این نمایشگاه تنها مربوط بهخودروهای سلطنتی نیست؛ مالکان خودروهای کلاسیک که قدمت برخی از آنها به ابتدای دهه40 میلادی میرسد نیز خودروهای خود را برای نمایش به کانون اتومبیلرانی ایران دادند تا به نمایش عمومی گذاشته شود.
10 خودروی سلطنتی کاخ سعدآباد که شنیده میشد تا همین یکسال پیش یا در انبارهای سعدآباد به شکل نامناسبی نگهداری میشدند یا در محوطه کاخ در معرض فرسودگی بودند و یا تا همین اواخر مورد استفاده قرار میگرفتند به نمایشگاه خودروهای کلاسیک روز ملی خلیجفارس آورده شدند تا با عبور از روی فرش قرمز به آشیانه خودروهای سلطنتی منتقل شوند. علاوه بر این، مالکان خودروهای قدیمی نیز اتومبیلهای خود را به نمایش گذاشتند تا بدین ترتیب فضایی برای شناختن خودروهای قدیمی و آنطور که مدیران کانون جهانگردی و اتومبیلرانی کشور نیز خبر میدهند، مقدمات صدور پلاک تاریخی برای آنها فراهم شود.
گذر از دربار سلطنتی
فرش قرمز زیر پای بازدیدکنندگان قرار دارد. آشیانه خودروهای سلطنتی کاملا مجزاست. این بخش تنها 10خودروی ارزشمند مربوط به دوران گذشته را در خود جای داده است. نخستین خودرو، یک دستگاه مرسدس متعلق به همسر شاه سابق ایران است که نخستین خودروی انژکتوری ساخته شده در جهان است. کارشناس تعمیر و مرمت خودروهای سلطنتی سعدآباد درخصوص خودروی شخصی همسر شاه سابق ایران میگوید: تنها 53 دستگاه از این خودرو و برای شخصیتهای مختلف توسط شرکت سازنده ساخته شده و تزیینات داخلی خودروی فرستاده شده به ایران برعهده یک شرکت ایتالیایی بوده و تقویت آن نیز توسط شرکت سازنده انجام شده بود. بابایی، کارشناس مرمت و نگهداری خودروهای سلطنتی سعدآباد درخصوص این خودرو میگوید: نخستین مرسدس انژکتوری تولید انبوه نداشت و هنوز هم مجموعهدارهای داخلی و خارجی بهدنبال خریداری این خودرو هستند. نکاتی که این کارشناس مرمت و نگهداری خودروهای سلطنتی درخصوص پیشنهادهای ارائهشده از سوی مجموعهدارهای خارجی و داخلی برای خریداری خودروی همسر شاه سابق ایران مطرح میکند، جالب است. به گفته وی، تنها یکی از خریداران این خودرو شخصی که اکنون در ردیف اموال ملی قرار دارد، از کشور کویت است که برای خریداری این خودرو مبلغی معادل 5/5میلیون یورو، برابر با 6میلیارد و 500میلیون تومان پیشنهاد داده است.
او میگوید: پیشنهادهای دیگری نیز برای خریداری خودروی فرح دیبا وجود داشته ولی این خودروها بهدلیل ارزش تاریخی که دارند قابل معامله یا فروش نیستند. آنطور که بابایی میگوید، پیشنهادها برای خریداری خودروی شخصی همسر شاه سابق ایران از 3سال پیش به اینسو مطرح شده و پیشنهاد 5/5میلیون یورویی نیز یکی از پیشنهادهای ارسال شده است.
پیشنهاد دیگری که از سوی یک مجموعهدار خودرو از شهر اشتوتگارت آلمان ارائه شده نیز در نوع خود جالب است. مجموعهدار آلمانی با حضور در نمایشگاه قبلی خودروهای کلاسیک با نشاندادن تصاویر خودروهای مجموعه خود، پیشنهاد ارائه 10دستگاه از خودروهای تاریخی از مجموعه شخصی خود را در ازای مالکیت این خودرو داده است. شاید همین پیشنهادهای ارائه شده است که خودروی شخصی همسر سابق ایران را در ردیف نخست رژه خودروهای سلطنتی روی فرش قرمز نمایشگاه متوقف کرده است.
خودروهای خانوادگی
خودروهای دیگری نیز در ردیف خودروهای سلطنتی قرار دارند؛ 5 خودروی دستساز که در نوع خود کمنظیر هستند. یکی از آنها یک دستگاه خودروی دستساز رولزرویس است که مسئول مرمت و نگهداری خودروهای سلطنتی میگوید به سفارش شخص شاه مخلوع و تنها برای وی ساخته شد. بابایی میگوید: 2 دستگاه دیگر از این مدل خودرو در جهان وجود دارد که یکی از آنها در اختیار پاپ، رهبر مسیحیان است و دیگری در موزه رولزرویس در انگلستان نگهداری میشود. کاربری این خودرو بسیار تشریفاتی است و آنطور که مسئول مرمت خودروهای سلطنتی سعدآباد میگوید، تنها در مراسمهای رسمی و ساندیدن استفاده شده است.
تصاویری از محمدرضا پهلوی به همراه همسرش در داخل این خودرو در موزه سعدآباد وجود دارد. مسئول فنی خودروهای سلطنتی میگوید: هیچ مبلغی نمیتوان برای این خودرو در نظر گرفت چون تنها 3 عدد از آن در جهان وجود دارد. گفته میشود تنها یک بازرگان ایرانی تاکنون پیشنهاد خرید این خودرو به هر مبلغی که تعیین شود را ارائه کرده است. مسئول مرمت خودروها بدون اشاره به نام آن بازرگان ایرانی میگوید: پیشنهاد خرید این خودرو از سوی تاجر ایرانی و به هر مبلغی که تعیین شود، ارائه شده ولی امکان فروش خودرو وجود ندارد؛ چون این خودروها اموال ملی کشور محسوب میشوند. در کنار رولزرویس تشریفاتی، خودروی خانوادگی قرار دارد. کارشناس مرمت خودروهای سلطنتی میگوید: وقتی مشغول مرمت این خودرو در سعدآباد بودم پیرمردی برای تماشا آمد. خودرو را برانداز کرد و تمام مشخصات خودرو را گفت و اضافه کرد که سفری با رولزرویس خانوادگی به یکی از شهرهای کشور داشته است. تعجب کردیم و او گفت که راننده خودروی خانوادگی بوده است.
رولزرویس مدل کورنیش نقرهایرنگ برادر شاه سابق ایران نیز در کنار این خودروها وجود دارد. گفته میشود او علاقه زیادی بهخودرو بهویژه خودروهای اسپورت داشته است. این خودرو که ساخت دهه 60 میلادی است، مجهز به یک دستگاه تلویزیون رنگی، سیستم یخچال و خنککننده و کلیدهای کامپیوتری است. اگرچه خبری از پیشنهاد خرید این چند خودرو منتشر نشده ولی سعید بابایی کارشناس فنی مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد میگوید که تمام قطعات رولزرویس کورنیش ساخته شده در 1974میلادی اختصاصی و دستساز است.
بابایی در مورد خصوصیات دیگر خودروها میگوید: داخل اتومبیل چوبکاریهای دستساز است و صندلیها و سقف نیز از چرم بوفالو ساخته شده است. این خودرو دارای قدرت توربو است که در دور بالا سرعت خودرو را دو برابر میکند.
بهنظر میرسد برخی لوازم خودروهای سلطنتی بهدلیل تصوری که درخصوص خودروهای دستساز و طلابودن برخی قطعات آن وجود داشته مورد سرقت قرار گرفته باشد. سرقت فرشته موجود روی یکی از خودروهای رولزرویس که تاکنون یافت نشده، شاهدی بر این مدعاست. امین اموال مجموعه خودروهای سلطنتی میگوید: از تمام خودروهای مجموعه صورتبرداری شده و فهرست همه آنها تحویل حراست مجموعه است.
مالکان خصوصی؛ خودروهای تاریخی
فرش قرمز آشیانه خودروهای سلطنتی که به پایان میرسد، بخش خودروهای تاریخی با مالک خصوصی آغاز میشود. این بخش شامل خودروهای آمریکایی، انگلیسی، آلمانی و ایتالیایی است. مجید اعرابیان که مالک شخصی 3 خودروی قدیمی و مالک شراکتی یک خودروی دیگر است، میگوید: علاقه من بهخودروهای قدیمی آمریکایی است.
وی از احتمال صدور سند تاریخی برای خودروهای قدیمی از سوی کانون اتومبیلرانی خبر ندارد ولی میگوید که خودروهای قدیمی خود را در دورهای که بنیاد مستضعفان اقدام به فروش خودروهای قدیمی کرده، خریداری کرده است. او میگوید در یکی از موارد یک خودروی طلایی رنگ درباری را خریداری کردم که شاه سابق هنگام رفتن از ایران در فرودگاه مهرآباد سوار آن شد. او به یک خودروی حفاظتی در کنار خودروی خود اشاره میکند و میگوید: این خودرو ویژه گارد و تشریفات بود که 12 عدد از آن وارد ایران شده بود و 6 دستگاه از این خودرو را بنیاد مستضعفان به اشخاص فروخت و 6دستگاه از آن نیز در اختیار ستاد مشترک قرار گرفت. اعرابیان میگوید: آخرین مبلغی که برای خریداری یک خودروی ویژه تشریفات به من ارائه شد 150میلیون تومان بود که نپذیرفتم. خودروهای او مربوط به دهه70 میلادی است.
خودروی اعلم زیر پای منصورخان
منصور هدایتی یکی از شرکتکنندگان در نمایشگاه خودروهای کلاسیک است که میگوید، با خودروی شخصی اعلم در این نمایشگاه شرکت کرده است. آنطور که خودش میگوید نزدیک به 7سال است در حوزه جمعآوری و خرید خودروهای قدیمی فعالیت میکند. مدیر بخش رالی کانون جهانگردی و اتومبیلرانی پیش از شروع گفتوگو خبر داد که هدایتی صاحب نزدیک به 30دستگاه خودروی قدیمی است که وی همه آنها را از نزدیک مشاهده کرده است. منصورخان لباسهایی به شیوه همان تهران قدیم به تن دارد و کلاه پهلوی و دستمال ابریشمی با کفشهای پاشنهدار به همراه خودروهای قدیمی، از او چهره جالبی ساخته است. بهخودروی مشکی رنگی که بخش راننده آن با یک شیشه سراسری از بخش سرنشین عقب جدا شده اشاره میکند و میگوید: این ماشین مال خود اعلم بوده البته کارهایی داشت که ما انجام دادیم. مثلا سفارش دادیم بخشی از لوازمش را از آمریکا برای ما آوردند تا خودرو را درست کردیم.
پایان فرش قرمز
72 خودروی سلطنتی و کلاسیک یک جا جمع میشوند، مالکان کنارشان میایستند و خودروهای قدیمی خود را به نمایش میگذارند. اینجا بورس خودروهای قدیمی است؛ جایی که مردم عادی از تماشای خودروهای قدیمی لبخند میزنند و مالکان، خریدهای بعدیشان را با یکدیگر هماهنگ میکنند.