با توجه به تصمیم دولت برای اجرای طرح و آمادگی برای برگزاری جلسات کارشناسی با هیأت تطبیق قوانین مجلس برای رفع ایرادات آن، می‌توان این طرح را مهم‌ترین طرح در زمینه جذب و استخدام نیروی انسانی از ابتدای پیروزی انقلاب تاکنون دانست. با عنایت به اهمیت آن ناچار هستیم تمام زوایای این طرح در ارتباط با ایثارگران را روشن کنیم تا حقی از ایثارگان ضایع نشود.در ردیف(6) جدول فصل اول علاوه بر استخدام و تبدیل وضع ایثارگران مشمول بند«و» ماده44 قانون برنامه پنجم توسعه به سایر موارد مشمول تکالیف قانونی درباره ایثارگران نیز اشاره شده است. از مهم‌ترین آن ماده48 قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت است.
ماده48 بیان می‌دارد: «کلیه وزارتخانه‌ها، مؤسسات دولتی و شرکت‌های دولتی، سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران و کلیه سازمان‌ها و شرکت‌هایی که به نحوی از انحاء از بودجه عمومی دولت استفاده می‌کنند و نیز کلیه مؤسسات و شرکت‌هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است مکلفند یکی از فرزندان شهید، جانباز 25درصد و بالاتر و آزاده اعم از شاغل، فوت شده و یا از کارافتاده را که واجد شرایط عمومی استخدام می‌باشند علاوه بر سهمیه استخدامی ایثارگران در همان دستگاه استخدام نمایند.»
برخی تصور می‌کنند با تصویب بند«و» ماده44 قانون برنامه‌پنجم توسعه سایر مقررات مربوط به جذب و استخدام ایثارگران لغو شده است و با این تصور غلط باعث تضییع حقوق ایثارگران می‌شوند. این برداشت غلط از قانون تا آنجا ادامه داشته که برخی شعب دیوان عدالت اداری آرا اشتباهی در این زمینه صادر کرده‌اند. یکی از شعب دیوان در خصوص شکایت مطروحه فرزند جانباز درباره اجرای ماده48 در وزارت آموزش و پرورش چنین رأیی صادر کرده است: نظر به اینکه استخدام موضوع ماده48 در صورتی است که مجوز استخدام و آزمون استخدامی وجود داشته باشد و مشتکی‌عنه عنوان داشته است که در حال حاضر مجوز و ردیف استخدامی وجود ندارد. بنابراین خواسته شاکی با کیفیت موجود موجه به نظر نمی‌رسد و رأی به رد آن صادر و اعلام می‌گردد. متأسفانه نمونه‌های این برداشت غلط را در جاهای دیگر هم شاهد هستیم.
ماده 48 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت کماکان به قوت خود باقی است و ماده 224 قانون برنامه پنجم بر آن صحه گذاشته است. در ماده 224 این قانون آمده است: قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 1380 و اصلاحات و الحاقات بعدی آن برای دوره برنامه پنج‌ساله پنجم تنفیذ می‌شود. نکته قابل تأمل در رأی شعبه دیوان عدالت اداری مشروط کردن اعمال ماده48 به مجوز استخدام و آزمون استخدامی است، این در حالی است که ایثارگران از شرط آزمون معاف هستند و اعمال ماده 48 خارج از سهمیه استخدام آنان اقدام می‌شود. این بدان معناست که اعمال ماده48 خارج از سهمیه 30درصد استخدامی ایثارگران است و نیاز به مجوز استخدامی ندارد بلکه با حصول شرایط عمومی مندرج در ماده48 باید توسط دستگاه‌های اجرایی اقدام شود، در غیر این صورت مقنن آن را در سهمیه استخدامی ایثارگران قرار می‌داد.
از نکات مهم دیگر در ردیف 6 جدول فصل اول اشاره به سایر موارد مشمول تکالیف قانونی اعم از قانون و مقررات است.از مقررات مهمی که در سال‌های اخیر درباره ساماندهی اشتغال فرزندان ایثارگران به تصویب رسیده است، آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد و فرزندان جانبازان 25درصد و بالاتر مصوب 27/12/88 هیأت وزیران است.
این آیین‌نامه با تصورات غلط مجریان در دستگاه‌های اجرایی مبنی بر ابطال مواجه است و حتی بر این تصور غلط دفاتر بنیاد شهید در استان‌ها نیز اصرار دارند. این آیین‌نامه به هیچ وجه ابطال نشده و همچنان ضمانت اجرایی و قانونی دارد البته آن بخش‌هایی که با قوانین مصوب بعدی در تعارض است ملغی‌الاثر است.
از دیگر مواردی که مستقیما با موضوع ایثارگران در طرح مهرآفرین ارتباط دارد به‌کارگیری کارکنان بازخریدی و بازنشسته دستگاه‌های اجرایی است که برابر قوانین ایثارگران، فرزندان شهدا و فرزندان جانبازان 70درصد و بالاتر از این ممنوعیت، استثناء شده‌اند و آنان می‌توانند به کارگیری شوند. برابر ردیف10 جدول فصل اول طرح مهرآفرین بالاترین مقام دستگاه اجرایی، استانداران و معاونان توسعه مدیریت و منابع انسانی آنان می‌توانند در این زمینه تصمیم‌گیری کنند.
برابر ردیف12 جدول فصل اول اجرای احکام دیوان عدالت به بالاترین مقام دستگاه اجرایی و معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی وی یا مقامات و مدیران مجاز از سوی وی تفویض شده است لذا ایثارگرانی که دارای آرا اجرا نشده دیوان هستند برابر این طرح می‌توانند اجرای آن را از مقامات مذکور تقاضا کنند و در صورت عدم تمکین از آنان شکایت کنند.
در ردیف 14 جدول فصل اول به موضوع اعاده به خدمت جانبازان و فرزندان شاهد که قبل از 31/3/74 در همان دستگاه اجرایی اشتغال داشته‌اند، اشاره شده است. با عنایت به اینکه در طرح مهرآفرین این موضوع به بالاترین مقام دستگاه اجرایی، معاون توسعه ایشان یا مقامات و مدیران مجاز از طرف ایشان تفویض شده است، دیگر نیازی به طرح شکایت در کمیسیون ماده 16 رسیدگی به شکایات جانبازان یا دیوان عدالت اداری نیست و ایثارگران مشمول با تنظیم تقاضا از طریق مقامات مذکور اقدام کنند. این مقامات حسب قانون مکلفند با وصول تقاضا نسبت به اعاده به خدمت آنان اقدام نمایند.
از نکات خلاف قانونی که در ردیف14 آمده و توسط مسئولین مربوط، مغفول مانده است موضوع تاریخ 31/3/74 و تعیین این زمان برای اجرای اعاده به خدمت ایثارگران است. برابر رأی هیأت عمومی دیوان به شماره دادنامه 941 مورخ 6/9/86 قید تاریخ 31/3/74 از موضوع اعاده به خدمت جانبازان حذف شده است. لذا تهیه‌کنندگان طرح باید نسبت به اصلاح این بند و حذف قید زمان 31/3/74 اقدام کنند.
برابر ردیف17 جدول فصل اول به بالاترین مقام دستگاه اجرایی، استانداران و معاونان توسعه مدیریت و منابع انسانی آنان و مدیران مجاز از طرف آنان اختیار تخصیص شماره مستخدم در سامانه کارمند ایران داده شده است لذا تمامی ایثارگران مشمول بند«و» ماده44 قانون برنامه پنجم توسعه و ایثارگران مشمول تبدیل وضعیت استخدامی، از طریق مقامات مذکور شماره استخدامی خود را پیگیری کنند.
