با این وجود، صفات خاص، مشخصه‌ها و عملکردهای آزمایش شده‌ای نیز وجود دارند که به میزان زیادی در موفقیت معلمان دست دارند.
فهرست زیر شامل عبارات و واژه‌هایی است که دانش‌آموزان برای توصیف بهترین معلمان خود، مورد استفاده قرار داده‌اند:
1 - شور و اشتیاق
- دانش‌آموزان می‌توانند این هیجانات را احساس کنند.
- دانش‌آموزان به آسانی عشق و علاقه معلم را به کار خود و موضوع مورد بحث و تدریس را تشخیص می‌دهند.
2 - آمادگی
- معلم به موضوع درس اشراف و آگاهی دارد.
- معلم هر روزه به برنامه‌ریزی و آماده کردن دروس می‌پردازد.
3 - وقت‌شناسی
- همیشه سر وقت می‌آید.
- کلاس را سر وقت شروع و تمام می‌کند.
- انتظار دارد دانش‌آموزان نیز سر وقت آمده و آنان را به این کار تشویق می‌کند.
4 - حمایت از دانش‌آموزان و اهمیت دادن به آنان
- به دانش‌آموزان می‌فهماند که وی به موفقیت آنان اهمیت می‌دهد.
- برای دانش‌آموزان وقت صرف می‌کند.
- امکان خلاقیت به آنان می‌دهد.
- با آنان دوست بوده و مهربانی می‌کند.
- حامی و مشوق آنان است.
- همیشه متبسم است و به آنها توجه می‌کند و دوستشان می‌دارد.
5 - پایداری و سازگاری
- هیچگاه کلاس را از دست نمی‌دهد.
- رفتار مثبت خود را متناسب با دانش‌آموزان کرده و با آنان سازش و مدارا می‌کند.
- همیشه برای تدریس کلاس آماده و مهیا است.
6 - مودب بودن
- با دانش‌آموزان با احترام رفتار می‌کند.
- خود را کوچک نمی‌کند.
- از گیج کردن دانش‌آموزان در کلاس خودداری می‌کند.
7 - قاطعیت و کنترل
- قاطع و در عین حال مهربان است.
- از برخورد، به هنگام تدریس پرهیز می کند.
8 - استثنا قائل نمی‌شود.
9 - ارائه کمک شخصی
- برای توضیح بعضی مفاهیم وقت می‌گذارد.
- به تک‌تک دانش‌آموزان توجه دارد.
10 - تفاوت‌های فردی را به راحتی می‌پذیرد.
11 - روش‌های موثر کاری را مورد استفاده قرار می‌دهد.
- برای درک مطالب توضیحات کافی می‌دهد.
- در کار آموزش خود یک احساس شادی و بذله‌گویی ایجاد می‌کند.
- تحقیر و عادات بد و تحریک‌کننده را از میان برمی‌دارد.
12 - باعث کمرویی و کاهش جرات دانش‌آموزان نمی‌شود.
- از انتقاد کردن نابجا و بی‌موقع از دانش‌آموزان می‌پرهیزد.
13 - از اعضای کلاس انتظار بالایی دارد.
14 - فروتن است.
15 - منصف، صادق و روراست است.
16 - از تنوع استفاده می‌کند.
- فعالیت‌های آموزشی متنوع به کار می‌برد
- تجربه و آزمون می‌کند.
- اجازه حاضرجوابی را می‌دهد.
17 - دارای خلق و خوی بذله‌گو و خونسرد است.
18 - از زمان موجود استفاده می‌کند.
- سرعت کار را تنظیم کرده و امکان تغییر آن را فراهم می‌آورد.
- از درگیر کردن دانش‌آموزان در «مشغله کاری» پرهیز می‌کند.
19 - استفاده از متون
- برده متون برنامه درسی نمی‌شود.
- از متون به عنوان نقشه راه استفاده می‌کند.
20 - روند پیشرفت کاری را در محدوده برنامه آموزشی تدوین شده، یکی دو روزه حفظ می‌کند.
21 - سفرهای کوتاه آموزشی و دیگر فعالیت‌های مربوطه را انجام می‌دهد.
- تجارب دانش‌آموزان را در کار کلاسی آنها به کار می‌گیرد.
22 - همیشه در یک وضعیت ایستاده و یا نشسته به تدریس نمی‌پردازد.
23 - روابط خصوصی و شخصی با دانش‌آموزان.
- به دانش‌آموزان اجازه نمی‌دهد، وی را با نام کوچک صدا کنند.
- سعی نمی‌کند در مسابقه محبوبیت برنده شود.
- رابطه سالم بین دانش‌آموز و معلم را حفظ می‌کند.
- به دانش‌آموز احترام می‌گذارد. (به یاد می‌سپارد گاهی اوقات آنچه را که معلم فکر می‌کند مناسب است، مثل شوخی با دانش‌آموزان، ممکن است توسط آنان مورد مخالفت واقع شود و یا با عدم استقبال آنان مواجه شود).
24 - اجازه نمی‌دهد که یک یا چند نفر از دانش‌آموزان مبادرت به انحصاری کردن کلاس و حکومت نمایند.
25 - سوابق دقیقی از امور زیر را تهیه و نگهداری می‌کند:
- کار به اتمام رسیده؛
- حضور؛
- نتایج امتحان؛
- نمرات.
توصیه‌های بیشتر
1 - آماده برای تغییرات فعالیت‌ها (مواردی جدای از برنامه درسی مثل کارهای تفننی و امور جنبی) باشد.
2 - تا اندازه‌ای غیرقابل پیش‌بینی باشد، به طوری که دانش‌آموزان نتوانند بفهمند مرحله بعدی چه برنامه‌ای است (دانش‌آموزان را به نوعی در هوا نگه دارد).
3 - تنوع داشته باشد (تنوع در تدریس باعث ایجاد علایق تازه در موضوع می‌شود). از تنوع برای کارهای جمعی دانش‌آموزان استفاده کند. همیشه یک تعداد افراد خاص را با هم در یک گروه قرار ندهد. زمینه را برای تنوع در فعالیت‌های آموزشی فراهم کند.
برخی از توصیه‌ها برای ایجاد تنوع
- حذف تکالیف؛
- مقابله با آشفتگی‌های فکری و ناگهانی؛
- پرهیز از جلسات شلوغ و پر سر و صدا؛
- بحث‌های عمومی و جمعی؛
- بحث‌های گروهی؛
- بحث‌های حل مشکلات؛
- موزیک؛
- بازی‌های آموزشی؛
- سؤالات و آزمون‌ها؛
- گزارشات و گفت‌وگوها؛
- ایفای نقش؛
- تهیه اوراق کاری؛
- گردهمایی و اجتماع؛
- نمایش های دراماتیک؛
- داستان‌گویی؛
- استفاده از گچ و تخته در حالت کلی؛
- رسم تصاویری با گچ و تخته؛
- چارت و نقشه‌ها؛
- نمایش فیلم‌ها؛
- گروه‌های ورزشی؛
- بازی‌های سرگرم کننده (پازل)؛
- فیلم‌های سینمایی؛
- نمایش با پروژکتور؛
- نمایش با اورهد؛
- عکس‌ها و پوسترها؛
- ضبط با نوار ویدئویی؛
- ضبط با نوار صوتی؛
- کلاس، همراه با نوار ویدئویی؛
- شرکت دادن بازدیدکنندگان و میهمانان در بعضی مراسم مدرسه‌ای؛
- فعالیت‌های مشترک با کلاس‌های دیگر.
4 - شرکت و حرکت لحظه‌ای
ایجاد برنامه‌ها و تکنیک‌های موارد لحظه‌ای که می‌توان از آنها برای جلب توجه دانش‌آموزان به منظور چیزی که قرار است ارائه شود، استفاده کند.
5 - تماس چشم در چشم داشته باشد.
6 - برای تنوع هم که شده، سبک و روش تدریس را عوض کند.
7 - سرعت پیشرفت: یک تغییر در سرعت پیشرفت، می‌تواند باعث رفع خستگی و تمدد اعصاب شده و به دانش‌آموز کمک کند تا دوباره وارد فرآیند یادگیری شود.
8 - تغییر در برنامه: در زمان‌هایی مناسب برگزاری جلسات در مکانی متفاوت و با برنامه‌ای متفاوت، جالب و جذاب بوده و به کار یادگیری، حالتی خاص می‌دهد.
برخی از نکاتی که از نظر دانش‌آموزان چالش‌برانگیز است
1 - معلمان خیلی تند صحبت می‌کنند، به خصوص در پایان کلاس و به هنگام به پایان رسیدن زمان کلاس.
2 - هنگامی که معلم به سؤالات دیگر دانش‌آموزان پاسخ می‌دهد، آنان خسته می‌شوند.
3 - فهمیدن بعضی کتب درسی برایشان مشکل است.
4 - صحبت کردن دانش‌آموزان در خارج از نوبت، اغلب مسأله‌ساز است.
5 - معلمانی که به خوبی برنامه‌ریزی نکرده و مجبور به برگزاری کلاس‌های فوق‌العاده می‌شوند و یا کلاس را با خوردن زنگ آزاد نمی‌کنند.
جالب است گفته شود که دانش‌آموزان همچنین یادآوری کرده‌اند که معلم تنها کسی نیست که باید روی مسائل و تمرین‌ها کار کند. آنان نیز باید در این مسئولیت شرکت کنند.
در خاتمه، در زیر به واژه‌هایی اشاره می‌شود که در مورد یک معلم خوب به کار بردند.
- جالب/ مفرح و بذله‌گو؛
- مهربان؛
- متبسم؛
- توضیح‌دهنده به میزان کافی؛
- ارائه واژه‌های مترادف و ساده؛
- یاور و کمک‌کننده همیشگی؛
- از بین برنده استرس/ حذف ارعاب و تهدید؛
- دارای روحی مهربان و لطیف.
ترجمه: منیژه عسگری
منبع: Humanities.edu/elc/ teacher/teacher corner
