هر مسافری در بدو ورود به این شهرهای ساحلی در کنار زیباییهای خیالانگیز به زشتیهایی هم برمیخورد که اگر مسئولان و مردم در اسرعوقت برای رفع آنها وارد عمل نشوند، در آیندهای نهچندان دور، زیباییهای طبیعی این خطه را که خود ثروت عظیم و بیجانشین است، محو خواهند کرد.
همچنان که میدانیم، هر مسافر علاقهمندی هنگام سفر به استانهای شمالی کشور، در وهله اول دوست دارد سری به ساحل دریا بزند و زیباییهای دریا را ببیند. اما در حال حاضر و بیشتر به خاطر نبود فرهنگ گردشگری، بیشتر مناطق ساحلی دریای خزر پوشیده از زبالههای ریز و درشت شده است.
یادم میآید، وقتی 14 یا 15سال داشتم و همراه خانواده به کنار دریا میرفتیم، یکی از تفریحات ما، پیادهروی با پای برهنه در ماسههای ساحلی بود اما حالا ممکن نیست کسی بتواند این کار را انجام دهد، چون علاوه بر زبالههای گوناگون، انواع اشیای برنده مثل شیشه، حلب پاره و سوزن سرنگ، به صورت آشکار یا مخفی در ساحل دریا وجود دارد که علاوه بر ایجاد جراحت، میتواند موجب بیماریهای خطرناک شود.
به طور مسلم این مشکل یکباره به وجود نیامده است و علت به وجود آمدن آن نیز، سهلانگاری کسانی است که برای گردش و تفریح به این نواحی روی میآورند اما زبالهها را در همانجا رها میکنند.
بنابراین باید از راههای ممکن فرهنگ گردشگری و مراقبت از مواهب طبیعی از جمله سواحل زیبای دریا، به مردم آموخته شود. اما در برابر وضعیت کنونی، استانداریها، فرمانداریها و شهرداران این قبیل مناطق نیز وظایف مهمی دارند که نباید مغفول بماند. یکی از مهمترین وظایف سازمان حفاظت محیطزیست، مراقبت از همین مکانهاست.
به راستی چرا، با وجود این همه زباله در ساحل دریا، اقدامی انجام نمیشود؟
به نظر میرسد که اهرمهای تشویق و تنبیه توأمان باید به کار گرفته شود و کسانی که ساحل دریا را آلوده میکنند اعم از ساکنان بومی یا گردشگران طبق قانون مکلف به پرداخت جریمه شوند و درمقابل، شهرداریها به ویژه در فصلها و مناسبتهای گوناگون سال که مسافران بیشتری به این مناطق میآیند، برای کسانی که محیطزیست دریا و ساحل را رعایت میکنند، جایزه در نظر بگیرند. ما همیشه نمیتوانیم به درآمدهای نفتی و دیگر منابع زیرزمینی متکی باشیم و ناگزیریم سهم مهمی از درآمدهای ارزی حاصل از گردشگری را نیز در اختیار داشته باشیم.
اما آیا وضعیت نگرانکننده کنونی یعنی آلودگی وسیع نوار ساحلی خزر براثر انباشت زباله میتواند ما را به این مقصود نزدیک کند؟
در نگاهی گذرا به یکی، دو رودخانه در گیلان متأسفانه متوجه شدم که آب رودخانهها نیز به شدت به دلیل نفوذ فاضلاب و زباله آلوده شده است. به این مسئله مهم هم باید توجه داشت.