این روند، عواقب و پیامدهای خاص خود را همراه خواهد داشت. مثلا اخیرا گزارشی توسط دانشمندان منتشر شد که نشان میداد اینترنت احتمالا باعث خنگتر شدن آدمها میشود، یا اینکه پژوهشگران نروژی و فرانسوی دریافتهاند که استفاده از کاغذ و قلم به جای دستگاههای دیجیتال، موجب تقویت ذهن و افزایش قدرت یادگیری میشود. امروزه بسیاری از افراد نوشتن با قلم روی کاغذ را فراموش کردهاند و ترجیح میدهند که به جای کاغذ روی تلفنهای همراه هوشمند، رایانه یا تبلتها بنویسند اما این افراد باید بدانند که با خطر کاهش قدرت ذهنی و یادگیری مواجهند.
استفاده روزافزون از دستگاههایی که با امواج کار میکنند مثل تلفنهای همراه، مایکروفرها و رشد تجهیزات وابسته به آنها در محیط پیرامونی ما مثل بیتیاسها و انواع و اقسام دکلهای انتشار امواج رادیویی در محیط زندگی ما، باعث رشد بیماریهای متعدد و البته ناشناختهای شده که هنوز حتی بررسی ابعاد آن در دستور کار نهادهای تخصصی پزشکی قرار دارد و نکته عجیب اینکه این نوع ابزارها و تکنولوژیها در ایران از سوی دستگاههای مسئول نه تنها مضر اعلام نمیشود بلکه دوستدار طبیعت و انسان معرفی میشود!
تکنولوژی نه تنها باعث سرعت گرفتن فرایندهای کاری ما شده بلکه باعث شده تا ما نیاز چندانی به فکر کردن به شیوه سنتی نداشته باشیم چون همه کارها را دستگاهها، ماشینها و رایانهها برای ما انجام میدهند. حتی نیاز کمتری به فکر کردن پیدا کردهایم چه برسد حرکت کردن و تحرک و جابهجایی. چاقی، سکتههای قلبی و مغزی، رشد سرطانها و انواع و اقسام بیماریهای رنگارنگ که حتی اسم برخی از آنها هم به گوشمان نخورده گریبان گیرمان شده است.
حالا دنیای توسعه یافته و پیشرفته دارد علیه این روند قیام میکند که به آن میگویند جنبش پست مدرن. آهستهپزی و آهستهخوری به جای فستفود و سریع خوردن دارد جایگزین میشود. بازیهای رایانهای ابداع شده که برای انجام آن باید بالا و پایین بپرید، نوشتن به شیوه سنتی، توجه به محیطزیست و مصرف کمتر انرژی، استفاده از انرژیهای جایگزین و تجدیدشونده در دستور کار آنها قرار گرفته و هر روز اخبار و آگاهیهای بیشتری در باره مضرات استفاده از فناوریهای جدید در رسانهها منتشر میشود تا مردم بیشتر درجریان خطرات و آسیبهای استفاده از تکنولوژیهای جدید قرار گیرند.
سیستمهای آموزشی در حال دگرگونی است و اغلب کشورها، استراتژی جدید توسعه خود را برمبنای توجه به آموزشهای نوین بنا کردهاند. توجه به مذهب و عرفان در دنیای صنعتی به طرز روزافزونی در حال افزایش است و مثلا کتابهای مولانا در آمریکا برای چندمین سال متوالی بهعنوان پرفروشترین کتاب سال مطرح میشود.
در این سو البته هنوز موج اولیه در حال رشد است، فستفودها تازه دارد در ایران جا میافتد و هر روز در هر گوشه و کنار شهر چندین و چند فستفود مثل قارچ سر برمیآورد و مایکروفرها جایگزین زودپزها و آرام پزهای سنتی میشوند.رشد استفاده از موبایل و اینترنت بهگونهای است که بالاترین رقم منطقه را شامل میشود، استفاده از خودروهای با سوخت فسیلی در اوج خود قرار دارد و میانگین مصرف سرانه ایرانیها بالاتر از اغلب کشورهای جهان قرار میگیرد. انواع و اقسام کالاهای مصرفی عمدتا بنجل چینی نهتنها تا عمق خانههای ما نفوذ کرده بلکه صنعت داخلی ما را دچار ورشکستگی و اضمحلال کرده و داد و فغان همه را درآورده است و البته این بازار پر رونق جیب بازرگانان دو طرف را پرتر از گذشته کرده است.
راه چاره تنها آگاهیرسانی است از پیامدهای رشد تکنولوژی در جهان. باید به مردم گفت که در بهرهگیری از فناوریها در کجای قافله دنیا قرار دارند. اما حتی سیاستمداران ما اغلب سعی میکنند زیر بغل مردم ما هندوانه بدهند تا ندانند که پرمصرفترین ملت دنیا در استفاده از مظاهر صنعت جدید هستند و البته آلودهسازترین ملت دنیا در تخریب محیطزیست خود.
فناوری خوب است اما به قاعده و با رعایت تعادل و جوانب آن و با آگاهی کامل نسبت به تمام ابعاد مثبت و منفیاش. اگر امروز آلودگی هوای تهران مسئله بغرنج و حلناشدنی مینماید به خاطر این است که خودرو راه حل اول و آخر شهروندان برای آمد و شد در شهر شده است و البته مسئولان نیز در این عادت اجتماعی نقشی پررنگ دارند چرا که هیچگاه نخواستهاند واقعیتهای موجود را با مردم مطرح کنند تا مبادا به آنها بربخورد. حالا که کارد به استخوان رسیده تنها راه حل سهمیهبندی و گران کردن سوخت شده تا رفتار مردم تغییر کند اما اگر مردم به این وضعیت هم خو کردند و هزینههایش را پرداخت کردند راهحل دیگری در چنته نداریم.
چرا هیچ کس در تهران عادت به پیاده رفتن به محل کار یا دیگر اماکن مورد نظرش را ندارد، حتی اگر نزدیک باشد؟ وابستگی به تکنولوژی ریشه فرهنگی دارد و تا این فرهنگ اصلاح نشود وضعیت موجود ادامه خواهد یافت.
بپذیریم که افزایش گوشهگیری اجتماعی، رشد بیماریهای روانی و جسمی عجیب، افت تحصیلی دانشآموزان و دانشجویان، افت انگیزههای شغلی و کاری، آلودگیهای زیستمحیطی، کاهش سن ابتلا به بیماریهایی مانند سرطانها، سکتههای قلبی و مغزی و افزایش بزهکاریهای اجتماعی و فردی، خشونت و رفتارهای نامتعارف اجتماعی محصول وابستگیهای بیش از حد و کنترل نشده ایرانیان به تکنولوژی بهویژه تکنولوژیهای وارداتی و غیربومی است.