همشهری آنلاین: محمد گلبن، نویسنده، پژوهشگر، فهرست نگار، محقق و مصصح در سال 1314 در قریه کهیاد شهر اردستان به دنیا آمد.

وی دوران کودکی را در زادگاه خود و در کنار خانواده‌ و پدری فاضل گذراند. از پنج سالگی به مدرسه رفت و نزد استادی در همان قریه شاهنامه، تاریخ بیهقی و گلستان سعدی آموخت.

گلبن در کودکی از مدرسه و مکتب گریزان بود اما پدرش که دهقانی روشنفکر و اهل مطالعه بود با تشویق‌هایش باعث شد به ادبیات علاقه‌مند شود. پدر، فردوسی را حفظ بود و همیشه برای فرزندش می‌خواند.

وی دوران دبیرستان را در مدارس جعفری علوی و دارالفنون تهران گذراند. در همان ایام نیز عضو فعال انجمن‌های ادبی تهران از جمله حکیم نظامی بود. از ۱۶ سالگی در مجلات ادبی مشغول به فعالیت شد و در روزنامه اقلیم صفحه ادبیات را اداره می‌کرد و برای آن صفحه شعر و مطلب ادبی فراهم می‌کرد.

علاقه وافر محمد گلبن به جمع آوری مطبوعات باعث شد او بتواند گنجینه‌ای از مطبوعات را کنار هم گرد آورد که شامل نخستین کارهای مطبوعات ایران می‌شود.

مجموعه‌ای از این گنجینه در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود و یک سالن نیز به نام مجموعه محمد گلبن نام‌گذاری شده است. این مجموعه شامل مجلات ادواری، روزنامه‌های بسیار قدیمی است که در این سالن به نمایش گذاشته شده است.

محمد گلبن ۳۷ سال در یک مجموعه اداری که هیچ ارتباطی به کار ادبیات نداشت مشغول به کار بود اما این اشتغال هیچ‌گاه باعث نشد از کارهایش بازبماند.

وی در سال ۱۳۴۷ هنگامی که در شرکت میتسوبیشی مشغول به کار بود دکتر محمود عنایت از او به عنوان استاد راهنمای دانشگاه دعوت به همکاری کرد اما شرکت میتسوبیشی موافقت نکرد.

نخستین اثر تألیفی محمد گلبن «فردوسی نامه بهار» نام دارد؛ این اثر شامل تمام شعرها و مقاله‌های ملک الشعرای بهار است که درباره فردوسی نگاشته شده و جلد دوم آن متن‌های پهلوی است که ملک الشعرای بهار از زبان پهلوی دوره ساسانی ترجمه کرده است.

کتاب «بلندآفتاب خراسان» یادنامه استاد محمد تقی ملک الشعرای بهار که به بهانه پنجاهمین سالگرد درگذشت بهار نگاشته شده از جمله کتاب‌های محمد گلبن است که به چهار بخش تقسیم شده است. بخش اول زندگی و آثار، بخش دوم در رثای ملک الشعرای بهار، بخش سوم نقد و بررسی آثار و بخش آخر تصاویر و اسناد را دربرمی گیرد.

این کتاب مجموعه‌ای است از آثار منثور و منظومی که پس از درگذشت شادروان بهار در مراسم تشییع او و در چند سال به مناسبت‌های مختلف از جمله یادبودهایی که برای او برگزار شده به چاپ رسیده است.

فهرست نویسی آثار یکی از کارهای مفید و با ارزشی است که مسیر اصلی تألیفات محمد گلبن را به خود اختصاص داده است.

یکی دیگر از این تألیفات کتاب «فهرست توصیفی مقالات جشن نامه‌ها و یادنامه‌ها از آغاز تاکنون» است که توسط محمد گلبن و احمد شکیب آذر تهیه و تدوین شده است. 

از دیگر کارهای محمد گلبن می‌توان به «کتاب شناسی صادق هدایت» و «فهرست سی ساله سالنامه دنیا» اشاره کرد.

محمد گلبن شاعری است که مجموعه شعری منتشر نکرده اما در بسیاری از مجلات می‌توان شعرهای او را دید و خواند.

استاد محمد گلبن به دلیل سکته‌ مغزی از 12 دی‌ 1391 در بخش مراقبت‌های ویژه‌ی بیمارستان بستری شد و سرانجام  20 اردیبهشت‌ 1392 از دنیا رفت.

برخی از آثار تالیفی استاد محمد گلبن:

  • «نگارگری ایران»، « خط و زبان»، «سفرنامه خسرومیرزا و زندگی عباس میرزا نایب سلطنه»، «محاکمه محاکمه گران»، «سفرنامه شمال»، «گزارش کویر»، «رسالاتی راجع به سرخس»، «سفرنامه میرزاعبدالحسن خان»، «سفرنامه ایران و ترکستان»، «سفرنامه رکن الدوله به سرخس»، «آثار عباس خلیلی»، «اردستان نامه»، «مدرس در تاریخ و تصویر»، «فهرست نویسی روزنامه روح القدس»، «فهرست نویسی روزنامه تئاتر»، نقد و سیاحت مجموعه دکتر فاطمه سیاح «گلزار خاموش (یادنامه بانو راضیه دانشیان)، گلبن».
منبع: همشهری آنلاین

برچسب‌ها