همیشه دلم به حال تمام نوار کاست‌هایی که روزگاری تنها سرگرمی ما بودند، می‌سوخت. چند سالی است که در هجوم سی‌دی‌ها و mp3ها دیگر نه یادی از آنها هست و نه نشانی. همه آنها گوشه‌ای بدون استفاده مانده‌اند. سالم یا گره خورده، فرقی نمی‌کند. چون آرام آرام سی‌دی‌ها جای این معدود کاست‌های به جای مانده را هم می‌گیرند.
اما «راحله زنده‌دل» یکی از هم‌محله‌ای‌های ماست که فکر بکری به حال این نوارهای پر از خاطره کرده. گوشه‌گوشه خانه این هنرمند خلاق را رومیزی‌هایی پوشانده از جنس همان نوارهای کاست قدیمی. برای پرسش از نام و نشان این رومیزی‌های متفاوت و به یاد تمام کاست‌های خاک خورده قدیمی که گوشه خانه‌های ما جا خوش کرده‌اند، با این بانوی خلاق گفت‌وگو کردیم.
- از رومیزی‌های متفاوتت بگو. اینها چیست؟
من از سال‌های نوجوانی قلاب‌بافی می‌کردم. اصلاً به کارهای دستی بسیار علاقه‌مند بودم از پولک‌دوزی و نواردوزی و بافتنی گرفته تا همین قلاب‌بافی. اما توانایی و علاقه‌ام بیشتر در زمینه قلاب‌بافی بود و همیشه در خانه و محیط کار قلابی در دست داشتم و نخی که با آن حتی برای چند ثانیه هم بیکار نمی‌ماندم. همین علاقه‌ام به قلاب‌بافی زمینه رسیدنم به بافت با نوارهای کاست به جای استفاده از نخ قلاب‌بافی را فراهم کرد.
- اما خیلی‌ها مثل تو به قلاب‌بافی علاقه دارند و حتی توانمندند، اما فکر استفاده از نوار کاست به جای نخ قلاب‌بافی، تنها به ذهن تو رسیده.
من از دوران کودکی خلق کارهای متفاوت را دوست داشتم. همیشه دلم می‌خواست مخترع شوم. هنوز موفق به اختراع چیزی نشده‌ام، اما در عوض همیشه ذهن خلاق و ایده‌پردازی برای زنده کردن و به کار بستن دوباره موادی که ما به راحتی از کنار همه آنها می‌گذریم، با من همراه بوده. یادم هست دبیرستانی بودم که یکی از کتانی‌های مورد علاقه‌ام بعد از شست‌وشو رنگ و روی ظاهرش را از دست داد.
همان موقع به ذهنم رسید که با استفاده از طناب‌های لباسی که مادرم به دلیل کوتاه بودن، خیال داشت دور بریزد، به داد کتانی‌های دوست‌داشتنی‌ام برسم. دورتا دور کتانی‌ها را ردیف به ردیف با طناب‌های قرمز و زرد پوشاندم تا جایی که دیگر حتی خودم هم باورم شده بود که یک جفت کتانی تازه دارم. جالب بود که بسیاری از دوستانم هم با علاقه از من آدرس مغازه خرید کفش‌هایم را می‌پرسیدند،
- اما هنوز نگفتی که چطور به فکر بافتن رومیزی‌هایی از جنس نوار کاست افتادی؟
6 سال پیش بود که در ساعات پایانی روز کاری در محل کارم مثل همیشه مشغول قلاب‌بافی بودم. صدای موزیک هم در محیط جاری بود که ناگهان نخ قلاب‌بافی من تمام شد و من ماندم و قلاب بدون نخ. درست همان موقع ضبط صوت هم با صدای عجیبی از کار افتاد. سراغ نوار کاست رفتم و دیدم که نوار بین‌چرخ دنده‌های ضبط صوت گیرکرده و پاره شده. نوار کاست را در دست گرفته بودم و با آن‌ور می‌رفتم تا شاید راهی برای درست کردنش پیدا کنم، اما موفق نشدم.
قلاب و نوارهای بریده کاست در دست، منتظر زمان رفتن شدم. از آنجایی که هیچ وقت نمی‌توانم بی کار بمانم، شروع کردم به بازی کردن با نوار و قلاب که ناخودآگاه دیدم شروع کرده‌ام به ادامه بافت با نوار کاست به جای نخ قلاب‌بافی. اولش برای خودم هم غیرقابل باور بود، اما کمی که گذشت بعد از اینکه تمام انواع بافت را روی کار تجربه کردم، مطمئن شدم که این یک بافت متفاوت است. بافتی که از ذهن خود من تراوش کرده.
- فکر می‌کنی این رومیزی‌ها همان استحکام و ماندگاری رومیزی‌های قلاب‌بافی شده را دارند؟
بله، کاملاً. من هنوز همان رومیزی‌هایی را که 6 سال پیش برای اولین بار بافتم دارم و از آنها استفاده می‌کنم. اتفاقاً این رومیزی‌ها کاملاً قابل شست‌وشو و ماندگار هستند. برای هر شست‌وشو فقط کافی است که آنها را زیر آب بگیریم و بعد از چند بار تکان دادن خشکشان کنیم. به همین راحتی به تمیزی و زیبایی روز اولشان می‌شوند.
- کسانی که برای اولین بار با کارت آشنا می‌شوند، با آن چطور برخورد می‌کنند؟
استقبال آنها فوق‌العاده است، با تعجب و لذت به کار نگاه می‌کنند و از جنسش می‌پرسند. جالب است که اغلب فکر می‌کنند کارها با نخ لمه بافته شده و تا زمانی که رومیزی را از نزدیک لمس نمی‌کنند، باورشان نمی‌شود که اینها از نوار کاست بافته شده‌اند.
- قبل از بافتن نوارهای کاست، به آنها گوش هم می‌دهی؟
خب روزهای اول که این کار را شروع کردم، اغلب از نوارهای کاست قدیمی خودم که بارها آنها را گوش داده بودم استفاده می‌کردم. طبیعی بود که این نوارها آنچنان قدیمی و کهنه بودند که اصلاً از نظر کیفیت قابل گوش دادن دوباره نبودند. اما بعد از مدتی ناچار بودم که برای بافت‌های تازه دنبال مغازه‌دارهای قدیمی بروم و از آنها نوار کاست بخرم. خیلی از نوارهایی که به دستم می‌رسید، پاره بود و قابل گوش دادن هم نبود. اما هر از گاهی نوارهای سالم را برای آخرین بار گوش می‌دادم تا با آنها خداحافظی کنم.
- هیچ فکر کرده‌ای مواد دیگری را هم برای بافت به کار بگیری و به قول خودت آنها را هم دوباره زنده کنی؟
همیشه به این موضوع فکر می‌کنم و در حال حاضر هم دارم روی نوارهای ویدئو کار می‌کنم، خیال دارم از نوارهای ویدئو برای بافتن پرده استفاده کنم. استحکام و عرض بیشتر این نوارها امکان بافت پرده را به من می‌دهد. البته طبیعی است که آنها را با میل بافتنی می‌بافم نه قلاب قلاب‌بافی.
- و اگر روزی تمام نوارهای کاست تمام شوند، چه می‌کنی؟
خب مطمئنم که کوتاه نمی‌آیم. سعی می‌کنم باز هم یک راهکار تازه برای بافتن پیدا کنم. راهکاری که بدون شک جدای از نخ باشد،
همشهری محله - 6
