و در بسیاری از موضعگیری‌های خود اعلام کرده بودیم که با اینگونه توقیف‌ها مخالف هستیم و این اظهارنظرها براساس یکسری دیدگاه‌های هدفمند شکل گرفته بود و هیچ ارتباطی به برگزاری پربار و بخشیدن رونق به جشنواره ندارد»؛ این تاکید علیرضا سجادپور است.
اما چه کسی میتواند به نزدیکی معنادار جشنواره بیست‌وهشتم فیلم فجر و حرکت شتابان رفع توقیف از فیلمها، بی‌توجه بماند؟
این حرکت با رفع توقیف «به رنگ ارغوان» ابراهیم حاتمی‌کیا که به‌نظر می‌رسید دیگر هرگز رنگ پرده سینما را نبیند به اوج رسید و نشان داد برای رونق یا بدون توجه به آن، به هر حال جشنواره امسال، جشنواره فیلمهای توقیفی است. به‌ویژه اینکه همزمان، «کتاب قانون» هم رفع توقیف شد.
اما مدیرکل اداره نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد روز گذشته، یعنی در فاصله 24 روز مانده به آغاز جشنواره 28 فیلم فجر، خبر خوش دیگری داد. سجادپور گفت: «تا شب گذشته هم جلسه داشتیم و در پی رفع توقیف فیلمها بودیم و در حال حاضر از 12 فیلم توقیفی که وجود داشت تعداد به زیر 10 آمده است اما تعدادی دیگر هستند که بی‌دلیل توقیف نشده‌اند.»
آن طور که ایسنا نوشته، قرار است در این هفته، 3 فیلم دیگر هم رفع توقیف شوند که بخت اول با «سفر به هیدالو»ی مجتبی راعی است.
سجادپور می‌گوید: «جشنواره فیلم فجر را باید یک فرصت ویژه برای اینگونه فیلمها ببینیم و این جشنواره به‌عنوان جشن داخلی سینمای ایران فرصت خوبی است تا بعضی فیلمها دیده شوند و تصمیم بهتری برای اکران عمومی گرفته شود و سینماگران هم در تصمیم‌گیری سرنوشت فیلم دخیل شوند.»
این استدلال البته هم اشاره غیرمستقیمی است به فکر اول (=رونق‌بخشی به جشنواره با رفع توقیف) و هم پاسخی به 2شبهه بعدی. این دوشبهه را 2 تن از منتقدان همسنگر تیم سینمایی فعلی، پس از موج اول رفع توقیف طرح کردند. اکبر نبوی و جمال شورجه.
نبوی می‌گوید: «تصور میکنم در مورد جشنواره امسال با 2نگاه تقریباً متضاد و معارض روبه‌رو هستیم. یک نگاه دولتی است که به واسطه آن شرایطی به‌وجود آمده که بخشی از فیلمهای سالهای گذشته که به ناحق یا حق مورد سانسور و یا توقیف قرار گرفته بوده، در جشنواره به نمایش درآیند.از این زاویه تلاش شده تا در مورد جشنواره تبلیغ شود.»
نبوی که در همین چند جمله نشان می‌دهد چندان نگاه مثبتی به این ماجرا ندارد، ادامه می‌دهد: «اگر مدیران جشنواره یا مسئولان سینمایی نگران فیلمهای توقیفی هستند و معتقدند که در سالهای گذشته نسبت به این آثار اجحافی صورت گرفته است باید با شهامت بگویند که با این نگاه که در گذشته موجود بوده مخالفند و از این پس هم خودشان این گروه از فیلمها را توقیف نخواهند کرد تا تصوراتی مبنی بر تبلیغاتی بودن این جریان به‌وجود نیاید.»
اما شورجه به مسئله تفاوت نمایش جشنواره‌ای با پروانه نمایش عمومی اشاره کرده و می‌گوید: «نمایش فیلمهای توقیفی برای مخاطبان جشنواره فیلم فجر میتواند نشان‌دهنده وجود نگاه اغماضگر در مسئولان سینمایی باشد تا حداقل مخاطبان جشنواره فجر بتوانند این فیلمها را ببینند اما واقعیت این است که این فیلمها برای نمایش عمومی، باید به شورای صدور پروانه نمایش ارائه شوند و مجوز رسمی دریافت کنند.»
به هر ترتیب و با هر رویکرد و علتی که باشد، آنطور که سجادپور وعده کرده است، علاوه بر سفر به هیدالو، 2 فیلم دیگر هم به‌زودی رفع توقیف می‌شوند. او به این دوفیلم اشاره‌ای نکرده است اما از روال رفع توقیف‌ها می‌توان انتظار داشت تلاش سجادپور و همکارانش، بیش از هر چیز و در گام اول، حل مشکل فیلمسازان اسمی و فیلمهای کم و بیش مطرح است. بنابراین هیچ بعید نیست که 2 سهمیه دیگر رفع توقیف، نصیب تهمینه میلانی با فیلم «تسویه حساب» و سامان مقدم با فیلم «صد سال به این سال‌ها» شود.
میلانی که 2 سال پیش «تسویه حساب» را آماده نمایش کرده بود، البته ظاهرا از ماجرای نمایش موقت و جشنواره‌ای، دل خوشی ندارد و معتقد است برای شرکت در جشنواره فیلم فجر باید برای فیلمش پروانه دائمی نمایش صادر شود تا پس از پایان جشنواره، اکران این فیلم قطعی باشد.
میلانی به خبرگزاری شهر می‌گوید: «تا زمانی که پروانه نمایش دائمی برای فیلمها صادر نشود، در جشنواره فیلم فجر شرکت نخواهم کرد و پیش از این موضوع علاقه‌ای به صحبت کردن ندارم؛ضمن اینکه برای حضور در جشنواره فرمی پر نکرده‌ام.»
البته آن طور که فارس نوشته است محمد نیک‌بین، تهیه‌کننده تسویه‌حساب، فرم‌های لازم را پر کرده است و تصور نمی‌کند «مدیران جدید سینمایی با این فیلم، نمایش آن در جشنواره و در نهایت اکران عمومی مشکلی داشته باشند.»
اما اوضاع «صد سال به این سال‌ها» که اتفاقا آن هم از 2 سال قبل آماده نمایش است، کمی فرق دارد. این فیلم که در جشن خانه سینما هم به نمایش درآمد، با اعتراض مستقیم جواد شمقدری که البته آن زمان مشاور هنری رئیس‌جمهور بود، روبه‌رو شد و حالا کمی بعید است در معاونت خود او، مشکلش حل شود، مگر اینکه شبهه نبوی، حتی بیش از آنکه خود او می‌گوید، جدی باشد.
این شبهه وقتی باز هم جدی‌تر می‌شود که بدانیم سامان مقدم ابتدای ورود جواد شمقدری به معاونت سینمایی در نامه‌ای نوشت: «ویرانه‌ای را که امروز آقای جعفری‌جلوه به آقای شمقدری تحویل می‌دهد حاصل بی‌مهری‌ها، بی‌نظمی‌ها و اعمال سلیقه و سانسور بی‌حد و حصر است. نخستین قدم معاونت سینمایی باید برای رفع شکاف میان سینماگران و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد.
جلب اعتماد سینماگرانی که در 4سال گذشته از این بی‌مهری‌ها زهر خورده‌اند، کار ساده‌ای نیست. زمان می‌خواهد تا انگیزه و روحیه از دست رفته اهالی سینما ترمیم شود. باید دید آقای شمقدری که جدی‌ترین منتقد دولت نهم در عرصه فرهنگ بوده، تا چه حد در این راه موفق خواهد بود.»
البته این ماجرا را طور دیگری هم می‌توان دید. اعتراض شمقدری به نمایش بدون پروانه فیلم در جشن خانه سینما بود؛ به‌ویژه آنکه فیلم مقدم در چند رشته هم نامزد جایزه شد و حساسیت بیشتری را به‌وجود آورد.
اما گذشته از این دوفیلم، بدون شک «آتشکار» محسن امیریوسفی هم یکی از نامزدهای رفع توقیف است. آتشکار مثل 2 فیلم دیگر، 2 سال است آماده اکران عمومی است و از این جالب‌تر، حتی 2 سال پیش تا مرز اکران هم پیش رفت.
امیریوسفی 3 روز پیش به ایسنا گفت: «در شرایطی که پخش‌کننده فیلم 2سال قبل همه شرایط را برای اکران گسترده فیلم در گروه سینمایی عصر جدید به‌وجود آورده بود ولی با دخالت غیرقانونی معاونت سینمایی وقت، جلوی اکران فیلم موقتا گرفته شد و در خواست معاونت برای 2ماه تأمل در اکران به 2سال توقف اکران این فیلم تبدیل شد.»
امیریوسفی هم مثل میلانی، بیش از آنکه به نمایش موقت در جشنواره بیندیشد، به اکران عمومی فکر می‌کند. او ادامه می‌دهد: «با گذشت 2 سال از آماده شدن فیلم آتشکار و دریافت پروانه نمایش آن، در این شرایط برای من به‌عنوان کارگردان و تهیه‌کننده، مهم اکران عمومی فیلم است. برایم خوشایند است که فیلم در جشنواره و برای مردم و منتقدان به نمایش درآید اما مهم‌تر از آن روشن شدن وضعیت اکران فیلم است.»
علیرضا سجادپور درباره آتشکار می‌گوید: «با وجود بررسی این فیلم هنوز به نتیجه قطعی نرسیده‌ایم اما به راه‌حل‌های منطقی دست یافتیم که در تلاش هستیم هرچه سریع‌تر مشکل این فیلم حل شود.»برای رسیدن به نتیجه قطعی، هنوز 23 روز فرصت هست. جشنواره فجر 5بهمن آغاز می‌شود.
