این عمل آشکارا اقدامی تلافی جویانه علیه فعالیت رسانهای شبکههای تحت نفوذ عربستان سعودی علیه ایران به شمار میرود. البته این سؤال همچنان باقی است که چرا صدا و سیما شبکهای ویژه فیلم و سریال برای ایرانیان راهاندازی نمیکند تا آنها مجبور نباشند برای پر کردن اوقات فراغتشان به شبکههای ماهوارهای خارجی روی بیاورند.
شبکه تلویزیونی آیفیلم (I film) با هدف پخش فیلم و سریال و برنامههای نمایشی به زبان عربی، ویژه کشورهای منطقه توسط صدا و سیما راهاندازی میشود. مخاطبان این شبکه، 300 میلیون جمعیت عرب زبان دنیا هستند. صدا و سیما در سند راهبردی خود بخش برون مرزی را در اولویت برنامههای خود قرار داده است و قصد دارد تا با تاسیس شبکههای مختلف نقش رسانهای جمهوری اسلامی ایران را در منطقه پررنگتر کند. از اینرو توجه به کشورهای منطقه بهخصوص کشورهای حوزه خلیجفارس بسیار حائزاهمیت است.
معاونت برونمرزی صدا و سیما در تازهترین اقدام خود، مقدمات راهاندازی شبکه فیلم و سریال عربی را فراهم آورده است و بهزودی پخش رسمی برنامههای این شبکه آغاز میشود.
شبکه آیفیلم با هدف پخش برنامههای نمایشی تولید شده در ایران برای مردم عرب زبان دنیا که بیش از 300 میلیون نفر از جمعیت دنیا را تشکیل میدهند، ضمن ارائه توانمندیهای سینمای ایران و سازمانهای فرهنگی که در این صنعت فعال هستند، تصویری صحیح و درست از ظرفیتهای اجتماعی و فرهنگی کشور ایران، دوستی و محبت میان ایرانیان و دیگر مردم عرب زبان دنیا را تقویت میکند.
از طرفی در دنیای امروز در برنامههای نمایشی و سرگرمکننده توجه و تکیه فراوانی به عناصری چون بی بندوباری و خشونت میشود که این مسئله دسترسی و بهرهبرداری از چنین شبکههایی را برای مخاطبان مسلمان و خانوادههای آنها با نگرانی توأم میکند؛ بنابراین همگان این شبکه را با اطمینان خاطر در جمع خانواده خود خواهند پذیرفت.
سریالهای تلویزیونی، فیلمهای سینمایی، مسابقههای هنری زنده، مسابقههای استودیویی، پشت صحنه فیلمها و سریالهای درحال ساخت، نقد و بررسی فیلمها و سریالهای درحال تولید، پخش فیلمهای مستند کوتاه درخصوص ایران، برنامههای تبلیغاتی و آگهی بخشهایی از کنداکتور روزانه این شبکه است.
شبکه آیفیلم، شبکهای 24 ساعته است که در تمامی ساعتهای شبانه روز برای مخاطبان خود برنامه نمایش میدهد. این شبکه طی شبانه روز در 3 نوبت 8 ساعته اقدام به پخش برنامه میکند. 8 ساعت اول برنامهها آثار جدید است و در 2 نوبت دیگر، کنداکتور این شبکه تکرار میشود تا باتوجه به اختلاف ساعت و زمان، مخاطبان مختلف به این برنامهها دسترسی داشته باشند. همچنین قرار است پس از پخش فیلمها و سریالهای تلویزیونی از این شبکه، محصولات این شبکه وارد عرصه نمایش خانگی کشورهای منطقه شود. قرار است پخش این شبکه روی ماهوارههای مختلفی ازجمله نایلست و عربست انجام شود و به احتمال فراوان تا پایان سال بهصورت رسمی افتتاح میشود.
مخاطبان فارسی زبان
بهنظر میرسد اقدام جدید رسانهای ایران، ضدحملهای در برابر راهاندازی شبکههای فیلم و سریال مانند امبیسی فارسی یا شبکه فارسیوان و برخی شبکههای مشابه باشد که از سوی کشورهای مختلف برای مخاطبان فارسی زبان در سالهای اخیر راهاندازی شده است. شاید حتی بتوان به این مجموعه راهاندازی قریب الوقع یورو نیوز فارسی را نیز اضافه کرد.
معاون برونمرزی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در شهریور سال 87 در حالی که تنها 2 ماه از راهاندازی شبکه تلویزیونی امبیسی فارسی متعلق به عربستان میگذشت از راهاندازی شبکه مستقل فیلم و سریال به زبان عربی خبر داده بود. محمد سرافراز اعلام کرده بود که صدا و سیما بهدنبال ایجاد شبکههای متعدد، طرحی 5 ساله برای تقویت شبکههای برونمرزی را در دست دارد.
وی راهاندازی شبکه فیلم و سریال عربی زبان در خاورمیانه را مناسب خانوادههایی دانسته بود که علاقهمند به دیدن فیلمها و سریالهایی هستند که بدآموزی نداشته باشد. صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پیش از این 2 شبکه «العالم» و «الکوثر» را برای مخاطبان عربی زبان راهاندازی کرده است که به پخش برنامههای سیاسی، مذهبی و فرهنگی اختصاص دارند.
شبکه الکوثر که عمده فعالیت آن ترویج معارف اسلامی است در روز تنها یک فیلم و سریال به زبان عربی پخش میکند و بهدلیل تاکیدی که بر مذهب شیعه دارد بیشتر مخاطبان آن را شیعیان لبنان و عراق تشکیل میدهند.
برنامههای این شبکه پیشتر در قالب برنامههای شبکه برونمرزی سحر به زبانهای انگلیسی، فرانسوی، کردی، ترکی آذری و اردو پخش میشد.پخش ماهوارهای برنامههای شبکه سحر در سال 83 با اتهام پخش برنامههای یهودستیزانه از سوی شورایعالی برنامههای رادیویی و تلویزیونی فرانسه با مشکل مواجه شد و سرانجام با ایجاد محدودیت برای پخش ماهواره اروپایی شبکه سحر، شبکه الکوثر جایگزین آن شد.
بهنظر میرسد شبکه العالم و شبکه الکوثر مخاطبان خاص خود را در جهان عرب دارد و گفته میشود که شبکه العالم پس از شبکه الجزیره قطر بیشترین مخاطب را در میان شبکههای خبری سیاسی عربزبان دارد.
سازمان صدا و سیما علاوه بر شبکههای سراسری و استانی تلویزیونی و رادیویی، 3 شبکه جامجم برای ایرانیان مقیم اروپا، آمریکا، آسیا و اقیانوسیه راهاندازی کرده است. شبکه خبری انگلیسی زبان «پرستیوی» نیز یکی دیگر از شبکههای برونمرزی صدا و سیمای ایران است که برنامهها و گزارشهای خبری خود را در سطح جهانی پخش میکند.
قائم مقام رئیس سازمان صدا و سیما دراین زمینه گفت: برای شبکه اسپانیولی نیروهای متخصص شناسایی شدهاند و آموزش نیروها برای برنامهسازی هم در حد معمول در نظر گرفته شده است. به هر حال افرادی که در ایران به زبان اسپانیایی تسلط داشته باشند، به اندازه زبانهای انگلیسی و عربی نیست بنابراین بحث آموزش را هم در این باره بهصورت جدی دنبال میکنیم.
وی با اشاره به یکی دیگر از طرحهای این سازمان گفت: طرح راهاندازی شبکه مستقل اردو زبان هم بررسی میشود البته شبکه سحر، سیمای اردو زبان دارد، اما با توجه به اینکه تعداد مخاطبان اردو زبان هم زیاد هستند، قصد داریم یک شبکه مستقل تاسیس کنیم. این مسئله در مرحله طرح بوده و هنوز صحبت زیادی در این باره نشده است. اعتبارات فراوانی برای راهاندازی این شبکه نیاز داریم.دارابی ادامه داد: ما در حال حاضر در جنگ نرم رسانهای هستیم، بنابراین باید ارزشهای فرهنگ و تمدن غنی خود را در ایران به دنیا معرفی کنیم.
دیپلماسی رسانه اقتضا میکند که تخصصی کار کنیم. ما تا سال 2015 باید از آنالوگ خداحافظی کنیم و تمام سیستمها دیجیتال شود. این کار بیش از 1000 میلیارد تومان بودجه نیاز دارد. دولت این بودجه را باید تصویب کند تا بتوانیم تجهیزات را خریداری کنیم. امیدوارم اعتبارات لازم فراهم شود.