چرا که با وجود فیلمنامههای خوبی که به دست او میرسد انتقال این قصههای خوب به روی پرده سینما غالبا موفقیتآمیز نبوده است.
آخرین فیلم او «تخیلات دکتر پارناسوس» نام دارد که داستانی تخیلی در مورد سفرهای یک گروه تئاتر سیار با بازی جود لاو، هیث لجر، جانی دپ و کریستوفر پلامر است و با وجود اینکه هیث لجر در میانههای راه درگذشت و فیلم میتوانست به همین خاطر نیمه کاره بماند اما به لطف کمکهای جود لاو و جانی دپ کار به پایان رسید. تری گیلیام در این گفتوگو راجع به شرایط دشوار کارش و موضوع فیلم توضیحات بیشتری میدهد:
- این روزها همه به اینترنت و کامپیوتر اعتیاد پیدا کردهاند اما فیلم شما در ستایش ذهن و نقطه مقابل شرایط کنونی است. این ایده از کجا به ذهن شما رسید؟
در روزگار فعلی ما توسط اطلاعاتی که از رسانهها و اینترنت به دستمان میرسد بمباران میشویم و تصور اینکه مردم در چنین شرایطی بتوانند هویت مستقل داشته باشند برایم دشوار است و در مقابل، خودم را فردی خوش شانس میدانم چون در دهکدهای بزرگ شدهام که فقط رادیو در دسترسمان بود و باید خیلی از چیزها را براساس توصیفی که از آن در رادیو میشد تصور میکردیم.
پسر من هم تجارب مشترکی دارد. ما در ایتالیا خانهای داریم که در آنجا کامپیوتر و تلویزیون وجود ندارد و هر زمان که آنجا میرویم روزهای اول حوصله او سر میرود چون دستگاه پلی استیشنی در آنجا وجود ندارد ولی در عوض پس از گذشت چند روز بهخودش میآید و دست به ساخت اسباب بازیهایی میزند و خودش را با تخیلش سرگرم میکند. من سعی دارم با این فیلم روی این نکته تأکید کنم که میتوان چنین تغییری در زندگی بهوجود آورد و به مردم یاد داد که میشود از کامپیوتر فاصله گرفت و تنهایی را تجربه کرد.
- زمانی که خبر درگذشت هیث لجر را شنیدید چه احساسی داشتید؟
من تمامی افکارم را در مقالهای برای نشریه ونیتی فیر نوشتم و پیشنهاد میدهم آن را بخوانید.
- چگونه به راه حل فعلی برای به پایان رساندن فیلم رسیدید؟
زمانی که اتفاقاتی از این دست رخ میدهد باید عملگرا بود اما در آن زمان بازیگری در دسترس نبود که بتواند جایگزین لجر شود. ما مشغول کار بودیم و سایر هنرپیشهها هم برنامه کاری شلوغی داشتند و اینکه ما توانستیم جانی دپ و جود لاو را بیش از برنامه تعیین شده در فیلم داشته باشیم یک معجزه بود. من این شانس را پیدا کردم و کار ادامه پیدا کرد. بازی لجر به قدری خوب بود که برای جایگزین کردن او به 3هنرپیشه خوب نیاز بود. اما وقتی تصمیم گرفته شود که چهره شخصیتها در آینه تغییر کند دیگر نیازی به بازنویسی فیلمنامه نیست. تمام دیالوگهایی که شما در این فیلم میشنوید همان چیزهایی است که پیش از مرگ لجر نوشته شده بود. برخی تصور میکنند گفتههای جانی دپ در مورد جوانمرگ شدن اشاره به مرگ لجر دارد اما اینطور نیست و فیلم من اخلاقگرایانه است و این بخش نیز از ابتدا در آن وجود داشت.
- در برخی از نشریات از فیلم «طالع خوش» بهعنوان کار بعدی شما نام برده شده است. این فیلم تا چه اندازه شانس ساخته شدن پیدا کرده است؟
من از مدتها قبل به داستان رویارویی خیر و شر علاقه داشتم و به همین دلیل هم بود که فیلمنامه طالع خوش را نوشتم اما این داستانی متفاوت با کارهای مشابه است و به بودجه فراوانی نیاز دارد و باید حامی مالی قدرتمندی را یافت که به سوژه کار هم علاقهمند باشد. یکی از مسائلی که در مورد پروژههای پرخرج وجود دارد این است که این فیلمها پیش از ساخته شدن باید برای گیشه برآوردی داشته باشند و همین موضوع بسیاری از سرمایهگذاران را محافظهکار میکند.
- شرایط کار در دنیای سینما با روزهایی که شما شروع به کار کردید متفاوت شده و حالا صحبت از اکران فیلمهای 3بعدی است. آیا شما برای حضور دراین فضا آمادگی دارید؟
من همیشه با توجه به شرایط موجود هنرم را عرضه میکنم. این روزها جلوههای ویژه کامپیوتری تلاش دارد تا هر چه بیشتر مخلوقات کامپیوتری را به آنچه در دنیای واقعی میبینیم نزدیکتر کند و این شاید برای بسیاری جالب باشد اما جذابیتی برای من ندارد و تصور میکنم که میتوانیم بدون استفاده از این جلوهها هم به نتایج مشابهی برسیم. من میدانستم برای فیلم حاضر بودجه زیادی ندارم و نمیتوانم با فیلمهای 100میلیون دلاری رقابت کنم بنابراین ازاین آینه استفاده کردم و توانستم فیلمم را به نتیجه برسانم.
- با توجه به 3هنرپیشهای که در کنار هیث لجر فقید داشتید تا چه حد تمایل داشتید آنها هم نقش او را ایفا کنند یا اینکه انتظار بیشتری از آنها داشتید؟
من کسانی را برای بازی در این فیلم انتخاب کردم که از دوستان نزدیک هیث لجر بودند و من دی وی دی تمام سکانسهایی را که هیث در آنها حضور داشت به آنها داده بودم تا با رفتار و گفتار او بیشتر آشنا شوند و زمانی که به سر صحنه رسیدند دیگر زمانی برای بازی آزمایشی نبود و آنها در شرایطی از عهده کار برآمدند که من چندان به نتیجه کار امیدوار و مطمئن نبودم.
- روند تدوین فیلم چگونه بود؟ آیا با سایر کارهایتان متفاوت بود ؟
هیچ تغییری در کار بهوجود نیامد و من هر کاری را که برای فیلمهای دیگر انجام میدادم برای این فیلم هم در نظر گرفتم. در تمامی مراحل تدوین حضور داشتم و تنها نکته مهم برای من
تأسف خوردن دائم از بابت مرگ هیث بود، هر چند که او در طول کار برای همه ما هنوز هم زنده بود.
- آیا در آینده باز هم کار مشترکی با جانی دپ خواهید داشت؟
هر زمان که او آمادگی کار را داشته باشد خوشحال میشوم که همکاری داشته باشم ولی برنامه کاری او پر است و شاید برای چند سال آینده هم شانس کار با او را پیدا نکنم.
گاردین-20 مارس