2 سال پیش هم شهردار تهران صحبت از ورود دوچرخه به سیستم حمل‌ونقل شهری کرد. دکتر محمدباقر قالیباف در جمع خبرنگاران گفت: «در اکثر شهرهای دنیا، مردم برای داشتن شهری با هوای پاک، از خودرو استفاده نمی‌کنند و دوچرخه‌سوار می‌شوند و این در حالی است که در بسیاری موارد، شرایط زندگی آنها بهتر و آلودگی هوایشان کمتر از ما است».
فعالیت‌های اجرایی در زمینه گسترش دوچرخهسواری در پایتخت پررنگ‌تر شد. در منطقه8 شهرداری تهران، 65کیلومتر خطوط دوچرخه ایجاد شده‌است و 2هزار دوچرخه در این منطقه وجود دارد. منطقه 21 تهران هم یکی دیگر از مناطقی است که استفاده از دوچرخه را در دستور کار خود قرار داده و تاکنون 4کیلومتر خطوط دوچرخهسواری در این منطقه احداث شده‌است. در شهرک آزادی یک‌کیلومتر و در قوری چای هم 3/5کیلومتر خطوط دوچرخه ایجاد شده است.
همچنین در منطقه 22، 140 کیلومتر مسیر ویژه دوچرخهسواری پیش‌بینی شده است. پارک چیتگر در تهران به خاطر پیست دوچرخهسواریاش معروف است و شهرداری این منطقه قصد دارد، این خطوط را در سطح منطقه هم گسترش دهد.
منطقه 5 شهرداری تهران هم خطوط دوچرخهسواری پراکنده دارد که قرار است این خطوط به هم متصل شوند. بخشی از این مسیرها همچون پارک الهام در قالب فضاهای تفریحی مورد استفاده قرار می‌گیرد که به منظور افزایش کارکرد ظرفیت‌های موجود و با استفاده از وسایل نقلیه غیرموتوری طرح پیوستگی مسیرهای موجود همراه با احداث خطوط جدید در دستور کار شهرداری منطقه5 قرار دارد.در این بین، شهرداری تهران جهت تشویق هرچه بیشتر شهروندان به استفاده از دوچرخه، رکاب‌زدن را رایگان کرده است. برای گرفتن دوچرخه شهروندان می‌توانند به خانه‌های دوچرخه مراجعه کنند و با ارائه کپی‌شناسنامه، کارت‌ملی و یک قطعه عکس و تکمیل فرم‌های مربوط، 72ساعت بعد کارت هوشمند خود را دریافت و از خدمات دوچرخهسواری استفاده کنند.
با این حال به‌نظر می‌رسد، تهران هنوز با شهرهایی مانند وین که دوچرخهسواری به صورت پویا در آن جریان دارد، فاصله زیادی دارد و سازمان ورزش شهرداری تهران، متولی ورزش در شهر، کار زیادی برای به صحنه آوردن شهروندان تهرانی دارد.
وین را با دوچرخه بشناسید
وین با وسعتی برابر 414/89کیلومتر مربع و جمعیت یک‌میلیون و 712هزار و 903نفری، یکی از شهرهایی است که اهمیت ویژه‌ای برای دوچرخهسواری در سطح شهر قائل است. طول مسیر ویژه دوچرخهسواری در این شهر، بیش از هزار و 50کیلومتر است. دوچرخه‌سواران هم اجازه دارند از ساعت 9 تا 3 بعدازظهر و 6عصر تا 9 شب در روزهای کاری هفته و تمام روز شنبه و یکشنبه می‌توانند با دوچرخه وارد واگن‌های مترو شوند. اما شاید بتوان گفت، کار ویژه شهر وین در گسترش دوچرخهسواری پروژه‌ای است تحت عنوان «شهر دوچرخه» که در سال 2003 شروع شد. این پروژه شامل بیش از 60ایستگاه دوچرخه (24 ساعته و در تمام هفته) در سطح شهر می‌شود. برای این سیستم هم می‌توان از کارت‌های اعتباری استفاده کرد و هم از کارت‌های ویژه این پروژه.
در این ایستگاه‌ها که به کیوسک‌های آنلاین متصل به اینترنت مجهز شده‌اند، شهروندان با هر کارت می‌توانند، یک دوچرخه بگیرند اما امکانی را برای خانواده‌ها فراهم آورده‌اند که با اینکه هر یک از اعضا کارت خود را دارند اما بهای کرایه از کارت اصلی (مثلا کارت پدر خانواده) برداشته شود. بچه‌های بالای 12سال و 16 سال، به صورت مستقل، می‌توانند از این امکانات استفاده کنند.یک ساعت اول استفاده از دوچرخه رایگان است و وین به شهروندان توصیه می‌کند که قبل از یک ساعت، دوچرخه را به یک ایستگاه تحویل دهند و یکی دیگر را کرایه کنند تا سفرشان کاملا رایگان شود.امکانات دوچرخهسواری وین تنها برای شهروندانش نیست و توریست‌ها، هم می‌توانند دوچرخه‌شان را وارد سیستم حمل‌ونقل این شهر کنند و هم اینکه با داشتن کارت‌های اعتباری یا کارت مخصوص توریست از شبکه شهر دوچرخه بهره ببرند.مسئولان شهری وین تا آنجا دوچرخهسواری را جدی گرفته‌اند که قوانینی هم برای آن در نظر گرفته‌اند، مانند اینکه دوچرخه‌سواران باید از سمت راست تمام مسیرهایی که برای‌شان در نظر گرفته شده‌است، حرکت کنند یا اینکه هنگام عبور از خط عابر پیاده، عابران بر آنها ارجحیت دارند.
شیکاگو 2015
مسئولان شهری شیکاگو تصمیم گرفته‌اند، طی پروژه‌ای 10ساله (تا سال 2015)، دوچرخهسواری را جزئی از زندگی روزانه شهروندان‌شان کنند. ردپای این نوع پروژه‌ها را تا سال 1999 هم می‌توان جست‌وجو کرد. در آن سال، برنامه‌ای با 31راهکار برای گسترش دوچرخهسواری شروع شد.
اهالی شیکاگو برای پروژه جدیدشان، تأکید زیادی بر نحوه مدیریت آن داشته‌اند و از این‌رو، 4 فاکتور مهم برای موفقیت این طرح را اینگونه برشمرده‌اند:
1- تعهد متولیان اصلی شهر در انجام استراتژی‌های پیشنهاد‌شده 2- بودجه کافی و مداوم؛ مخصوصا حق تقدم این پروژه در برنامه‌های کمک هزینه دولت فدرال در بخش حمل‌ونقل 3- ادامه‌دار بودن حمایت‌های سیاسی 4- تعامل مؤثر با انجمن دوچرخهسواری شیکاگو.
مسئولان شهر شیکاگو ریز‌به‌ریز این پروژه را مشخص و آن را در 8 فصل تهیه کرده‌اند. تعدادی از فصل‌ها به شرح زیر است:
شبکه دوچرخهسواری؛ خطوط دوچرخهسواری باید از 506/94 کیلومتر در سال 2005 به 804/67 کیلومتر در سال 2015 برسد.
مناسب‌سازی خیابان‌ها برای دوچرخهسواری؛ مسیرهای باریک تردد، سنگ‌فرش‌های ناهموار و ترافیک سنگین باعث می‌شود تا میزان میل به دوچرخهسواری کاهش یابد.
پارکینگ دوچرخه؛ به‌وجود آوردن محلی امن و راحت برای پارک دوچرخه.
پیک دوچرخه‌ای؛ شرکت‌هایی مخصوص این امر شروع به‌کار کرده که تاکنون بیش از 300هزار دوچرخه سوار را استخدام کرده‌اند و حدود 1/1میلیون جا‌به‌جایی هر سال از این طریق انجام می‌شود.
اجرای قانون و تحلیل تصادفات، بازاریابی و ترویج سلامتی، جا‌به‌جایی و آموزش از دیگر فصل‌های این پروژه عظیم هستند.
شهردار شیکاگو در پیامی، همشهری‌هایش را در این پروژه سهیم کرده‌است: «با دوچرخهسواری مسئولانه به ما کمک کنید. اگر پیشنهادی برای بهبود دوچرخهسواری دارید، با ما تماس بگیرید. بیایید با هم شیکاگو را به مکانی بهتر و امن‌تر برای دوچرخهسواری تبدیل کنیم.»
دور ایفل با دوچرخه
پاریس از اواخر دهه 90 به‌طور پیوسته خطوط دوچرخهسواریاش را افزایش داده و تا سال 2010، 440کیلومتر مسیر دوچرخهسواری در پایتخت فرانسه با وسعت 105/4کیلومتر مربع وجود داشته‌است.در این بین، فرانسوی‌ها پروژه بسیار معروفی دارند به نام «دوچرخه رایگان» که در سال 2007 با پیگیری‌های شهردار سوسیالیست پاریس شروع به کار کرد. طی اجرای این طرح، 7هزار دوچرخه همراه با 750ایستگاه خودکار اجاره دوچرخه وارد سیستم حمل‌ونقل پاریس شد. البته این تعداد، خیلی زود به 20هزار و 600دوچرخه و هزار و 650ایستگاه گسترش یافت.
به‌طور تقریب در هر 300متر در مرکز شهر یک ایستگاه وجود دارد و از همین‌رو، پاریسی‌ها این پروژه را بزرگ‌ترین سیستم دوچرخهسواری در دنیا در نوع خودش می‌دانند. هر یک از این ایستگاه‌ها به یک ترمینال خودکار اجاره دوچرخه و توقفگاه برای 12دوچرخه مجهز هستند. در ضمن، هر ترمینال اطلاعات مربوط به ترمینال‌های نزدیک مانند مکان، تعداد دوچرخه‌های موجود و فضاهای خالی را در اختیار شهروندان قرار می‌دهد تا بهتر بتوانند از وقت‌شان استفاده کنند. پاریس، پروژه دیگری هم برای گسترش دوچرخهسواری دارد؛ پروژه‌ای تحت عنوان «تنفس پاریس». قضیه از این قرار است که یکشنبه‌ها و تعطیلات رسمی از ساعت 9 صبح تا 5 بعدازظهر، تردد برای وسایل ترافیک‌ساز ممنوع می‌شود و تنها می‌توان توسط دوچرخهسواری و پیاده‌روی این خیابان‌ها را پیمود.با تمام این اوصاف، پاریس برای آینده هم برنامه دارد و قرار است تا سال 2014 طول مسیر دوچرخهسواری آن به 700کیلومتر برسد و همچنین شهرداری متعهد شده‌است که هر سال، هزار جای پارک دوچرخه احداث کند.
