همشهری آنلاین - محمد ملاحسینی: خانه نیما یوشیج توسط پدربزرگ وی در استان مازندران، شهرستان نور، بخش بلده، روستای یوش ساخته شده است
این خانه از جمله آثار دوران قاجاریه به حساب می‌آید و همچنین به لحاظ اینکه یکی از شعرای مشهور کشورمان در آن می‌زیسته، از ارزش فرهنگی بالایی برخوردار است.
این خانه دارای پلان معمولی تیپ قاجاریه است. سردر ورودی این بنا به تاریخ 1128 است اما در شیر سرنمای قسمت شمالی آن تاریخ 1136 قید شده است.
جبهه شمالی این خانه دارای یک ارسی پر ارزش با طرح گره‌چینی پرکار است و اتاق های طرفین ارسی و دارای 6 نورگیر مشبک چوبی با طرح‌های جالب است.
عمده مصالح به کار رفته در این بنا خشت و گل و چوب است و روکار نما نیز گچبری می‌باشد. این خانه یک بار در سال 1370 مورد مرمت قرار گرفت و در سال 1373 توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری شد و مجددا در سال 1375 مرمت اساسی شد.
علی اسفندیاری، مردی که بعدها به «نیما یوشیج» شهرت یافت، در سال 1276 در این خانه متولد شد. وی در خصوص این خانه گفته است:
- «پدربزرگ من برای من قصر و قلعه ساخته است نه خانه. باروهای بلند، دیوارهای منقش، سقف‌های منبت‌کاری شده و ... .»
این شاعر بزرگ، درحالی‌که به علت سرمای شدید یوش، به ذات‌الریه مبتلا شده بود، برای معالجه به تهران آمد؛ معالجات تاثیری نداشت و در تاریخ 13 دی‌ماه 1338، درگذشت. او را در تهران دفن کردند؛ تا اینکه در سال 1372 طبق وصیتش، پیکرش را به یوش برده و در حیاط همین خانه که محل تولدش نیز بود، به خاک سپردند.
خانه نیما یوشیج در سال 1375 توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره 1802 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
