گزارش چهارمین شب جشنواره موسیقی

چالش میان اهالی تئاتر وموسیقی، سخنرانی سودابه سالم و اعتراضش به آموزش ارف به کودکان، حضور پرشور در برنامه ارکستر ملی  آغاز بخش جوان و نیز آمدن شیر محمد اسپندار به جشنواره از جمله رخدادهایی است که روز چهارم جشنواره به خود دید.

چالش اهالی تئاتر و موسیقی

هنگامی که امکانات و سالن کم باشد ، طبیعی است که رقابت میان کسانی که خواهان اجرای برنامه در این سالنها هستند روبه فزونی گیرد و در این میان چالشهایی هم به وجود آید.آنهایی که رخدادهای موسیقی و تئاتر را پی گیری می کنند از رقابت دیرینه و پنهان این دو گروه هنری بر سر اختصاصی کردن تالارها به نام گروه خود خبر دارند .

این نزاع زیرین درنقاطی به سطح هم کشانده و راه به مطبوعات هم پیدا کرد که از جمله آنها جدلهای لفظی میان اهالی موسیقی و تئاتر بر سر تالار وحدت بود که در نهایت به تقسیم کار میان این دو گروه انجامید.

این نزاع شب گذشته ( 12 آذر) در پشت صحنه سالن اصلی  تئاتر شهر خود را نشان داد و تاکیدی بر این نکته بود که اهالی تئاتر که چند سالی بود سالن اصلی تئاتر شهر را درایام جشنواره موسیقی فجر هم قرق می کردند و اهالی موسیقی کمتر توفیقی در تصاحب موقت این سالن به دست می آوردند( بر خلاف تالار وحدت که هرساله جشنواره تئاتر فجر هم در آن اجرامی شود) امسال این فرصت را نیافتند و اهالی موسیقی  در یک ساعت خاص ( 18 تا 20 هر روز) در سالن اصلی به اجرای برنامه می پرداززند واتقاقا برنامه هایی دراین بخش و سالن قرار داده شد  که از جمله پربیینده ترین برنامه ای موسیقی است و گروههای حرفه ای موسیقی در آن به اجرای برنامه می پردازند.

اصل ماجرا

ماجرا از آنجا آغاز شد که گروه زمان اجرای گروه غوغا به طول انجامید . البته آنچنانکه محسن نفر ، آهنگساز و سرپرست این گروه به همشهری آنلاین گفت: یکی از دلایل این طولانی شدن به شروع نشدن سر وقت از یک سو و نیز زمان آنتراکت در دیگر سو بود که سبب شد از اجرای گروه وقت بیشتری بگیرد.

گروه در حال اجرای کنسرت بود که ناگهان پرده اصلی به حرکت در آمد ، از قرار این اقدام هشداری بود به گروه که اگر کنسرت را قطع نکنیدما پرده را می کشیم . همین امر سبب شد تا سرپرست گروه کار را تمام کند ، البته به شکلی ماهرانه که کمتر کسی متوجه می شد کار هنوز یک ربعی مانده که به پایان برسد.

پرده کشیده شد و در پشت پرده بین دو فرد اصلی تاتر وموسیقی حال حاضر در این سالن( یعنی بهزاد فراهانی کارگردان تاتری که قرار بود ساعت 8 به صحنه برود و محسن نفر سرپرست گروه ) درگیری لفظی مختصری پیش آ‌مد.نفر معتقد بودو به نظر حق هم داشت که به کار گردان ربطی ندارد که به پشت صحنه بیاید و گروه موسیقی را دعوت به ترک صحنه کند ، چرا که این وظیفه مدیر سالن است که چنین هشداری بدهد ، اما در نهایت این ماجرا با کوتاه آمدن نفر به پایان رسید در حالی که فراهانی به گفته نفر اعتقادی نداشت و این نکات را در دیالوگی با نفر هم در میان گذاشت و...

 اما از این حاشیه مهمتر از متن که بگذریم ، اجرای نفر اظهار نظرات متفاوتی را به دنبال داشت ، برخ معتقد بودند که وی کاری نو را صورت داده و فرمی تازه در مرکب نوازی را معرفی کرده است ، در مقابل برخی دیگر از افراد معتقد بودند که سازبندی وارکستراسیون کار از منطق خاصی پیروی نمی کند و کارهای نیز خطی و خسته کننده است. جدای از این ها باید از حسین علیشاپور هم یاد کرد که خوانندگی کار را به عهده داشت و بر خلاف یکی دو اجرای دیگرش در این کار برخی قطعات را به خوبی اجرا کردونشان داد که صدایی مستقل و غیر تقلیدی دارد.

اعتراض به آموزش ارف

 تالار بتهون روز گذشته شاهد دوسخنرانی بود.اول سخنرانی دکتر محمد رضا آزاده فر درباره ریتم در تحریرهای موسیقی آوازی ایران که کاری ارزنده و شنیدنی بود و از معیارهای یک پژوهش دقیق حکایت می کرد و دوم سخنان خانم سودابه سالم از مدرسان و محققان شناخته شده موسیقی کودک که تجربه آموزش عملی و تئوریک موسیقی کودک بر بنیاد فرهنگ موسیقایی ایرانی را دارد و در این باره کتاب و مقاله نوشته و خود نیز گروهی از کودکان را در این مسیر آموزش می دهد.

نکته محوری سخن سالم در باره به کنار نهادن سامانه آموزشی بر اساس ساز ارف و توجه به سازهای ایرانی و استقاده از ملودی های و نیز نغمه های ایرانی برای آموزش کودکان بود.
سالم با مثال آوردن از برخی لالایی های شناخته شده از فرهنگ و فولکلور ایرانی و نیز برخی از نغمات کودکانه همانند اتل متل تو توله گفت که کودک ایرانی با این موسیقی که اشعاری مناسب این سن هم دارد ارتباط بهتر مفید تری هم برقرار می کند.

یادم نمی رود تلاش خانم سالم را درآموزش موسیقی به کودکان بم که یک تنه به آن دیار رفت و تاثیر جدی در روحیه دادن به کودکان در شرایط مصیبت بار پس از زلزله ویرانگر بم داشت .

این کودکان هنگام سفر استاد شجریان به بام نیز اجرایی در نزد وی داشتندو همچنین در تالار وحدت با ابتدایی ترین وسایل توانسنتد با هدایت خانم سالم اجرایی خیره کننده داشته باشند.

اجرای ارکستر ملی و حضور پرشور مردم

همچنانکه پیش بینی می کردیم اجرای ارکستر ملی در دوشب گذشته با ییشترین استقبال روبرو شد و می توان گفت که تا به این لحظه جشنواره این اجرا بیشترین تماشاگر را به خود جلب و جذب کرده است .

از قرار این ارکستر امشب هم که شب  ویژه هنرمندان است ،برای آنهاهم اجرایی خواهد داشت. استقبال از ارکستر ملی نشان میدهد که مردم وعلاقه مندان موسیقی همچنان خاطره های فراوانی از موسیقی گلها در ذهن و ضمیرشان نقش بسته است و این گونه موسیقایی خود ژانری پرهوادار را شکل داده است .

 ارکستر ملی البته د رهر برنامه و به خواست حاضران درسالن چه بخواهد و چه نخواهد ، باید اجرایی از ای ایران مرحوم روح الله خالقی و حسین گل گلاب داشته باشد .قطعه ای که اینک به هویتی فرهنگی برای این ارکستر تبدیل شده است.

بخش جوان واستعدادهای ناب

از شب گذشته در تالار فارابی دانشگاه تهران ، اجرای بخش جوان جشنواره موسیقی جوان هم آغاز شد . دراین بخش که مشخص نشده به صورت مسابقه است یا تنها اجرای صرف ، نوازندگان و گروههای مختلف موسیقی جوان به اجرای برنامه می پردازند.

در سالهای گذشته دربخش جوان جشنواره موسیقی فجر برگزیدگان جشنواره موسیقی جوان که تابستان هر سال درتالار رودکی برگزار می شد ، به اجرای برنامه می پرداختند ،اما امسال چنین مقدمه ای درکار نبود ، لذا این گروهی که به اجرای برنامه می پردازند در آزمونی که بسیار بی سرو صدا برگزار شد و از طریق چند تن از موزیسینهای شناخته شده ، از جمله جناب محمد علی کیانی نژاد گزینش و به جشنواره فجر دعوت شدند.

به نظر می رسد با توجه به مشارکت جدی اعضای هیات مدیره خانه موسیقی دراین جشنواره باید تمهیداتی اندیشیده می شد که گروههای بیشتری دراین گزینش حضور می یافتند واز این طریق برخی ازاستعدادهای ناب جوان به جامعه موسیقی شناسانده می شدند . در هر حال جشنواره های جوان این خاصیت راداشت که چهره ای همانند قمصری ( آهنگساز بهترین کار همایون شجریان) را به جامعه موسیقی معرفی کرد.

شیر محمد اسپندار ، دونی نواز نامی ایرانشهری که گفته می شد در جشنواره امسال حضوری ندارد ، در راهروهای تالار رودکی وهنگام اجرای موسیقی توسط نوازندگان سیستانی دیده شد . این نوازنده پیش کسوت که تا جشنواره موسیقی نواحی سه سال قبل در کرمان گمان می رفت که آخرین نوازنده دونی به شمار می رود اما با پیدا شدن  موسی بلوچ ( نوازنده جوان و خوش نفس از همین منظقه) نگرانی ها درباره پیدا کردن جایگزینی برای این استاد نامی برطرف شد ، احتمال دارد در یکی از بخشهای جنبی جشنواره ، همانند بخش ویژه هنرمندان و نیز اختتامیه جشنواره به اجرای برنامه بپردازد تا صدای دو نی هم در جشنواره امسال شنیده شود. جالب توجه اینکه دست اندرکاران بخش موسیقی نواحی تاکنون از موسی بلوچ برای اجرای برنامه دعوت نکردند .