با شروع فصل تابستان، سفرهای جاده‌ای نیز افزایش پیدا می‌کند. همه ما می‌دانیم که حادثه خبر نمی‌کند و ممکن است در طول سفر حوادثی چون تصادف، پرت‌شدن از ارتفاع و آسیب‌دیدگی از به‌کاربردن برخی وسایل مشکلاتی را ایجاد کند که تنها با دانستن چند نکته ساده می‌توان از بسیاری از معلولیت‌هایی که در آینده گریبانگیر افراد می‌شوند پیشگیری کرد. درصد بسیار کمی از قربانیان تصادفات در محل حادثه جان خود را از دست می‌دهند و متأسفانه حدود 80درصد این قربانیان به‌علت ناآگاهی کمک‌کنندگان و خارج کردن ناصحیح مصدوم از خودرو و حمل ناصحیح مصدوم به بیمارستان جان خود را از دست می‌دهند یا تا آخر عمر خود دچار معلولیت‌های جدی می‌شوند. به‌طور مثال دانستن زمان طلایی برای پیوند اعضای قطع‌شده و همچنین در شرایط استاندارد نگه‌داشتن عضو تا زمان رسیدن به بیمارستان و متوقف کردن خونریزی‌های احتمالی از جمله مواردی هستند که عدم‌آگاهی در مواجهه با آنها پشیمانی‌های بزرگی را به‌دنبال خواهد داشت.دکترمحمدجواد فاطمی، استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران، در این خصوص توصیه‌هایی دارد که در ادامه از نظرتان می‌گذرد.
«زمان طلایی»(Golden Time) برای انجام پیوند موفق حدود 6ساعت است، به‌طور کلی زمان مناسب برای پیوند عضوی که دارای عضله است، 6ساعت و قسمت‌هایی مثل انگشتان که عضله ندارد و تاندون، پوست، استخوان و عصب، چیزی حدود 48ساعت پیش‌بینی شده است؛ اگر عضو قطع شده در زمان مناسب و در شرایط استاندارد به بیمارستان انتقال یابد و آسیبی به عضو نرسد، پیوند با موفقیت انجام خواهد شد. نگهداری عضو قطع شده در داخل گازی که با سرم نمکی خیس شده از شرایط استاندارد برای انتقال عضو قطع‌شده به بیمارستان است. این گاز باید در داخل یک کیسه نایلونی قرار داده شود و در کیسه نیز باید بسته و داخل آب یخ شناور باشد. عضو قطع‌شده به هیچ وجه نباید شسته شود.
دکتر محمدجواد فاطمی، با اشاره به اهمیت انتقال عضو قطع شده در شرایط استاندارد جهت موفقیت یک عمل پیوند، تصریح می‌کند: درصورتی که عضو قطع شده در زمان مناسب و در شرایط استاندارد به بیمارستان انتقال یابد، آسیبی به عضو نرسیده و پیوند نیز با موفقیت انجام خواهد شد، اما باید این نکته را هم ذکر کنم که هر عضو قطع‌شده‌ای قابل پیوند نیست، بلکه تنها اعضایی را که توسط اجسام تیز و برنده مثل اره، کاتر یا چاقو جدا شده باشند و عضو، صدمه جدی ندیده باشد می‌توان پیوند زد وگرنه در مواردی مثل پرس، یا غلتک اعضای قطع شده قابل پیوند نیستند.
این فوق تخصص جراحی ترمیمی‌و پلاستیک درخصوص شرایط استاندارد جهت انتقال عضو قطع‌شده، می‌گوید: عضو قطع‌شده را باید حتما سرد نگه‌دارند ولی نباید در ارتباط مستقیم با یخ یا داخل سرم نمکی گرم یا بدون کیسه نایلونی قرارگیرد، چراکه هر کدام از این خطاها باعث صدمه به عضو می‌شود.
متوقف کردن خونریزی
ممکن است فردی در اثر بریدگی و تصادف دچار خونریزی شود، اصلی‌ترین کار برای جلوگیری از خونریزی فشار دادن موضع خونریزی است.
فشار دادن محل خونریزی با یک گاز استریل معمولا جلوی خونریزی را می‌گیرد یا حداقل تا زمان رسیدن ماموران امداد مانع خونریزی شدید می‌شود. محل خونریزی را بالاتر از سطح قلب نگه دارید و با یک بسته پنبه پیچیده شده در گاز فشار دهید و با یک بانداژ الاستیک بپوشانید این کار باعث جلوگیری از لخته و خشک شدن خون و امکان گردش خون می‌شود.
اگر پنبه و گاز در دست نداشتید برای خونریزی‌های اعضای پایینی بدن و به‌خصوص پاها توسط تی‌شرت و یا زیرپیراهن این‌کار را انجام دهید. لباس را به‌صورت توپی جمع کرده و ساق‌های آن‌را به هم گره زده و با آن محل خونریزی را فشار دهید.
Recovery Position مراقبت از مصدوم
مصدوم علائم حیاتی دارد و ممکن است بی‌هوش باشد، بهترین و ساده‌ترین حالت نگهداری از مصدوم Recovery Position است.
مصدوم را می‌توان به هر دو طرف چرخاند ولی برای اینکه قلب در حالت راحتی باشد بهتر است سمت چپ مصدوم بالا باشد به شرطی که محل قرار‌گیری مصدوم مناسب برای گرداندن او به سمت چپش باشد.
1- در سمت چپ مصدوم بنشینید.
2-دست چپ مصدوم را به آرامی به زیر او هل دهید و هنگام این کار بدن او را بلند نکنید.
3- دست راست مصدوم را خم کرده و کف دست او را زیر گوش چپ او قرار دهید بدین ترتیب مانع حرکت‌های ناخواسته گردن شوید.
4- پای راست مصدوم را خم کرده و در جلوی پای چپ قرار دهید. اگر استخوان لگن شکسته باشد باید در همین حالت پاهای او را به هم ببندید. اگر وسیله‌ای برای این کار ندارید با بند کفش این کار را انجام دهید.
5- با دست راست از کتف او با دست دیگر از پشت او گرفته و کمی او را به طرف خود بچرخانید ولی دقت کنید که وزن خود را روی مصدوم نیندازید و پاهای شما در تماس با مصدوم باشند.
6- سر مصدوم را با ملایمت به عقب هل دهید تا بتواند راحت نفس بکشد.
7- با ملایمت دست چپ مصدوم را از زیر او بکشید و تا آمدن آمبولانس یا گروه امداد نبض و تنفس او را کنترل کنید.
خواباندن صاف مصدوم می‌تواند خطرناک باشد زیرا ممکن است نتواند نفس بکشد.
اگر احتمال می‌دهید مصدوم شکستگی‌های حساسی مانند شکستگی گردن یا کمر دارد او را تکان ندهید و او را به حالت Recovery Position نخوابانید. اگر مصدوم بی‌هوش نیست از او بخواهید انگشتان دست و پای خود را تکان دهد و اگر بی‌هوش است به آرامی و ملایمت گردن او را لمس کنید بدین طریق می‌توان فهمید مصدوم دچار شکستگی گردن یا مهره‌ها شده است یا نه.
همیشه به خاطر داشته باشید مصدومی که دچار این نوع شکستگی‌ها شده را هرگز تکان ندهید.
