برابر اصل138 قانون اساسی، هیأت وزیران حق دارد برای انجام وظایف اداری و تأمین اجرای قوانین و تنظیم سازمانهای اداری به وضع تصویبنامه و آییننامه بپردازد ولی مفاد آن نباید با متن و روح قوانین مخالف باشد. به همین منظور نسخهای از تصویبنامه و آییننامه ضمن ابلاغ برای اجرا به اطلاع رئیس مجلس میرسد تا در صورتی که آنها را برخلاف قوانین بیابد با ذکر دلیل برای تجدیدنظر به هیأت وزیران بفرستد.
اولین آییننامه ساماندهی اشتغال به نام فرزندان شاهد در تاریخ 7/11/85 براساس اصل138 قانون اساسی توسط هیأت وزیران ابلاغ شد. محورهای مهم آن عبارت بود از: تعیین حداقل 25درصد سهمیه استخدامی برای فرزندان شاهد، تأمین نیروهای قرارداد انجام کار معین از بین فرزندان شاهد و مکلف کردن وزارت کار و امور اجتماعی به تأمین زمینه اشتغال بهکار تعداد یکصدهزار نفر از فرزندان شاهد و ایثارگران تا پایان برنامه چهارم.اهداف این آییننامه تا چه میزان تأمین شده است، کسی نمیداند، زیرا هیچ آماری که نشاندهنده تحقق آن باشد، در دسترس نیست تا مورد ارزیابی قرار گیرد. البته این آمادگی وجود د ارد تا متولیان امر اقدامات خود را به اطلاع ایثارگران برسانند.
در تاریخ 27/12/88 هیأت وزیران با تجدیدنظر در آییننامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد، فرزندان جانبازان 25درصد و بالاتر را به آن افزود و با اصلاحات و الحاقاتی، آن را ابلاغ کرد. در این آییننامه دستگاههای مشمول آییننامه، تمامی دستگاههای اجرایی ماده(5) قانون مدیریت خدمات کشوری اعلام شده است. با عنایت به اینکه این آییننامه هم براساس اصل138 قانون اساسی به تصویب رسیده و رئیسمجلس آن را برخلاف قانون اعلام نکرده است در حکم قانون است و چون با پیشنهاد بنیاد شهید و امور ایثارگران به دولت ارائه شده است باید از جانب بنیاد، قویا مورد حمایت قرار گیرد.
لذا امید است قوانین متعدد و متنوع مصوب درباره استخدام و اشتغال، فراتر از تصویب و اعلام به جامعه، به مرحله اجرا درآمده و ایثارگران در این قوانین پراکنده، سرگردان نشوند و بتوانند به حقوق قانونی خود برسند. به طور خلاصه آنچه در آییننامه مصوب 27/12/88 آمده است به قرار زیر است: دستگاههای اجرایی مکلف به برگزاری دورههای آموزشی ضمن خدمت برای تطبیق رشته تحصیلی مشمولین آییننامه، برای تصدی شغل شدهاند و در صورت عدم تطبیق مدرک تحصیلی با پستهای موجود، نسبت به اصلاح و تغییر عناوین پستها یا ایجاد پست جدید اقدام خواهد شد.
وزارت کار و امور اجتماعی موظف شده، ظرف 3سال از تاریخ ابلاغ، زمینه اشتغال 120هزار نفر از ایثارگران با اولویت فرزندان شاهد و فرزندان جانبازان را در چارچوب برنامه جامعی با مشارکت بنیاد، تدوین و فراهم کند. با این وصف از تاریخ تصویب اولین آییننامه ساماندهی تاکنون، وزارت کار و امور اجتماعی با هماهنگی بنیاد شهید و امور ایثارگران باید 160هزار فرصت شغلی برای ایثارگران فراهم کرده باشد. مجددا متذکر میشویم متولیان امر در وزارت کار و امور اجتماعی و بنیاد شهید و امورایثارگران به منظور تنویر افکار عمومی میتوانند اقدامات خود را به هر نحو که صلاح میدانند در معرض قضاوت عموم قرار دهند.برابر ماده 9 آییننامه، مقررات حاکم بر مأموریت آموزشی جانبازان در مورد فرزندان شاهد و فرزندان جانبازان نیز لازمالاجراست.
لذا تمامی فرزندان شاهد و فرزندان جانبازان 25درصد و بالاتر میتوانند بهطور تمام وقت مشغول تحصیل شده و از حقوق و مزایای کامل برخوردار شوند، افزون بر آنکه فرزندان شاهد به صورت مستقل در برنامه پنجم نیز مورد حمایت قرار گرفتهاند.برابر ماده(11) این آییننامه، به منظور نظارت بر اجرای آن، دستگاههای اجرایی موظفند گزارش عملکرد خود در این زمینه را به بنیاد، منعکس و بنیاد مکلف است گزارش سالیانه را به هیأت وزیران ارائه کند.با عنایت به تمهیدات نظارتی و اجرایی قوی پیشبینی شده در این آییننامه، قطعا گزارش کامل آن میتواند در سایت بنیاد شهید و امور ایثارگران قرار گرفته و به اطلاع عموم رسانده شود.