در حقیقت، جشنواره کن امسال یک نکته مهم را به جهانیان ثابت کرد و نشان داد که این کشور اروپایی برای تولید محصولات مشترک حساب ویژه‌ای بازکرده است. زمانی که کار تازه محمدصالح هارون به نام «یک مرد فریادکش»- که بیش از نیمی از هزینه تولید آن را تهیه‌کنندگان فرانسوی تأمین کرده بودند- در بخش مسابقه جشنواره کن در ماه می نمایش داده شد، دوستداران سینما و منتقدان سینمایی شاهد نمایش اولین فیلم کشور آفریقایی چاد در این جشنواره معتبر سینمایی بودند. اما نمی‌توان این فیلم را کاملا محصولی از کشور چاد دانست. با آنکه قصه حال‌وهوای این فیلم کاملا آفریقایی است و یک محصول بومی به نظر می‌رسد اما اگر سرمایه‌گذاری تهیه‌کنندگان فرانسوی نبود شاید هیچ وقت هارون نمی‌توانست فیلم خود را جلوی دوربین ببرد.
تیبوت براک که یکی از حامیان اصلی تولید محصولات مشترک سینمایی فرانسه با بقیه کشورهای جهان است و در کنار تولید اینگونه آثار، به بازاریابی برای آنها نیز می‌پردازد در رابطه با موضوع تولید فیلم‌های مشترک می‌گوید: «در حال حاضر کشور فرانسه قرارداد تولید حدود 50محصول مشترک سینمایی را در دست دارد. سیستم سرمایه‌گذاری عمومی، دیدگاه خوبی نسبت به تولید اینگونه محصولات دارد و از ساخت آنها حمایت می‌کند. از طرف دیگر، یک‌سری معافیت‌های مالی هم در این رابطه در نظر گرفته شده است. همه این مسائل حکایت از آن دارد که فرانسه نقش بسیار مهمی در صنعت سینمای بومی کشورهای دیگر ایفا کرده و به گسترش صنعت فیلمسازی در تمام جهان کمک بسیار زیادی می‌کند.»
روکسان آرنولد یکی دیگر از تهیه‌کنندگان پر کار فرانسوی که شرکت فیلمسازی پیرامید را اداره می‌کند، به این نکته اشاره می‌کند که 2تا از فیلم‌های او «عمو بونمی که زندگی‌های گذشته‌اش را به یاد می‌آورد» (رباینده نخل طلای امسال جشنواره کن که محصول مشترک فرانسه، تایلند، انگلستان، آلمان و اسپانیاست) و «چشم نامرئی» (محصول مشترک آرژانتین، فرانسه و اسپانیا که در بخش 2هفته کارگردانان جشنواره کن نمایش داده شد) برای تولید خود از کمک‌های مالی مرکز فاندسود سینما بهره‌مند شده‌اند. این مرکز هنری یکی از شاخه‌های وزارتخانه‌های دولتی است که به گفته خودش از پروژه‌هایی با کیفیت بالا حمایت کرده و به آنها یارانه‌های لازم را پرداخت می‌کند.
طبق نوشته رسانه‌های گروهی، مرکز فاند‌سودسینما از تولید فیلم‌های سینمایی در آسیا، آفریقا، جزایر کارائیب، آمریکای‌جنوبی، اروپای‌شرقی و خاورمیانه حمایت می‌کند ویارانه‌های لازم را در اختیار آنها می‌گذارد. در کنار آن، حمایت‌های مرکز سی‌ان‌سی هم برای فیلم‌های خارجی زبان وجود دارد. این مرکز، حامی تولید فیلم‌هایی است که توسط فیلمسازان سرشناس و صاحب‌نام خارجی همچون لارس فون‌تریه، مانوئل والیویه‌را یا یوسف شاهین ساخته می‌شود. به این ترتیب، واحد تولید محصولات مشترک بین‌المللی سینمایی در فرانسه، با وجود بحران سخت بین‌المللی اقتصادی 2سال اخیر، همچنان فعال است و به کار خود ادامه می‌دهد. تحلیلگران اقتصادی سینما می‌گویند در این رابطه باید سپاسگزار سیستم سرمایه‌گذاری دولتی بود که همچنان به حمایت خود از تولید اینگونه محصولات ادامه می‌دهد.
صنعت سینمای فرانسه در سال2009 تعداد 93 محصول مشترک تهیه و تولید کرد (این رقم در سال2008، تعداد 95 فیلم بود) که تغییر اندکی را به نمایش می‌گذارد. این محصولات مشترک با حدود 35کشور جهان از قاره‌های مختلف تولید شد. در برخی از آنها، سرمایه‌گذاری طرف فرانسوی بیشتر و در برخی از آنها، این رقم کمتر از کشور طرف قرارداد بوده است. البته این رقم هنوز برخی از فیلم‌های سینمایی همچون عمو بونمی را دربرنمی‌گیرد، زیرا فرانسه هنوز قرارداد رسمی تولید محصولات مشترک با برخی از کشورها همچون تایلند را ندارد. اینگونه فیلم‌ها، فارغ از آن قرارداد رسمی و به صورت مستقل تهیه و تولید می‌شوند و سرمایه‌گذاران فرانسوی در ساخت آنها مشارکت فعال دارند.
در شرایطی که صنعت سینمای فرانسه هنوز به صورت رسمی قرارداد همکاری در زمینه تولید محصولات مشترک سینمایی با کشور آمریکا را امضا نکرده، کشورهایی مثل رومانی، برزیل، آفریقای‌جنوبی و چین تازه‌ترین کشورهایی هستند که این قرارداد مشترک همکاری سینمایی را با فرانسه امضا کرده‌اند. مرکز سی‌ان‌سی در عین حال در فکر تجدید قرارداد با کشورهای اروپای‌شرقی است و قصد دارد این قراردادها را به روز کند. قرارداد فوق در اوایل دهه70 میلادی بین طرفین امضا شد و سخنگوی سی‌ان‌سی این نکته را توضیح می‌دهد که هدف اصلی این قرارداد این است که منافع مالی و معنوی تمام طرفین ماجرا را حفظ کند. یک گزارش تایید نشده حکایت از آن می‌کند که قرار است در قرارداد جدید میزان سرمایه‌گذاری طرف فرانسوی در این محصولات مشترک، حدود 10درصد کاهش یابد.
تولید محصولات مشترک سینمایی البته تنها اختصاص به کشور فرانسه ندارد. بقیه کشورهای جهان هم ساخت فیلم‌های مشترک را در دستور کار خود دارند. اما در بازار بین‌المللی هر قدر که امکان مهیاکردن پول نقد برای سرمایه‌گذاری روی فیلم‌های سینمایی مشکل‌تر می‌شود، فیلمسازان هم به جست‌وجو برای پیداکردن راه‌هایی می‌پردازند که بتوانند به کمک آنها، سرمایه لازم را برای تولید کارهای خود فراهم کنند. این مسئله باعث به وجود آمدن شرایط تازه‌ای شده است که به واسطه آن، تولید محصولات مشترک سینمایی بسیار کاهش یافته و در برخی جاها، به حداقل خود رسیده است. اما این وضعیت که در تمام کشورهای قاره اروپا به صورت یک مشکل همگانی درآمده، در فرانسه نمود عینی چندانی نداشته است. در حقیقت، وضعیت کشور فرانسه کاملا متفاوت از بقیه کشورهای قاره اروپاست و می‌توان گفت حکم یک استثنا را دارد.
با وجود تسلط فیلم‌های هالیوودی بر بازار جهان، فرانسه جزو معدود کشورهای پیشرفته صنعتی (و شاید تنها کشور دنیا) است که محصولاتش رقابتی تنگاتنگ با فیلم‌های هالیوودی دارند. فیلم‌های پر‌سروصدای آمریکایی برای کسب مقام اول جدول گیشه نمایش هفتگی سینماهای فرانسه، باید تلاش زیادی کنند و خیلی وقت‌ها، این رقابت را به طرف فرانسوی می‌بازند. فیلم‌های فرانسوی با فروش بالای خود، هر سال بخش مهمی از جدول سالانه گیشه نمایش سینماهای کشور را اشغال می‌کنند. استقبال تماشاگران فرانسوی- که جزو تحصیل‌کرده‌ترین و روشنفکرترین تماشاگران سینما در سطح بین‌المللی هستند- از محصولات سینمایی داخلی، تنها به فیلم‌های مردم‌پسند و سرگرم‌کننده خلاصه نمی‌شود. آنها مشابه این استقبال را از فیلم‌های هنری و غیرمتعارف نیز می‌کنند. به این ترتیب، در نوع استقبال تماشاگران از فیلم‌های غیرمتعارف و عامه‌پسند تفاوت خیلی زیادی وجود ندارد. یکی از دلایل اصلی این امر را باید در نزدیکی فیلمسازان غیرمتعارف به زندگی مردم جامعه و همچنین تلاش فیلمسازان مردم‌پسند برای افزودن بار روشنفکرانه به فیلم‌هایشان دانست. نتیجه امر این می‌شود که فیلم‌های غیرمتعارف، حال‌وهوایی مردم‌پسند و عامه فهم و فیلم‌های مردم‌پسند بار روشنفکرانه و غیرمتعارف پیدا می‌کنند.
ارتباط فرانسوی
منتقدان سینمایی عقیده دارند توانایی صنعت سینمای فرانسه و سرمایه‌گذاران آن در تولید محصولات مشترک سینمایی، فقط به میزان علاقه بالای آنان برای سرمایه‌گذاری روی چنین فیلم‌هایی مربوط نمی‌شود. مهم‌ترین عامل در این رابطه، موفقیت فیلم‌های فرانسه در جدول گیشه نمایش سینماهای کشور و علاقه تماشاگران برای دیدن آنهاست. به اعتقاد منتقدان سینمایی، استقبال بالای تماشاگران فرانسوی از محصولات داخلی و فروش خوب آنها، ضریب اطمینان تهیه‌کنندگان و سرمایه‌گذاران سینمایی را در این کشور اروپایی بالا برده است. آنها با تکیه بر فروش بالای محصولات خود در جدول گیشه نمایش سینماهای کشور، هم از نظر مالی و هم از نظر فکری (از بابت اطمینان خاطری که نسبت به کارها و فعالیت‌های خود دارند) در شرایطی هستند که می‌توانند با آرامش خاطر، جبهه تازه‌ای را در برابر خود بگشایند و به سراغ تولید محصولات مشترک با کشورهای دیگر بروند.
در عین حال، نکته‌ای که در این رابطه اهمیت زیادی دارد، این است که این محصولات مشترک معمولا فیلم‌های گران‌قیمتی نیستند و می‌توان آنها را با هزینه‌ای اندک یا معمولی تهیه کرد. ذکر این نکته هم ضروری به نظر می‌رسد که صنعت سینمای فرانسه با مشارکت در تولید این نوع محصولات، خود را به عنوان مدافع اصلی و اول محصولات غیرمتعارف کشورهای در حال رشد و نیمه‌پیشرفته معرفی می‌کند و با این کار وجهه بین‌المللی خود را در بین روشنفکران و هنرمندان بالا می‌برد. به گفته اهل فن و تحلیلگران، هزینه‌ای هم که برای این کار پرداخت می‌شود خیلی زیاد نیست.
ورایتی
