در این زمینه با احمد توکلی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو کرده‌ایم.
- با توجه به تاخیر بی‌سابقه در ارسال لایحه بودجه، سازوکار مجلس برای بررسی و ابلاغ آن تا پایان سال‌جاری چه خواهد بود؟
حداقل زمان لازم برای بررسی بودجه در کمیسیون‌های تخصصی و همچنین کمیسیون تلفیق 30 روز است که مجلس ملزم به رعایت آن است.درصورتی که دولت لایحه بودجه را 24 بهمن ماه همزمان با نخستین جلسه علنی تقدیم مجلس کند بررسی آن در کمیسیون‌ها تا 25 اسفند طول خواهد کشید.
از طرفی با توجه به اینکه تنها روزهای 25، 26 و 28 اسفند ماه مجلس تشکیل جلسه خواهد داد، عملا فرصتی برای بررسی آن در صحن وجود نخواهد داشت. نباید فراموش کرد که پس از بررسی لایحه در کمیسیون‌های مربوطه، ایرادهای وارد به آن نیز باید بررسی و اصلاح شود. از طرفی ارسال به شورای نگهبان و درصورت نیاز به مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز از مراحل دیگر بررسی بودجه است که تصویب و ابلاغ بودجه را زمان بر می‌کند. با درنظرگرفتن این شرایط بررسی بودجه سال آینده در صحن علنی غیرممکن خواهد بود و برخلاف 32سال گذشته قانون بودجه قابل ابلاغ نخواهد بود و مجلس به ناچار به بررسی دو دوازدهم یا سه دوازدهم بودجه روی خواهد آورد و احتمالاً کل بودجه اردیبهشت سال آینده در مجلس تصویب می‌شود.
- آیا بررسی قانون به این صورت منطقی و به صلاح کشور است؟
طبق وظیفه قانونی، دولت باید لایحه بودجه را تا 15 آذرماه به مجلس تقدیم کند که با شرایط پیش آمده مجلس چاره‌ای جز بررسی دو دوازدهم یا سه دوازدهم بودجه سال 90 ندارد و بررسی بودجه به این صورت از نظر سیاسی و اداری خوب نیست. گرچه طی سال‌های گذشته لایحه ارائه شده و حتی قوانین بودجه مورد تصویب مجلس همواره ایرادهای زیادی داشته و از نظام بودجه ریزی منطقی برخوردار نبوده است ولی حداقل از یک نظم اداری و انضباط مالی برخوردار بوده است که با بررسی بودجه به شیوه‌های یادشده این حداقل هم آسیب خواهد دید و من متأسفم از اینکه در این وضعیت قرار گرفتیم چرا که نظم اداری و نظام مالی کشور مختل می‌شود.
- بعضی از نمایندگان در فوریت قرار دادن بررسی بودجه و ایجاد تغییرات در آیین‌نامه را یکی از راهکارهای عبور از شرایط فعلی می‌دانند. نظر شما در این رابطه چیست؟
در مورد لایحه، بحث فوریت بی‌معنی است و قانون، اجازه تصویب فوریت لایحه بودجه را نمی‌دهد. لایحه بودجه به‌خودی خود یک فوریتی و یک شوری است؛ به این معنی که پس از تقدیم لایحه بودجه به مجلس کلیات آن در صحن رای‌گیری می‌شود و بلافاصله وارد جزئیات شده و خارج از نوبت رسیدگی می‌شود؛ از این‌رو بحث فوریت در این مورد امکان پذیر نبوده و آیین‌نامه هم قابل تغییر نیست.
- راهکار شما برای جلوگیری از به‌وجودآمدن چنین مشکلاتی چیست؟
قانون به صراحت دولت را ملزم به ارسال بودجه به مجلس در مهلت معین کرده است. درصورت قانون‌گرابودن دولت و انجام وظیفه توسط مجلس، می‌توان دولت را وادار به رعایت قانون کرد که متأسفانه در این بخش هم ضعف داریم. البته نباید فراموش کرد که این کار هم پرهزینه خواهد بود چون که تنظیم بودجه زیرنظر رئیس‌جمهوری صورت می‌گیرد و باید تلاش کرد تا وی برای هرچیزی مورد بازخواست قرار نگیرد ولی در حال حاضر شرایط به‌گونه‌ای پیش می‌رود که به‌نظر می‌رسد بازخواست از رئیس‌جمهوری لازم است.
