برنامه‌های روزهای مختلف هفته سلامت مردان به‌دنبال آن است که زنگ‌های خطر را به صدا درآورد تا با این کار، هم خودشان و هم جامعه، بیش از پیش به موضوع سلامتی و ایمنی مردان بیندیشند. شاید، در نگاه نخست طرح چنین موضوعی کمی عجیب به‌نظر برسد اما کافی است اندکی تامل کنیم تا دریابیم که در تقویم سالانه کشورها و گاه جهان، روزهایی در نظر گرفته می‌شود که آنچه را در طول سال به آنها کمتر توجه می‌کنیم، بیشتر دریابیم. این نامگذاری موجب می‌شود تا بار دیگر به خود و زندگیمان توجه کنیم و آنها را با مقیاس‌های زیست الگویی ملی- جهانی بسنجیم.
به گفته حسن امامی رضوی معاون سلامت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مردها 5برابر زنان در معرض آسیب‌های حوادث هستند این در حالی است که در بحث سلامت، گروهی که توجه کمتری به آنها شده، «مردان» هستند. شاید این امر به‌دلیل بافت سنتی جامعه ایرانی و مسئولیت مرد ایرانی در قبال خانواده باشد که وی را بیش از دیگران در معرض آسیب‌ها قرار می‌دهد، ضمن آنکه در مسیر گذر جامعه از سنت به مدرنیته نیز به‌نظر می‌رسد مردان بیش از زنان از عوارض آن آسیب می‌بینند.
در این زمینه، عباسعلی ناصحی مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در گفت‌وگو با ایرنا تصریح می‌کند: افزایش آمار طلاق در کشور از عوامل خطرزای اختلالات روانی مردان به شمار می‌رود که مواجهه با افسردگی و اقدام به‌خودکشی آنان را در پی دارد. افزایش سن ازدواج در جامعه نیز یکی دیگر از عوامل خطرزای بروز اختلالات روانی در مردان است که البته این موضوع در مورد زنان نیز صدق می‌کند. پس از بیماری‌های روانی، دیگر عواملی که سلامت مردان را تهدید می‌کند سوء‌مصرف مواد‌مخدر و محرک، الکل و مشکلات شغلی، بیکاری، پرکاری، شیفت‌های شبانه و کمبود خدمات روانپزشکی عنوان شده است. معاون سلامت وزیر بهداشت در این باره می‌گوید: تنها در مورد مصرف‌سوء مواد‌مخدر، میزان آن در میان مردان 10برابر زنان ایرانی است.
محمداسماعیل مطلق، رئیس اداره سلامت جمعیت خانواده و مدارس وزارت بهداشت نیز به مناسبت هفته سلامت مردان اذعان می‌کند که 21/7درصد مردان کشور هر روز سیگار مصرف می‌کنند و میزان کلسترول آنها نیز 30درصد بیشتر از زنان است.
به گفته وی، حوادث ترافیکی و اعتیاد به‌ترتیب در مردان 5 و 10برابر زنان است. همچنین سقوط از بلندی در میان مردان حدود 3برابر زنان و حوادث ناشی از نیروهای مکانیکی، قتل و خشونت، بیماری‌های مزمن انسدادی ریه، بیماری‌های قلبی- ریوی، خودکشی، آسم، سوختگی، اسکیزوفرنی، ایدز و HIV مثبت در مردان نیز بیشتر از زنان است.
الهام میرزامحمدی معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت هم می‌گوید: مردان ایرانی به‌دلیل وظایفی که برعهده دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های شغلی قرار می‌گیرند. وی می‌افزاید: سروصدا، ارتعاش، گرما، اشعه و نور، مواد شیمیایی، گردوغبار، مواد بیولوژیکی مانند باکتری و ویروس (در کارهای آزمایشگاهی)، استرس و متناسب نبودن شرایط محیط کار و نامناسب بودن وضعیت صندلی از جمله عوامل بیماری‌زا در محیط‌های کاری به‌شمار می‌رود و هم‌اکنون کمردرد و آسم شایع‌ترین بیماری‌های جسمی ناشی از کار نزد مردان است.
معاون سلامت وزیر بهداشت، دربرگیری بیماری‌های کاری را نیز در مردان بیش از زنان می‌داند و می‌گوید: به‌طور مثال، آمار سقوط مردان از ساختمان 3 برابر نسبت به زنان بیشتر است. جدای از بیماری‌های کاری، حوادث عمدی از جمله نزاع‌ها و خشونت‌ها نیز در میان مردان بیشتر است و سلامت آنها را تهدید می‌کند.
از دیگر بیماری‌های عمومی مردان در برگیری زیاد بیماری‌های قلبی و عروقی نسبت به زنان و همچنین سرطان پروستات و مثانه است. دکتر سید جلیل حسینی رئیس انجمن ارولوژی ایران در این باره هشدار می‌دهد بیماری‌های خطرناک و بدون علامت مردان رشدی فزاینده در جامعه ما دارد و باید حتما برای آن چاره‌ای اندیشید. او می‌گوید: تومور مثانه، تومور پروستات و نهفتگی ارگان زاینده نطفه در پسربچه‌ها از جمله بیماری‌های مهم و خطرناک مردان است. به گفته حسینی، سرطان مثانه یک بیماری بدون علامت است که تنها با خونریزی مختصر در مثانه و تغییر رنگ ادرار همراه است و طی سال‌های گذشته با موارد پیشرفته این بیماری در کشور مواجه بوده‌ایم، حال آنکه اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود با جراحی مختصر، درمان می‌شود و بیمار از طول عمر طبیعی برخوردار خواهد بود.
رئیس انجمن ارولوژی ایران با بیان اینکه تومور مثانه سالانه مرگ و میر زیادی به همراه دارد، می‌افزاید: در ایران تومورمثانه حدود 48درصد تومورها را به‌خود اختصاص داده است به‌گونه‌ای که از میان بیماری‌های مجاری ادراری، تومور مثانه از شایع‌ترین بیماری‌های مردان در سنین مختلف است.
به گفته وی، مصرف سیگار، مصرف طولانی مدت داروهای مسکن، عفونت‌های مزمن، سوابق ژنتیک و همچنین مواجهه شغلی با رنگ، لاستیک و مواد شیمیایی از جمله عوامل خطر بروز تومور مثانه هستند.
حسینی تنها علامت سرطان پروستات را نیز تغییر در ادرار بیان می‌کند و می‌گوید: همه مردان پروستات دارند اما پروستات مردان از 40سالگی بزرگ می‌شود و برخی از این موارد می‌تواند سرطانی شود.
رئیس انجمن ارولوژی ایران هشدار می‌دهد: متأسفانه سرطان پروستات در کشور بسیار زیاد شده است به‌گونه‌ای که تومور پروستات از 33درصد شیوع برخوردار است اگرچه درجه شیوع آن در جمعیت‌های مختلف تفاوت دارد. رئیس انجمن ارولوژی ایران در‌باره بیماری نهفتگی ارگان زاینده نطفه در پسربچه‌ها هم به‌عنوان یکی دیگر از بیماری‌های مردان ایرانی نام می‌برد و می‌گوید: اگر این بیماری در پسربچه‌ها شناخته نشود، می‌تواند در بزرگسالی و هنگام ازدواج برای آنها مشکل ایجاد کند. به این ترتیب هیچ نطفه‌ای در بدن آنها وجود نخواهد داشت، این در حالی است که با یک جراحی کوچک می‌توان مشکل را برطرف کرد.
او به همین دلیل توصیه می‌کند کودکان زیر یک سال تحت معاینه عمومی قرار بگیرند. کارشناسان عقیده دارند تغییر الگوی زندگی بسیار راهگشا است. همچنین سالی یک بار باید مردان از لحاظ سلامت جسمی و روانی مورد غربالگری قرار گیرند.
در این زمینه مردان برای مراجعه به موقع به پزشک معمولا توجه کمتری نشان می‌دهند و باید با آموزش آنها را به این امر ترغیب کرد. بنا بر گزارش‌ها، هم‌اکنون امید به زندگی در میان مردان 8/71سال است در حالی که این رقم در زنان به 73سال می‌رسد. همین امر نشان‌دهنده توجه کمتر مردان به سلامتی خود و یا سخت بودن‌گذار جامعه برای آنان است.
با توجه به این وضعیت، به‌نظر می‌رسد نامگذاری هفته‌ای به نام «سلامت مردان» می‌تواند علاوه بر اطلاع‌رسانی، فرصتی را نیز برای توجه ویژه به مسائل و مشکلات جسمی آنان فراهم سازد. در این زمینه، وزارت بهداشت به‌عنوان متولی برگزاری هفته سلامت مردان برنامه‌هایی را با هماهنگی ستاد دانشگاه‌های علوم پزشکی در تهران و استان‌ها برگزار می‌کند. یکی از مهم‌ترین این برنامه‌ها، بهره‌گیری از همکاری حدود850 ارولوژیست در سطح کشور برای معاینه رایگان مردان است به‌گونه‌ای که به گفته حسینی، سال گذشته در هفته سلامت مردان حدود 15هزار معاینه و 25هزار مشاوره تلفنی توسط ارولوژیست‌های کشور انجام شد. رئیس انجمن ارولوژی ایران در این زمینه از معاینه رایگان کلیه و مجاری ادرار مردان توسط جمعی از ارولوژیست‌ها در روز سلامت مردان در مناطق مختلف کشور خبر داده است.
