به گزارش همشهری آنلاین؛ آقای قیّم که فرهنگ عربی فارسی تالیف او تا کنون 9 بار از سوی انتشارات فرهنگ معاصر تجدید چاپ شده است، به همراه دکتر آذر شب استاد دانشگاه تهران آقای دکتر تبرائیان معاون مجمع تقریب بین مذاهب، استاد موسی بیدج مترجم و شاعر نام آور، آقای دکتر حاج ابراهیمی استاد دانشگاه اصفهان، خانم دکتر دبیران استاد دانشگاه، آقای سمیر ارشدی استاد دانشگاه کویت در این همایش حضور یافتند. روایت این سفر فرهنگی را بخوانید.
روزهای 19 الی 21 اکتبر برابر با 27 لغایت 29 مهر ماه، شهر سارایو پایتخت بوسنی و هرزگوین شاهد برگزاری دوازدهمین همایش مؤسسه عبدالعزیز سعود البابطین با عنوان بزرگداشت شاعر لبنانی خلیل مطران و شاعر بوسنیایی محمد علی ماک دزدار بود. این همایش با شرکت جمع کثیری از ادبا و صاحب نظران عرصه شعر و ادب و همچنین شعرای کشورهای مختلف، با سخنرانی رئیس جمهوری بوسنی آقای حارث سیلایجیچ آغاز بکار کرد.
دومین سخنران مراسم افتتاحیه مؤسس و پایه گذار مؤسسه البابطین آقای عبدالعزیز سعود البابطین، شاعر معروف کویتی بود که با تأکید بر تکثرگرایی و لزوم احترام به دیگران سخنان خویش را آغاز کرد.
او در قسمتی از سخنرانی خود اظهار داشت که ما آمده ایم تا به این کشور با همه قومیت ها و همه ادیانش درود بفرستیم. آمده ایم تا از شما بیاموزیم که احدی قادر نخواهد بود دیگری را از میدان بدر کند. او در بخش دیگری از سخنان خویش ضمن احترام به همه ادیان آسمانی خاطر نشان ساخت که همه ادیان مردم را به محبت و رحمت فرا می خوانند. عبدالعزیز البابطین در پایان سخنرانی خود با تأکید بر نقش ادبیات و شعر در نزدیکی ملل مختلف، اظهار داشت که مؤسسه ما توانسته است از طریق شعر کلیه دژها را درنوردد و به دنیای عدالت و برابری دست یابد.
پیام نخست وزیر کویت به این همایش، سومین بخش از جلسه افتتاحیه بود که توسط وزیر اوقاف آن کشور خوانده شد. چهارمین سخنران، آقای عمرو موسی دبیر کل اتحادیه عرب بود، او ضمن تبریک به مؤسسه البابطین به خاطر برگزاری متوالی این همایش ها، بر نقش فرهنگ و ادب در تعالی جوامع بشری و نزدیکی ملل مختلف تأکید کرد. عمرو موسی همچنین در پایان سخنرانی خویش با اشاره به درگذشت دکتر محمد أرکون استاد دانشگاه سوربون فرانسه از نقش این فیلسوف در شناخت بهتر فلسفه اسلامی تجلیل و قدردانی کرد. سخنران های بعدی مراسم افتتاحیه آقای عمار الحکیم رئیس مجلس اعلای عراق، جانشین شیخ الازهر و سر اسقف کلیسای بوسنی بود که پیام رهبر کاتولیک های جهان را قرائت کرد.
یادآور می شود مؤسسه جایزه عبدالعزیز سعود البابطین در ابتدا هر ساله و پس از آن هر دو سال یک بار به منظور گرامیداشت شاعران عرب و غیر عرب، همایشی را برگزار می کند. این همایش ها در پایتخت های مختلف منعقد می شود و هر دوره آن به یک یا دو شاعر بزرگ اختصاص دارد. در همایش مزبور ضمن معرفی اشعار شاعر هر دوره، صاحب نظران و منتقدان به بررسی آثار او می پردازند. همچنین به هزینه مؤسسه دیوان شعر و کتاب های شاعر هر دوره چاپ و به صورت رایگان در اختیار شرکت کنندگان در همایش قرار می گیرد.
نخستین همایش مؤسسه البابطین در سال 1990 در قاهره برگزار شد و از آن تاریخ تا به امروز بنحو ذیل ادامه یافته است:
1- اولین همایش، قاهره، سال 1990
2- دومین همایش، قاهره، سال 1991
3- سومین همایش، قاهره، سال 1992، همایش محمود سامی البارودی
4- چهارمین همایش، فاس (کشور مغرب)، سال 1994، همایش ابوالقاسم الشابی
5- پنجمین همایش، ابوظبی، سال 1996،همایش مشاری العدوانی
6- ششمین همایش، بیروت، سال 1998، همایش الأخطل الصغیر
7- هفتمین همایش، الجزائر، سال 2000، همایش ابوفراس الحمدانی
8- هشتمین همایش، منامه، سال 2002، همایش علی بن المقرب العیونی
9- نهمین همایش، کوردوا (اسپانیا)، سال 2004، همایش ابن زیدون
10-دهمین همایش، پاریس، سال 2006، همایش احمد شوقی و لامارتین
11-یازدهمین همایش، کویت، سال 2008، همایش شعرای عرب در قرن نوزدهم و بیستم تحت عنوان فرهنگنامه بابطین
12-دوازدهمین همایش، سارایو، سال 2010، همایش خلیل مطران و محمدعلی ماک دزدار
انتخاب پایتخت های مختلف جهان به عنوان محل برگزاری هر دوره بیانگر دیدگاه و نگرش عبدالعزیز البابطین مبنی بر بعد غیر محلی و غیر منطقه ای جایزه می باشد. این موضوع نه تنها در سخنرانی های او و نه تنها در انتخاب پایتخت های مختلف به عنوان محل برگزاری همایش، بلکه در انتخاب شاعران هر دوره متجلی می شود. شعرای انتخاب شده در دوازده دوره همایش، هیچکدام به کشور زادگاه مؤسس این جایزه تعلق ندارند. شعرای مزبور از کشورهای دیگر بوده و در دوره دهم شاعر معروف فرانسوی لامارتین به همراه شاعر مصری احمد شوقی و در دوره دوازدهم شاعر نام آور بوسنی ماک دزدار به همراه شاعر لبنانی خلیل مطران مورد تفقد قرار گرفتند.
انتخاب سعدی شاعر بزرگ ایران در سال 2000 و برگزاری کنفرانس بزرگداشت او در ایران، از دیدگاه وسیع و همه جانبه بنیانگذار این مؤسسه حکایت می کند.
علاوه بر این انتخاب شرکت کنندگان در همایش ها و تلاش برگزارکنندگان همایش به منظور فراگیر کردن طیف شرکت کنندگان و عدم اکتفا به یک کشور و یا یک ایده خاص، دلیل دیگری از روحیه تسامح و قبول دیگران نزد این مؤسسه است. در دوازدهمین همایش مؤسسه در شهر سارایوو پایتخت بوسنی، علاوه بر شاعران و ادیبان و نقدنویسان کشورهای عربی ادبایی از سوئد، اطریش نیز حضور داشتند. وجود افرادی از اندونزی و مالزی و برخی کشورهای افریقایی و همچنین حضور روحانیون یهودی بیانگر پذیرش اصل تکثر گرایی نزد بنیانگذاران این مؤسسه است.
تلاش برگزار کنندگان دوازدهمین همایش در دعوت از نمایندگان بارز و برجسته ادیان و مذاهب مختلف نمونه دیگری از بینش بلند و روحیه تکثرگرایی است. همچنین تقسیم بندی متناسب زمان سخنرانی و انتخاب سخنرانان جنبه دیگری از این نگرش و بینش هیئت امنای مؤسسه جایزه عبدالعزیز البابطین است. همان طوری که پیش از این ذکر شد در جلسه افتتاحیه، در کنار سخنرانی معاون شیخ الازهر، آقای عمار الحکیم سخنرانی کرد و پیام بند یکت شانزدهم نیز توسط نماینده او قرائت شد . علی‌رغم حضور شیخ یوسف قرضاوی، رئیس تجمع علمای اهل سنت، به دلیل سخنرانی شیخ الازهر، فرصت سخنرانی به شیخ قرضاوی داده نشد. به نظر می رسد برگزار کنندگان همایش درصدد بودند در سخنرانی افتتاحیه، برابری و عدالت میان مذاهب را نیز حتی در سخنرانی رعایت کنند.
علاوه بر همایش های دوازده گانه فوق، مؤسسه جایزه عبدالعزیز سعود البابطین از سال 1997، کنفرانس هایی به شرح زیر برگزار کرده است که با استقبال صاحب نظران و نقدنویسان و ادبا و شاعران روبرو بوده است.
1- کنفرانس محمد بن لعبون، سال 1997، کویت
2- کنفرانس سعدی شیرازی، سال 2000، تهران
3- صدمین سالگرد کوچ و ولادت، سال 2002، کویت
4- کنفرانس شعر عراق، سال 2005، کویت
5- کنفرانس عبدالمنعم خفاجی، عدنان الشایجی و بیستمین سالگرد تأسیس مؤسسه سال 2009، قاهره
در مراسم افتتاحیه، جایزه بهترین قصیده به شاعر عراقی فارس حرام فارغ التحصیل فلسفه از دانشگاه بغداد تعلق گرفت. همچنین جایزه بهترین دیوان شعر به شاعر جوان مصری احمد حسن محمد داده شد. جایزه بهترین نقد شعر به نقدنویس مصری دکتر صلاح الدین علی مصطفی رزق، رئیس بخش مطالعات ادبی دانشکده دارالعلوم دانشگاه قاهره اعطا شد. علاوه بر این به منظور قدردانی و بزرگداشت از شاعر معروف عراقی خانم لمیعه عباس عماره جایزه ای به ایشان تقدیم شده خانم لمیعه عباس عماره که هم عهد بدر شاکر السیاب شاعر نام آور عراقی بوده، این جایزه را به خاطر بیش از نیم قرن شعر سرایی دریافت کرد.
اولین و دومین جلسه همایش که در بعدازظهر روز سه شنبه 19 اکتبر در سالن کنفرانس هتل هالیوود برگزار شد به گفتگوی تمدن ها اختصاص داشت که در آن هشت نفر از صاحب نظران به شرح دیدگاه‌‌ها و نقطه نظرات خویش پرداختند.
نشست‌های روز چهارشنبه 20 اکتبر به محمدعلی ماک دزدار شاعر بوسنیایی اختصاص داشت. صاحب نظران و نقدنویسان عرب و بوسنیایی به شرح ابعاد مختلف شعر محمدعلی ماک دزدار پرداختند و در پایان نواده محمدعلی ماک دزدار شعرهایی از پدربزرگ خود را به زبان بوسنیایی قرائت کرد.
پایان بخش برنامه های روز چهارشنبه، کنسرت غاده شبیر بود که با آوازهایی از ام کلثوم، فیروز، اسمهان و ترانه هایی با اشعار عبدالعزیز سعود البابطین همراه بود.
پنجشنبه صبح بررسی و معرفی شعر خلیل مطران در دستور کار بود که طی آن شعرا و ادبا از زوایای مختلف شعرهای خلیل مطران و شخصیت او را برای حضار تشریح کرده و قصیده هایی از شعرهای او را قرائت کردند.
ادامه برنامه پنجشنبه صبح محورهای مشترک فرهنگی عربی- بوسنیایی بود که در آن سخنرانان عرب و بوسنیایی به شرح دیدگاه های خویش و شمردن نقاط مشترک پرداختند.
جلسه روز پنجشنبه عصر تحت عنوان " نقش شرق شناسی بوسنایی در شناخت ادبیات عرب" بود که با استقبال بی نظیر علاقه مندان و به ویژه اساتید و دانشجویان بوسنیایی مواجه شد.
پایان بخش برنامه های روز پنجشنبه برنامه موسیقی سنتی بوسنی بود که در حضور رئیس جمهور بوسنی و آقای عبدالعزیز سعود البابطین اجرا شد. در پایان این نشست موسس و بنیانگذار موسسه ، ضمن بر شماری اعطای بورسیه های جدید به دانشجویان بوسنیایی ، خاطرنشان ساخت که به دلیل استقبال علاقه مندان و اهل علم و ادب و با توجه به درخواست های مکرر آن ها ، از این به بعد همایش مزبور همه ساله برگزار می شود
خاطر نشان می سازد از ایران نیز اساتید ذیل در این همایش دعوت شده بودند: آقای دکتر آذر شب استاد دانشگاه تهران، آقای دکتر تبرائیان معاون مجمع تقریب بین مذاهب، استاد موسی بیدج مترجم و شاعر نام آور ، آقای دکتر حاج ابراهیمی استاد دانشگاه اصفهان ، خانم دکتر دبیران استاد دانشگاه ، آقای سمیر ارشدی استاد دانشگاه کویت و اینجانب
شایان ذکر است روز پنجشنبه سفیر محترم جمهوری اسلامی ایران ،ضیافت نهاری به افتخار مدعوین ایرانی ترتیب دادند.همچنین روز جمعه اینجانب به همراه دکتر آذر شب ، دکتر حاج ابراهیمی و استاد بیدج ضمن حضور در دانشکده فلسفه، دانشگاه سارایو و آشنایی با اساتید گروه زبان عربی و اساتید گروه زبان فارسی، یک جلد فرهنگ معاصر عربی- فارسی و یک جلد فرهنگ میانه عربی - فارسی و یک جلد کتاب پانصد سال تاریخ خوزستان تألیفی بنده را به آن دانشگاه هدیه دادم که با استقبال و تشکر دو گروه فوق الذکر روبرو شد.
* فرهنگ نگار و مولف کتاب فرهنگ عربی فارسی معاصر و فرهنگ عربی فارسی میانه معاصر
