کبد کارخانه شیمیایی بدن است و بسیاری از اعمال پیچیده شیمیایی را که برای ادامه زندگی ارزش حیاتی دارند، انجام می‌دهد. نقش کبد در حذف مواد و سموم اضافی حاصل از سوخت‌و‌ساز مواد غذایی بسیار حیاتی است. منظور از کبد چرب، رسوب چربی(عمدتا چربی‌های خنثی) در کبد است که پیدایش آن در افراد چاق و مبتلایان به دیابت و چربی خون بالا و بی‌تحرک، بیشتر دیده می‌شود. سوء‌تغذیه پروتئینی یا کاهش سریع وزن می‌تواند این عارضه را در پی داشته باشد.
این بیماری در میان شهرنشینان و افرادی که تحرک کمتری دارند بیشتر شایع است.تحقیقات نشان داده است که افزایش تحرک با کاهش بیماری رابطه معناداری دارد.
بیماری کبد چرب در سنین40 تا 60سالگی شایع است و در بیشتر موارد این عارضه بدون علامت است و پزشک در بررسی آزمایشگاهی، سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن که به‌علل دیگر انجام می‌شود، متوجه آن می‌شود.فرد به‌ندرت از ضعف و خستگی و احساس سنگینی و فشار در ناحیه فوقانی و راست شکم شاکی است و به‌خصوص این علائم در مواردی که کبد چرب سریع ایجاد شده باشد، بیشتر بروز می‌کند.چاقی عامل مهمی برای بروز بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات در فرد است، به همین دلیل برای پیشگیری از بروز بسیاری از بیماری‌ها لازم است که وزن خود را کاهش دهید.
در حالت عادی امکان رسوب چربی در کبد که یکی از ارکان مهم سم‌زدایی محسوب می‌شود وجود ندارد ولی اضافه‌وزن و چاقی از شاخص‌های اساسی تجمع و رسوب چربی در این غده 5/1کیلویی بدن (کبد) است. چربی خون بالا، دیابت و مصرف برخی داروها مانند کورتون نیز از دلایل بروز بیماری کبد چرب است.
صنعتی‌شدن شهرها، کبدها را چرب می‌کند!
شایع‌ترین علت کبد چرب چاقی و اختلال در چربی‌های خون است. امروزه با صنعتی شدن شهرها و کم تحرکی، استفاده از تغذیه نامناسب نظیر فست‌فودها، روغن‌های غیراستاندارد، کاهش مصرف میوه و سبزی، افزایش مصرف شکر، قند، شیرینی و نوشابه‌های‌گازدار سبب شده است که با رشد فزاینده چاقی مواجه شویم.
ورود واکسن هپاتیتB به برنامه واکسیناسیون کشوری و واکسینه‌شدن نوزادان و افراد پرخطر علیه این بیماری، آموزش همگانی از طریق رسانه‌ها برای آشنایی و دوری از عوامل خطر، میزان بروز هپاتیتC و B را در سال های اخیر کاهش داده است.
یک پزشک متخصص داخلی می‌گوید: «هپاتیت به معنای التهاب سلول‌های کبدی است که عوامل متعدد ویروسی و عوامل غیرویروسی نظیر کبد چرب، مصرف الکل و چاقی، آن را سبب می‌شود اما متأسفانه هم اکنون شاهد شیوع هپاتیت‌های غیرویروسی بر اثر کبد چرب ناشی از چاقی و دیابت در کشور هستیم».
به گزارش همشهری، در حال حاضر پیوند اعضا در ایران از طریق اعضای زنده افراد دهنده عضو صورت می‌گیرد و در نتیجه دستگاهی برای دیالیز کبد بیماران همانند کلیه هنوز تعبیه نشده است، درحالی که بیماران کلیوی به‌دلیل استفاده از دستگاه دیالیز از قدرت تحمل بیشتری برخوردار هستند و می‌توانند مدت زیادی در لیست انتظار پیوند اعضا بمانند.
هر عمل پیوند کبد، 35میلیون تومان
دکتر علی جعفریان، سرپرست بخش پیوند کبد بیمارستان امام خمینی(ره) در این باره گفت: «هرچند ایران در زمینه پیوند کبد به لحاظ تئوریک با سایر کشورهای دنیا فاصله‌ای ندارد اما به لحاظ علمی، اختلاف فراوان است و هنوز فاصله قابل‌توجهی با کشورهای پیشرفته دنیا داریم. در مراکز خوب دنیا سالانه بین 50 تا 100پیوند صورت می‌گیرد و نیز از دیگر کارهایی که در مراکز پیشرفته انجام می‌شود ولی در علوم پزشکی تهران هنوز قادر به انجام آن نیستیم، پیوند یک کبد به 2نفر است؛ یعنی یک کبد را به 2قسمت کرده و به یک نفر بالغ و یک بچه پیوند می‌زنند». وی، درباره کبد مصنوعی هم توضیح داد: «این دستگاه بسیار گران‌قیمت و مشابه دستگاه دیالیز است که نوع ایرانی آن هنوز به مرحله تولید نرسیده است. با توجه به اینکه کار کبد مصنوعی موقت و کوتاه‌مدت (حداکثر یک تا 2هفته) است، این دستگاه معمولا برای بیماران کبدی بدحالی کاربرد دارد که کاندیدای پیوند هرچه سریع‌تر کبد هستند».
در حال حاضر بیماری برای پیوند کبد به خارج اعزام نمی‌شود ولی بیماران در لیست انتظار زیاد معطل می‌شوند چون پیوند کبد به تعداد دهنده‌ها بستگی دارد.
مشکلات کبد چرب
کبد فرد مبتلا به این عارضه در مقابل رسوب چربی از خود واکنش نشان می‌دهد که در درازمدت سبب آسیب کبد می‌شود.
شیوع این بیماری در زنان به‌علت کم‌تحرکی، بیشتر و در کودکان، کمتر است و با افزایش سن و در گروه میانسالان به میزان مبتلایان افزوده می‌شود. با تخریب و ایجاد اختلال در عملکرد سم‌زادیی کبد، کارکرد بسیاری از اعضا و ارکان بدن ازجمله مغز، ریه، کلیه و سیستم انعقادی خون مختل می‌شود.مهم‌ترین اصل برای درمان کبدچرب، برطرف کردن بیماری‌های زمینه‌ای ایجادکننده آن است. اگر پزشک تشخیص دهد که چاقی علت بروز بیماری است، فرد می‌تواند با کم کردن حداقل 5کیلوگرم از وزن خود، چربی کبد را کاهش دهد و حتی این بیماری را درمان کند.
افراد مبتلا به دیابت هم به‌دلیل مختل شدن متابولیسم چربی در بدنشان، مستعد این بیماری هستند که با تجویز داروهای مناسب بهبود می‌یابند. بسیاری از این بیماران با مصرف آنتی‌اکسیدان از جمله ویتامین E و مصرف داروی متفورمین، هم قند خونشان کنترل می‌شود و هم سوخت‌و‌ساز چربی در کبد آنها منظم می‌شود.
چاقی آفت سلامت است و برای کنترل آن و بسیاری از بیماری‌های دیگر باید الگوی تغذیه‌ای، از غذاهای پرکالری چرب و کم‌فیبر به سمت غذاهای سالم و تازه تغییر پیدا کند و ورزش و تحرک بدنی جزو برنامه روزانه افراد قرار بگیرد.
