وودی آلن، پدرو آلمادوار، آلن کاوالیه، برادران داردن، آکی کوریسماکی، ترنس مالیک، نانی مورتی، نوری بیگله جیلان و لارس فون تریه از جمله کارگردانانی هستند که با آخرین ساختهشان در بخش رقابتی کن64 حاضر میشوند. اینکه فیلم قبلی آلن تا چه اندازه ناامیدکننده بوده اهمیت چندانی ندارد راهیافتن «نیمهشب در پاریس» به بخش مسابقه اتفاقی هیجانانگیز برای دوستداران سینماست؛ بهخصوص اینکه اینبار پای حاشیههای فرامتنی هم در میان است. پارسال «تو با یک غریبه سبزهرو آشنا خواهی شد» از آلن در بخش خارج از مسابقه کن به نمایش درآمد که استقبالی از آن نشد.
این بار که فیلم تازه این فیلمساز کهنهکار به بخش مسابقه آمده همه امیدوارند جز بازی همسر رئیسجمهور فرانسه در «نیمهشب در پاریس» دلایل سینمایی و کیفیت بالای فیلم هم در این انتخاب نقش داشته باشد؛ بهخصوص اینکه امسال بهنظر میرسد سیاست کلی برگزارکنندگان جشنواره اولویتدادن نام فیلمساز به فیلم برای حضور در بخش مسابقه بوده است. مثلا درحالی که گفته میشد «الپ» و «النا» قطعا در مسابقه حاضر خواهند بود، هیأت انتخاب در نهایت روی نام این فیلمها خط قرمز کشید و از سوی دیگر «درخت زندگی» گزینهای قطعی برای بخش از خارج از مسابقه بود ولی مدیران کن در نهایت دلشان نیامد از جذابیت حضور ترنس مالیک صرفنظر کنند.پدرو آلمادوار دیگر نام بزرگ کن امسال است که این بار با فیلمی تیرهتر از همیشه نیمهخالی لیوان را نگریسته است. «پوستی که در آن زندگی میکنم» فیلم تازه آلمادوار درحالی به کن میآید که دوستداران این فیلمساز معتقدند او سالهاست فیلم ضعیفی نساخته و همچنان در اوج بهسر میبرد. آلن کاوالیه فیلمساز کهنهکار فرانسوی نیز با «پدرانه» به کن امسال آمده و برادران داردن «پسری با دوچرخه» را به ضیافت امسال فرانسویها فرستادهاند. لارس فونتریه نیز پس از جنجالهای « ضد مسیح» اینبار «ملانکولیا» را ساخته که طبق روال معلول این فیلمساز کسی دقیقا نمیداند او در فیلم تازهاش چه کرده است.
اعلام فیلمهای بخش مسابقه در جشنواره فیلم کن همیشه رخدادی هیجانانگیز برای سینمادوستان است. درست یا غلط هیچ جشنواره دیگری در دنیا نمیتواند مجموعهای از بهترین فیلمهای مستقل و منتقدپسند را در کمتر از 2هفته در یک شهر به اکران درآورد. فهرست فیلمها همواره برای منتقدان هیجانانگیز بوده و برآوردهایی از آنها درباره آنچه طی روزهای برگزاری جشنواره در سالنهای کاخ جشنواره خواهند دید به همراه داشته است. اهمیت جشنواره برای علاقهمندان آنلاین هم به اندازهای بوده که حتی کنفرانس خبری آن با حضور ژیل ژاکوب و تیری فرمو به شکل مستقیم از طریق اینترنت قابل دسترسی بود.
مسئولان جشنواره همیشه وفاداریشان را به برخی از نامهای بزرگ سینمای مستقل نشان دادهاند و سرمایهگذاری بلندمدت آنها برای اکران افتتاحیه فیلمهای آنها در شهر کن، همیشه قابلتوجه علاقهمندان جدی سینما بوده. در جشنواره امسال هم فیلمهایی از پدرو آلمودوار، لارس فونتریه، نانی مورتی، نوری جیلان، گاس ونسانت و ترنس مالیک به اکران درمیآید. مالیک مثل برخی از مستقلسازان آمریکایی (ازجمله گاس ونسانت) مشتری دائمی کن نیست اما او در سال 1978 جایزه نخل طلا را برای فیلم «روزهای بهشت» دریافت کرد و حالا با حضور براد پیت فیلم «درخت زندگی» او میتواند مهمترین اتفاق جشنواره باشد.
خارج از بخش مسابقه هم، فیلم جدید جودی فاستر با بازی ملگیبسون، «دزدان دریایی کارائیب4» و همچنین فیلم «زندگی نیکلا سارکوزی» بهنمایش درخواهد آمد. فیلم افتتاحیه جشنواره هم از وودیآلن خواهد بود که «نیمهشب در پاریس» نام دارد. همچون فیلم قبلی او انتظار فراوانی از این کارگردان نمیرود اما نمایش فیلمهای او همیشه در کن خبرساز بودهاند. با این همه حذف برخی از فیلمها از بخش مسابقه هم شگفتیساز شدند. «النا» از آندری زیاگینتسف، کارگردان روسی درباره تلاش مادری برای نجات فرزند الکلی و فقیرش و «الپ» از یورگوس لانتیمس درباره زندگی رقتبار پرستاری در بیمارستانی دورافتاده، فیلمهایی بودند که انتظار میرفت بهسادگی در فهرست فیلمهای بخش مسابقه قرار گیرند و برخی امیدوارند در روزهای پایانی تغییری برای حضور این فیلمها صورت گیرد. حضور انگلیسیها هم پررنگ است و لین رمسی با فیلم «باید درباره کوین صحبت کنیم» نخستین حضورش در بخش مسابقه را رقم زده است. فیلم برداشتی از رمان پرفروش لیونل شرایور و با بازی تیلدا سویندون، جان ریلی و عذرا میلر است. رمسی در سالهای گذشته برای فیلمهای کوتاهش برنده جایزه در این جشنواره بوده و گفته میشود ساخت نسخه سینمایی فیلم «استخوانهای دوست داشتنی» ابتدا به او پیشنهاد شده بود. با این همه حضور سازنده فیلمهایی چون «موروان کالر» و «Ratcatcher» میتواند واقعه مهمی باشد.
منتقدان سخت در انتظار اکران فیلم جدید لارس فونتریه هستند که به گفته خود او فیلمی زیبا درباره پایان جهان است. باوجود تیزر فیلم در اینترنت، نمیتوان دقیقا درباره ماهیت فیلم او قضاوت کرد چراکه در گذشته همیشه سعی کرده تماشاگران را با تیزرهای گمراهکننده سرگرم کند ولی در زمان اکران اثری متفاوت از تصور را به آنها ارائه دهد. او در عین حال هنوز قصد دارد سومین فیلم را در تریلوژی «داگ ویل» در سالهای آینده داشته باشد اما به دلایلی که هنوز اعلام نشده تریه ترجیح داده فیلم «ملانکولیا» را آماده نمایش کند. فیلم جدید پدرو آلمودوار «پوستی که در آن زندگی میکنم» با حضور آنتونتو باندراس ماجرای انتقام جراح پلاستیک از کسی است که دخترش را آزار داده است و بر اساس رمانی از تیری ژونکو فرانسوی ساخته شده و گفته میشود فضای فیلم به مراتب تیرهتر و سیاسیتر از سایر آثار آلمودوار است.
گرچه ابتدا تصور میشد فیلم ترنس مالیک در خارج از مسابقه اکران شود ولی «درخت زندگی» حالا بخت شماره یک نخل طلا از سوی منتقدان محسوب میشود و باید دید تاچه حد میتواند انتظارات را برآورده کند. شون پن، براد پیت و جسیکا چستین هنرپیشگان آن هستند و برخی منابع مطلع آن را اثری متفاوت از سایر فیلمهای استاد مستقلساز میدانند. داستان در دهه1950 میگذرد و محور آن زندگی پسری است که در غرب آمریکا بزرگ میشود و با دنیای مدرن بیگانه است. پیش از این قرار بود فیلم در انگلستان اکران افتتاحیهاش را داشته باشد اما مسئولان جشنواره ضمن مذاکره با تهیهکننده و گنجاندن آن در بخش مسابقه مقدمات اکران افتتاحیه آن در جشنواره را فراهم کردند. ژان پیر و لوک داردن، برادرانی که 2بار برنده نخل طلا شدهاند هم با فیلم «پسری با دوچرخه» در جشنواره حضور دارند. سسیل دو فرانس و جرمی رانیه هنرپیشگان فیلم هستند و ماجرای آن حول محور پسری است که پس از سالها بهدنبال پدرش میگردد؛ هر چند که او فرزندش را در کودکی در یتیمخانهای رها کرده است.
هر فیلمی از برادران داردن در جشنواره کن به شکل عجیبی با استقبال روبهرو شده و این فیلم هم از این قاعده حتما مستثنا نیست؛ هر چند این دو برادر طعم شیرین موفقیت در گیشه را نچشیدهاند. یکی دیگر از فیلمهایی که انتظار میرود شانسی برای کسب یکی از جوایز اصلی داشته باشد« باید اینجا باشد» از پائولو سورنتینو است. شون پن در نقش ستاره راک بازنشستهای است که تصمیم میگیرد به آمریکا سفر کند و نازیهای فراری که پدرش را محاکمه و به قتل رساندند پیدا کند. البته فیلم در عین حال نگاهی هم به موسیقی راک در شهر دوبلین دارد و از موسیقی متن خوبی با حضور گروههای مطرح موسیقی ایرلندی بهره میبرد. نانی مورتی دیگر فیلمساز ایتالیایی که در سال 2001 با فیلم «اتاق پسر» خوش درخشید و بهنظر برخی منتقدان بهترین برنده نخل طلا در 10سال اخیر بود امسال با فیلم کمدی «ما یک پاپ داریم» در جشنواره حاضر شده است.
گاس ونسانت، کارگردان آمریکایی که سال 2003 با فیلمی به نام «فیل» برگرفته از حادثه کلمباین برنده نخل طلا شده بود امسال فیلم «بیقرار» با بازی میا واسیکوسکا را برای اکران دارد اما بر خلاف هر دوره، این بار کار تازهاش در بخش نوعی نگاه به اکران درمیآید. فیلم در نگاه اول کاری ارزنده بهنظر میرسد که فضای فیلمهای تجاریتر ونسانت ازجمله «ویل هانتینگ خوب» و «یافتن فارستر» را تداعی میکند. برایان گریزر و ران هاوارد هم تهیهکنندگان فیلم هستند و شاید عدم انتخاب آن برای بخش مسابقه کمی دور از ذهن باشد.
نوری جیلان ترک هم با فیلم «روزی روزگاری در آناتولی» در بخش مسابقه است و آکی کوریسماکی فنلاندی هم با فیلم «لو هاور» درباره زندگی مردی که به کودک مهاجری در شهر بندری لوهاور فرانسه کمک میکند، امسال به جشنواره آمده است. فیلمهای قبلی کوریسماکی عمدتا شوخیهایی تماشاگرپسند داشتند اما گفته میشود کار تازه او فضایی متفاوت دارد و بیشتر در توصیف زندگی رقتبار مهاجران غیرقانونی شمال آفریقا در فرانسه است.
گاردین- 28آوریل