دوشنبه ۷ دی ۱۳۸۸ - ۰۹:۰۷
۰ نفر

حمیدرضا امیدی سرور: با نزدیک شدن به روزهای برگزاری جشنواره فیلم فجر، هر روز بیش از پیش اخبار مربوط به آن، روی خروجی خبرگزاری‌ها و صفحات نشریات قرار گرفته و حجم بیشتری را به‌خود اختصاص می‌دهند

اخباری که هرچند برخی از آنها هنوز در حد حرف و شاید شایعه به‎حساب می‎آیند اما به هرحال کم و بیش حکایت از برگزاری جشنواره‎ای متفاوت با گذشته داشته و لااقل می‌توانند نوید‌دهنده تحولاتی در زمینه برگزاری و اجرای جشنواره باشند. در این میان، رفع توقیف و نمایش فیلم‎هایی که در چند سال گذشته با مشکل ممیزی روبه‎رو بوده‎اند و همچنین برخورداری جشنواره فیلم فجر از محلی دائمی و آبرومندانه که لااقل میهمانان جشنواره، برخی از اهالی سینما و اصحاب رسانه بتوانند به‌صورت متمرکز گردهم آمده و به تماشای فیلم‎های بخش مسابقه پرداخته و از برنامه‎های جنبی آن نیز استفاده کنند‌ ( فضایی  که می‎تواند به نوعی یک کاخ جشنواره موقت برای سینمای ایران به حساب آید) دو خبری هستند که بیش از بقیه قابل توجه به‌نظر می‎رسند؛ هرچند که هر دوی اینها فعلا در حد اخباری هستند که تا به مرحله اجرا گذاشته نشوند، احتمال تغییر یا منتفی شدن آنها کم و بیش وجود دارد.

اما به هرحال شنیدن چنین اخباری را حتی اگر در حد ایده و طرح باشند و تنها بخشی از آنها هم اجرایی شود، باید به فال نیک گرفت؛ اخباری که می‎تواند ما را به کم و کیف جشنواره در آینده امیدوار کند؛ مخصوصا بخش مربوط به برخورداری جشنواره از محلی دائمی که با توجه به ویژگی‎های برشمرده ‎شده برای آن می‎تواند تحولی در زمینه برگزاری جشنواره به حساب آید. اهمیت مسئله بیش از هرچیز به این دلیل است که جشنواره فیلم فجر در سال‎های دور و نزدیک دچار نوعی رکود و درجازدن به‎ویژه از نظر کیفیت و نحوه برگزاری بوده است، بنابراین دست‌کم همین که فکر مرتفع‌کردن آن به ذهن متولیان امر خطور کرده‎، جای خوشحالی و امیدواری‎ دارد.

جشنواره فیلم فجر در سال‎های گذشته همواره با چند چالش جدی در نحوه برگزاری روبه‎رو بوده که مهم‌ترین آنها با یدک‌کشیدن صفت «بین‎المللی» برای جشنواره شکل‎گرفته است، درحالی‌که برآیند آنچه در طول این 27 دوره گذشته در بخش‎های بین‌المللی جشنواره شاهد بوده‎ایم، هیچ‎گاه نشان از نزدیک شدن به افق‎های یک جشنواره بین‎المللی در حد استاندارد نداشته است.

در این زمینه مهم‌ترین مانع همان تفاوت‎های اجتناب‌ناپذیر فرهنگی کشور ما با دیگر کشورهای دنیاست که باعث می‎شود حضور فیلم‎ها در بخش مسابقه بین‎الملل با مشکل روبه‌رو شود؛ مخصوصا وقتی ناچار به اعمال جرح و تعدیل‎هایی در فیلم‌ها می‎شویم که در هیچ جشنواره‌ای رایج نیست. مرتفع کردن این مشکل، به‌نظر راه‎حل مشخصی ندارد مگر انتخاب فیلم‎هایی که با کمترین مسئله در این زمینه روبه‎رو بوده و احتیاج به ممیزی‌های مخرب نداشته باشند با این اوصاف باید به همین مقدار بین‎المللی بودن قانع باشیم اما در دیگر زمینه‎ها که مسائل و مشکلات لاینحلی از این دست وجود نداشته باشد، نزدیک کردن جشنواره به استانداردهای دست‎کم منطقه‎ای، کار ناممکنی به‌نظر نمی‎رسد که در این راستا برخورداری از یک محل دائمی برای برگزاری جشنواره یا به عبارتی کاخ جشنواره از نخستین ملزومات به حساب می‎آید.

عدم‌برخورداری از  فضایی فاخر جشنواره شاید در نگاه نخست چندان جدی به‌نظر نرسد. به هرحال 27 دوره از جشنواره در سینماهایی پراکنده در سطح شهر (‌اهالی‎سینما در یک جا، مطبوعاتی‎ها در جایی دیگر، میهمانان هم پراکنده در جاهای مختلف و...) برگزار شده و با این فرض، دوره‎های بعدی هم می‎تواند برگزار شود. سینمایی که در هر دوره به رسانه‎های گروهی اختصاص یافته به‌عنوان مرکز اصلی تولید اخبار و نوشته‎های سینمایی بیش از دیگر سینماها مورد توجه قرار داشته، بنابراین علاوه بر مشکل ظرفیت محدود سالن‎هایی که اصولا برای این کاربری تعریف نشده‎اند، حضور برخی از اهالی سینما و... نیز مشکل کمبود جا ایجاد کرده و در نهایت هم آن سرویس‌دهی لازم هیچ‌گاه محقق نشده‎است.

عدم‌برخورداری از مکانی که برنامه‎های اصلی جشنواره در آن به اجرا گذاشته شود (جایی که سینماگران داخلی و خارجی در کنار اصحاب مطبوعات به تعامل با یکدیگر بپردازند. سینمای رسانه‎های گروهی) محل را به جایی بدل کرده برای تازه شدن دیدارها تا به این ترتیب دوستانی که گاه مدتی طولانی از یکدیگر بی‎خبر بوده‌اند در روزهای جشنواره ساعت‎های خوبی را در گپ و گفت با یکدیگر سپری کنند و یا در بهترین حالت این عده به تماشای فیلم‎ها و احیانا شرکت در برخی از جلسات مطبوعاتی فیلم‎ها بپردازند. اما به‌نظر اهداف مسئله باید چیزی فراتر از این باشد.

در چنین شرایطی «بازار فیلم» به‌عنوان یکی از بخش‎های جنبی اما مهم جشنواره به‌دلیل اینکه در جای دیگری قرار دارد، اغلب فراموش شده و به ندرت گذر خبرنگاران به آنجا افتاده و به همین تناسب اخبار آن نیز انعکاسی پیدا نمی‎کند و به واقع اصلا معلوم نیست این بخش از جشنواره آیا از کارکردی که باید، برخوردار است یا نه. میهمانان ویژه و خارجی جشنواره که می‎توانند جلسات مطبوعاتی داشته باشند تا دیالوگی در این میان شکل بگیرد، اغلب برای خبرنگاران قابل رویت نیستند؛ اهالی سینما هم برای خود سالن جداگانه‎ای دارند و... . به این ترتیب این پراکندگی که مهم‌ترین عامل آن احتمالا عدم‌وجود مکانی است که ظرفیت کافی را داشته باشد، مانع از شکل‎گیری یک تعامل سازنده و در عین حال رسانه‎ای می‌شود؛ به هرحال خبرنگاران که خبرها را در مورد خودشان نمی‎توانند بنویسند و در شکل فعلی هم جنبه رسانه‎ای جشنواره محدود شده به گزارش جلسات پرسش و پاسخی که در همه نشریات به شکل تکراری و کلیشه‌شده‎ای انعکاس می‎یابد. این مسئله همچنین مانع از تمرکز و برخورداری از جلوه‎ای چشمگیر برای جشنواره در قالب مکانی شده که می‎تواند به‌عنوان یکی از نمادهای آن محسوب شده و جایی باشد که همه برنامه‎های پیش‌بینی شده جشنواره در آن جریان یابند، نه اینکه همچون قطعه‎های یک پازل در سراسر شهر پراکنده شوند.

اما ظاهرا امسال ارشاد قصد دارد گام‌هایی در جهت ارتقای کیفی برگزاری جشنواره بردارد  و می‎توان امیدوار بود که از پاره‎ای جهات (به‌ویژه در نحوه برگزاری) بیست‌و‌هشتمین جشنواره فیلم فجر یکی از بهترین دوره‎های برگزاری آن باشد. مهم‌ترین بخش ماجرا برمی‎گردد به انتخاب محلی برای برگزاری متمرکز بخش‌های اصلی جشنواره؛ جایی که می‌تواند به نوعی حکم کاخ جشنواره را داشته باشد. هرچند که هنوز راه زیادی مانده که جشنواره فیلم فجر از فضایی اختصاصی برای خود برخوردار باشد اما گام‎هایی این‌چنین را می‎توان به‌عنوان مقدمه‎ای برای آن امیدوار‌کننده به حساب آورد. برج میلاد به‌عنوان نماد تهران نوین که سرانجام به همت شهرداری تهران به بهره‎برداری رسید، تنها محدود نمی‎شود به نمای همان برجی که اغلب از دور دیده‎ایم بلکه برخوردار از امکانات تفریحی و فرهنگی است که نه‎تنها در خود برج بلکه در بنا‎های اطراف آن نیز تدارک دیده شده‎اند.

یکی از مهم‌ترین قسمت‌های این مجموعه سالنی است با گنجایش نزدیک به 1500 نفر که طراحی حساب‎شده و البته زیبای آن به‌گونه‎ای ‌است که امکان بهره‌گرفتن از آن را در کاربری‌های مختلف به‌وجود آورده‎ است؛ سالنی چندمنظوره که می‎تواند امسال به‌عنوان سالن نمایش فیلم در اختیار اصحاب رسانه قرار گیرد و کیفیت آن نیز آن‌قدر مدرن و آبرومندانه هست که بتوان میهمانان خارجی را هم برای تماشای فیلم به این سالن فرستاد؛ سالنی که شاید قابل رقابت با نمونه‎های استاندارد (لااقل در کشورهای منطقه) باشد.

نکته قابل توجه این است که در کنار این سالن، مجموعه فرهنگی و تفریحی فوق از چند سالن با ظرفیت‌های صد تا صدو‌پنجاه‌نفره برخوردار است که می‎تواند برای نمایش فیلم‌های بخش‌های جنبی جشنواره که مخاطبان کمتری دارند، مورد استفاده قرار گیرد و علاقه‌مندان می‌توانند درصورت تمایل امکان استفاده از دیگر فیلم‎ها را نیز داشته باشند.

در این مجموعه همچنین سالن‎هایی وجود دارد برای برگزاری جلسات مطبوعاتی یا مکان‌هایی برای را‌ه‌اندازی سایتی با امکانات رایانه‎ای برای دسترسی آن‌لاین به ‎ اینترنت به‌منظور ارسال یا دستیابی به اخبار و همچنین سالنی که می‎تواند برای برگزاری بازار فیلم کاربری داشته باشد. از سوی دیگر بزرگ بودن فضای کل مجموعه، یکی از مشکلات مهم سال‌های گذشته یعنی مانع تراکم و ازدحامی که همواره حاضران در سالن رسانه‎های گروهی با آن دست به گریبان بودند را مرتفع ساخته و امکان سرویس‌دهی مناسب به آنها را فراهم می‎سازد.

اما با این وصف شاید در نگاه نخست، برگزاری جشنواره در مجموعه فرهنگی برج میلاد به‌دلیل شرایط خاص جغرافیایی آن، برای گروهی از شرکت‌کنندگان به‎ویژه کسانی که از وسیله شخصی رفت‌وآمد برخوردار نیستند، مشکلاتی را به همراه داشته باشد اما از سوی دیگر دور بودن این مجموعه از محدوده طرح ترافیک و همچنین مرکز شهر تهران که همیشه به‌دلیل ترافیک این مناطق، رفت‌وآمد به آنها دشوار بوده این حسن را دارد که رفت‌وآمد لااقل بخشی از مراجعه‌کنندگان که از وسیله شخصی برخوردارند به راحتی صورت گیرد؛ به‌ویژه اینکه این مجموعه از پارکینگی با ظرفیت بالا برخوردار است.

از سوی دیگر تمرکز بخش‎های مختلف جشنواره در یک مکان عملا پاره‎ای از رفت‌وآمد‎هایی را که برخی از خبرنگاران ناگزیر به انجام آن بودند مرتفع می‎سازد. در واقع وقتی همه چیز یک‌جا جمع می‎شود خبرنگاران و نمایندگان مطبوعات با حضور در محل برگزاری جشنواره تا پایان برنامه‌های روز احتیاجی به جابه‌جایی پیدا نمی‎کنند و اگر برگزارکنندگان جشنواره وسیله‎هایی برای ایاب و ذهاب مراجعه‌کنندگان لااقل به چند میدان اصلی شهر برای این چند روز تدارک ببینند مشکل تا حد زیادی مرتفع خواهد شد.

به‌ این ترتیب محسنات این طرح تا اندازه‎ای هست که به‌سادگی بتوان از نقاط ضعف آن صرف‌نظر کرد. درصورت اجرایی‌شدن این طرح، جشنواره فیلم فجر پس از نزدیک به 3دهه می‌رود تا نخستین گام‎ها را برای برخورداری از کاخ جشنواره بردارد و مجموعه فرهنگی برج میلاد به‌عنوان یک مکان موقت می‌تواند تا زمانی که بالاخره خود جشنواره صاحب فضایی خاص خود شود نیاز‌ها را برآورده کند.

با تمام این احوال این اندیشه‌ای است که مسئولان برگزاری جشنواره فجر به آن می‌اندیشند و هنوز مدیران شهری تصمیمی برای این اتفاق ندارند.  غیر از این،‌اگر بر فرض هم این اتفاق رخ دهد،‌ برخورداری از فضایی خاص خود از این‌رو حائز اهمیت می‎نماید که اختلاف سلیقه‎های میان مدیران بعید نیست در سال‌های بعد مانع ادامه همکاری شود؛ خصوصا اگر برخلاف شهردار فعلی، مدیر بعدی کلانشهر تهران برای فعالیت‎های فرهنگی اولویت بالایی قائل نباشد. علاوه بر آن برخورداری از یک فضایی اختصاصی می‎تواند به جشنواره تشخصی داده و به‌عنوان یکی از نماد‎های آن شناخته شود.

کد خبر 98170

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار سینما

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز