قوز نکن، ورزش بکن!

اینها درد دل‌های یک نوجوان بود از دست به قول خودش «غر زدن‌های بزرگ‌ترها»! اما تمام این توصیه‌ها به خاطر سلامت خود شماست. سن نوجوانی، سن رشد است؛ وقتی استخوان‌های بدن ما، هنوز در حال رشد کردن و شکل گرفتن هستند باید بیشتر مراقب باشیم تا خدای نکرده با مبتلا شدن به بعضی بیمار‌ی‌های اسکلتی، در بزرگسالی دچار دردسرهای زیاد نشویم.

به همین دلیل به سراغ دکتر افسانه سنه رفتیم و سؤال‌هایمان را از او پرسیدیم. او دکترای رفتار حرکتی دارد و مدیر گروه پژوهش در برنامه‌های درسی تربیت بدنی و مدرس دانشکده تربیت بدنی است.

•  چرا بعضی از نوجوانان قوز می‌کنند یا دچار پشت گرد می‌شوند؟

 مبتلا شدن به قوز یا پشت گرد در نوجوانان دلایل مختلفی دارد که بیشتر مربوط به رعایت نکردن اصول صحیح  راه رفتن، نشستن، خوابیدن یا ایستادن است. نوجوانان کم‌تحرک مسلماً عضلات قوی‌ای نیز نخواهند داشت؛ به همین علت، پس از مدتی کوتاه، حتی اگر اصول صحیح نشستن و راه رفتن را هم بدانند، نمی‌توانند آن را اجرا کنند.

•  مبتلا شدن به عارضه پشت گرد چه عوارضی دارد؟

 پشت گرد عوارض مختلفی دارد؛ عوارضی از قبیل کوتاه شدن عضلات جلوی سینه و شل شدن عضلات پشتی، کوتاه شدن قد و درد عضلات پشتی.

•  آیا خواندن و نوشتن در وضعیت نامناسب باعث ایجاد این نابهنجاری در نوجوانان می‌شود؟

 اگر وضعیت بدن افراد در هنگام مطالعه یا انجام تکالیف نوشتاری مطلوب نباشد، به مرور زمان ممکن است به این ناهنجاری مبتلا شوند.

•  برای اصلاح این عارضه یا پیشگیری از آن، چه نکاتی را باید رعایت کرد؟

بهترین راه رعایت اصول صحیح  راه رفتن، نشستن، خوابیدن یا ایستادن است. به عبارت دیگر باید در هنگام انجام کارها همواره ستون فقرات ما در راستای طبیعی خود قرار گیرد.

•  در هنگام خوابیدن چه نکته‌ای را باید بیشتر مد نظر داشت؟

 آنچه اهمیت دارد این است که هنگام خوابیدن هرگز نباید به بدن چرخش یا حرکت اضافی داد. ممکن است شخص از حالات مختلفی برای خوابیدن استفاده ‌کند؛ اما هرگز به نوجوانان یا به طور کلی به تمام افراد در تمام گروه‌های سنی توصیه نمی‌شود که دمر یا روی شکم بخوابند؛ زیرا اگر دچار پشت گرد یا گودی کمر باشند، این عارضه در آنها تشدید خواهد شد.
بهتر است وقتی به پهلو می‌خوابیم از بالشتکی برای بین دو پا استفاده کنیم؛ به این صورت که پای زیرین صاف و کشیده باشد و پای دیگر کمی به سمت شکم خم شود و زیر آن نیز بالشتکی قرار گیرد.

•  در وضعیت نشسته چه اصولی باید رعایت شود تا شخص کمتر دچار این عارضه شود؟

 در این وضعیت باید به چند نکته مهم اشاره کرد:
1-سر و گردن باید در حالتی باشد که لاله گوش در راستای مفصل شانه قرار گیرد.
2-از کوتاه کردن عضلات سینه با آوردن شانه‌ها به سمت جلو باید جلوگیری کرد.
3- اگر روی صندلی نشسته‌اید باید گودی کمر توسط بالشتک یا انحنای صندلی پر شود؛ زیرا بین افزایش گودی کمر و افزایش پشت گرد یا قوز کردن، رابطه وجود دارد.

• امکانات موجود در منزل یا مدرسه (میز و صندلی و...) چقدر در بهبود وضعیت جسمی نوجوانان تأثیر دارند؟

 میز و صندلی باید با قد افراد سازگاری داشته باشد که متأسفانه در مدارس ما کمتر این سازگاری دیده می‌شود؛ لذا باید افراد برای جبران این نقص حتماً ورزش منظم داشته باشند. با ورزش منظم می‌توان عضلات را قوی و بدن را برای حفظ وضعیت مناسب و مطلوب آماده کرد.

•  منظور شما از ورزش منظم چیست؟

 سازمان بهداشت جهانی ورزش منظم را این گونه تعریف می‌کند: «ورزش منظم آن است که شخص حداقل هفته‌ای سه جلسه، هر جلسه یک ساعت و نیم، یا هفته‌ای پنج جلسه، هر جلسه نیم ساعت به طور مستمر برای نه ماه به هر ورزشی که علاقه دارد، بپردازد.»