دکتر برهان ریاضی، پژوهشگر تالاب‌ها، در گفت‌وگو با همشهری افزود: حجم بالای آلودگی و شیوه‌های غلط صید به‌خصوص صید ماهیان خاویاری قبل از تخم‌ریزی، بقای اینگونه ارزشمند آبزی را با خطر مواجه ساخته است. قسمت عمیق دریای خزر که در بخش حاکمیتی ایران واقع شده زیستگاه بخش عمده ماهیان خاویاری است.
این بخش به‌دلیل عمیق بودن نسبت به سایر بخش‌ها آلوده‌تر است. این استاد دانشگاه درباره صید بی‌رویه ماهیان خاویاری گفت: بعد از فروپاشی شوروی، نظارت و کنترل بر صید ماهیان خاویاری از‌بین رفت و با وجود تعهداتی که روی کاغذ وجود دارد صیادان کشورهای شمالی حاشیه خزر بی‌توجه به ضوابط حتی در فصلی که صید غیرمجاز است به صید می‌پردازند و در نتیجه همین عملکرد است که جمعیت این آبزی ارزشمند تا این حد کاهش یافته است. البته صید غیرمجاز در ایران هم به‌شدت رایج است و در واقع یکی از عوامل اصلی کاهش جمعیت ماهیان خاویاری همین صید غیرمجاز است.
ریاضی با اشاره به اینکه نام ماهیان خاویاری استروژن که زیستگاه آن منحصر به دریای خزر است به‌دلیل کاهش وحشتناک جمعیت، در لیست قرمز جهانی حفاظت از طبیعت (آی یو سی ان) و نیز در فهرست کنوانسیون تجارت گونه‌های در معرض خطر انقراض (سایتیس) ثبت شده است، گفت: با وجود وضعیت نابسامان ماهیان خاویاری می‌توان با رعایت اصول ساده صید و نظارت بر صیادی، اینگونه را از خطر انقراض حتمی نجات داد مشروط براینکه سایر کشورهای حاشیه خزر هم این اصول را رعایت کنند و به ضوابط و مقررات متعهد باشند.
به گفته وی، در حال حاضر، اساسی‌ترین معضل خزر آلوده بودن آن است که ابعاد بسیار گسترده‌ای دارد. از یک سو، زه‌آب‌های کشاورزی، فاضلاب‌های شهری و خانگی به این پهناب می‌ریزد و از سوی دیگر، عملیات استخراج و اکتشاف و بهره‌برداری از نفت و گاز حجم عظیمی از آلودگی‌های نفتی را وارد خزر می‌سازد و درنتیجه نه‌تنها حیات آبزیان که به‌دلیل آلودگی‌های میکروبی زندگی انسان‌ها هم با خطر جدی مواجه است.
مدیرکل محیط‌زیست استان گیلان هم در گفت‌وگو با همشهری ضمن هشدار نسبت به احتمال انقراض نسل این ماهیان گفت: ضروری است پیش از آنکه نسل این ماهیان منقرض بشود کمیته ملی حفاظت از ماهیان خاویاری و یگان ویژه حفاظت از اینگونه ارزشمند جهانی تشکیل شود.
امیر عبدوس با اعلام اینکه طی ۵ سال گذشته صید ماهیان خاویاری در ایران به طرز نگران کننده‌ای کاهش یافته، تصریح کرد: آمارها نشان می‌دهد که میزان خاویار استحصالی طی 30 سال گذشته به یک‌صدم تقلیل یافته است، که این نشان‌دهنده کاهش جمعیت ماهیان خاویاری است.
وی، افزایش صید غیرمجاز را عامل اصلی کاهش جمعیت ماهیان خاویاری دانست و افزود: صید در دهانه و مصب رودخانه‌های منتهی به دریای خزر به‌خصوص رودخانه سفیدرود، یکی از دلایل اصلی کاهش ذخایر ماهیان خزر است.به گفته عبدوس، هر سال اوایل اسفندماه، با شروع فصل تخم‌ریزی، ماهیان خاویاری از دریا به سمت رودخانه مهاجرت می‌کنند و در همین زمان گرفتار دام صیادان غیرمجاز می‌شوند و در نتیجه خسارات جبران‌ناپذیری بر جمعیت اینگونه ارزشمند وارد می‌شود.
