لومت یکی از مهمترین کارگردان سینمای آمریکا محسوب می‌شد، که چندین فیلم با بزرگترین ستاره‌های هالیوود ساخت، و با اینکه 5 بار نامزد دریافت جایزه اسکار کارگردانی شد، هرگز شخصا برنده این جایزه نشد.
او در سال 1957 با فیلم "12 مرد خشمگین"، یک درام دادگاهی با نقش‌آفرینی هنری فوندا به عنوان یک عضو هیئت منصفه که به تدریج همکارانش در این هیئت را متقاعد می‌کند که شخص مورد محاکمه به خاطر قتل بیگناه است، وارد صحنه سینما شد.
همین اولین فیلم سینمایی او، باعث نامزدی او برای جایزه اسکار بهترین کارگردانی در 33 سالگی‌اش شد.
لومت که به دادگاه‌ها به زمینه‌ای بارور برای فیلم‌سازی می‌نگریست، در سال 1982 در فیلم مشهور "حکم" با نقش‌آفرینی پل نیومن، دوباره به این محیط بازگشت، و این فیلم آخرین نامزدی اسکار برای بهترین کارگردانی را برای او به بار آورد.
او در بسیاری از فیلم‌هایش، توجه‌اش را به خیابان‌های خشن شهر محبوبش نیویورک پرداخت، به خصوص در فیلم‌های "سرپیکو" و "بعدازظهر سگی"، دو فیلم درخشان دهه 1970 که در آنها آل پاچینو بازی می‌کرد و به فیلم‌های کلاسیک ژانر درام جنایی بدل شدند.
به نظر می‌رسید که این شهر در چندین فیلم او به یک کاراکتر زنده و در حالت تنفس بدل شده است، از جمله فیلم‌های "گروبردار" (1964)، که در آن یک بازمانده هولوکاست با احساسات فروخفته در خیابان‌ها پرسه می‌زند، "شاهزاده شهر" (1981) و "شب بر روی منهتن (1997).
نیویورک تایمز از او نقل قول می‌کند که نوشت: "مکان‌ها در فیلم‌های من کاراکتر محسوب می‌شوند. این شهر توانایی آن را دارد، که حال و هوایی را که یک صحنه به آن نیاز دارد، ایجاد کند."
لومت خوش‌اقبال بود که با گروهی از درخشان‌ترین ستاره‌های پرده نقره‌ای کار کرد،از جمله مارلون براندو در "یک نوع فراری" (1960) و کاترین هپبورن در فیلم "سفر دراز روزانه به شب" (1962).
اما ممکن است لومت بیش از همه به خاطر فیلم "شبکه" (1976) به یاد آورده شود، درامی اندوه‌بار درباره نحوه به تصویر کشیدن یک مجری اخبار نومید تلویزیون، با بازی پیتر فینچ، که پس از اخراج‌شدن از گویندگی خبر تلاش می‌کند حرفه در حال سقو‌طش را احیا کند و نهایتا در مقابل دیدگان تماشاچیان دیوانه می‌شود.
جمله معروف این فیلم که انستیتو فیلم آمریکا "شبکه" در میان بزرگترین فیلم‌های همه تاریخ سینما در رده نوزدهم قرار داده است، به یکی از جملات کلاسیک بدل شده است: "بدجوری عصبانیم و دیگه نمی‌تونم این وضع رو تحمل کنم."
این فیلم نامزد 10 جایزه اسکار و برنده چهار تای آنها شد، از جمله بهترین بازیگر مرد (پیتر فینچ)، بهترین بازیگر زن (فی داناوی) و بهترین فیلمنامه (پدی چایفسکی)، اما لومت جایزه بهترین کارگردان را نبرد.
نهایتا لومت در سال 2005 یک اسکار افتخاری از آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا دریافت کرد.
لومت در سال 1924 در فیلادلفیا، از پدری بازیگر و مادری رقصنده به دنیا آمد و بازیگری در صحنه را از تئاتر یدیش نیویورک در چهارسالگی آغاز کرد، و بعد در دهه 1950 به کارگردانی برای تلویزیون پرداخت.
لومت بیش از 40 فیلم ساخت، از جمله "فرار با دست خالی" (1988) که بازسازی فیلم (The Wiz) ساخته 1978 با بازی دایانا راس و مایکل جکسون، است و "قتل در قطار سریع‌السیر شرق" (1974) را ساخت.
