عربستان براساس پروژهای که اطلاعات اندکی درباره آن موجود است، قصد دارد با به کار گرفتن نیروهای زبده، از منابع غنی نفت و سایتهای هستهای خود که در آینده ساخته خواهند شد محافظت کند. همچنین، آمریکا در حال مذاکره با عربستان است تا یک سیستم دفاع موشکی و هوایی با قابلیتهای بالا برای آن کشور ایجاد کند تا دولت ریاض بتواند از خودش دفاع کند. مقامات سعودی میخواهند توافقنامه تاریخی خرید تسلیحات به ارزش 60 میلیارد دلار با آمریکا را منعقد کنند تا واشنگتن دهها هواپیمای جدید از نوع جنگنده اف-15 را به ریاض بفروشد.
قراردادهای نظامی میان عربستان و آمریکا باعث توسعه تاریخی روابط 66 ساله 2 کشور شده است. رابطه آمریکا و عربستان براساس تمایل واشنگتن برای خرید نفت از ریاض، وابستگی عربستان به تجهیزات نظامی آمریکا و نگرانی مشترک 2 کشور از تهدید القاعده گسترش یافتهاست.
آمریکا و عربستان سعودی کارهای مخفیانه و پشت پرده زیادی انجام میدهند. باراک اوباما در سخنرانی اخیر خود در وزارت خارجه آمریکا به تغییرات گستردهای که در سراسر منطقه خاورمیانه اتفاق افتاده است اشاره کرد. تمام این مسائل با وجود خشم و ناراحتی دولت عربستان سعودی به خاطر واکنش واشنگتن نسبت به انقلابهای جهان عرب اتفاق میافتد. بهخصوص باید به این نکته اشاره کرد که اوباما حسنیمبارک رئیسجمهوری مخلوع مصر را که متحد دیرین عربستان و آمریکا به حساب میآمد تنها گذاشت.
عربستان سعودی نقش اساسی و مهمی برای سیاست آمریکا در خاورمیانه دارد. این کشور یک بازیگر کلیدی در فرایند صلح فلسطین و اسرائیل به حساب میآید اما اوباما تاکنون نتوانسته است در پیشبرد این روند صلح به پیشرفتهایی دست پیدا کند. عربستان سعودی نقش مهمی برای امنیت انرژی آمریکا دارد و سومین کشور بزرگ صادرکننده نفت به ایالات متحده محسوب میشود. ایجاد روابط نظامی نزدیکتر میان آمریکا و عربستان - بهخصوص برای عربستان- آنقدر حساس است که پنتاگون و وزارت امور خارجه آمریکا نخواستند اظهار نظر صریحی در این باره بکنند. مقامات ایالاتمتحده درخواست برای انجام مصاحبه با «رابرت جی.کاتالانوتی» فرمانده 2ستاره ارتش را رد کردند. این فرمانده آمریکایی مدیریت پروژه تشکیل نیروی امنیتی برای محافظت از شبکه تأسیسات نفتی و دیگر زیرساختهای مهم عربستان را بر عهده دارد. این در حالی است که مقامات سفارت عربستان در واشنگتن تاکنون به 2 درخواست کتبی برای اظهار نظر در این رابطه پاسخی ندادهاند.
پس از مصاحبههایی که با مقامات آمریکایی صورت گرفت، جزئیات تشکیل ستاد نیروی ویژه و زبده در عربستان مشخص شد. بهدلیل حساسیتها و نگرانیهایی که سعودیها از مسائل امنیتی داشتند، مقامات آمریکایی به شرط فاش نشدن نامشان این اظهارات را مطرح کردند. همچنین جزئیات مصاحبه با کارشناسان خصوصی و سخنان مقامات پیشین ایالات متحده هم افشا نشد.
انتظار میرود که تعداد نیروهای امنیتی ویژه در عربستان به حداقل 35 هزار نفر افزایش پیدا کند. آنها توسط فرماندهان نظامی ایالات متحده آموزش میبینند و تجهیز میشوند. در این پروژه کارمندان سازمانهای مختلفی مانند وزارت دادگستری، وزارت نیرو و پنتاگون شرکت میکنند و این نیروهای امنیتی ویژه تحت نظارت فرماندهی مرکزی ایالات متحده قرار دارند.
ماموریت و هدف اصلی نیروهای امنیتی ویژه، محافظت از زیرساختهای نفتی مهم عربستان محسوب میشود اما دامنه فعالیتهای آنها در آن کشور وسیعتر است. براساس گزارش محرمانه وزارت امورخارجه آمریکا که وبسایت ویکی لیکس آن را منتشر کرده است، ماموریت نیروهای امنیتی ویژه محافظت از تأسیسات تولید انرژی عربستان، کارخانههای شیرینسازی آبدریا و رآکتورهای هستهای غیرنظامی است که در آینده ساخته خواهند شد. تاریخ انتشار این گزارش به 29اکتبر 2008 میلادی بازمیگردد و توسط وبسایت ویکی لیکس در ماه دسامبر منتشر شده است. بر این اساس، مقامات سعودی پس از دریافت گزارش وزارت نیرو در مورد آسیبپذیر بودن بعضی از تأسیسات نفتی، با پیشنهاد آمریکا برای شروع این برنامه موافقت کردند.
ظاهرا این برنامه در سال 2009 یا 2010 میلادی به مرحله اجرا درآمد اما مشخص نبود که چه تعداد از نیروهای جدید آمریکایی در آن حضور دارند. نگرانیهای امنیتی مقامات سعودی پس از بمبگذاری نافرجام القاعده در پالایشگاه نفت «ابقیق» در سال 2006 میلادی که یکی از بزرگترین پالایشگاههای جهان بهحساب میآید افزایش یافت. براساس گزارش وزارت امورخارجه آمریکا، ارزیابیهای بعدی واشنگتن از استانداردهای امنیتی «ابقیق» نشان داد که این مرکز در مقابل حملات تروریستی پیچیده دیگر بسیار آسیبپذیر است. هشدار در مورد خطر حملات تروریستی القاعده به پالایشگاه نفت «ابقیق» در تاریخ 27 اکتبر 2008 میلادی به مقامات ارشد سعودی اطلاع داده شد.
این گزارش همچنین میافزاید: سعودیها بسیار نگران آسیبپذیری تأسیسات تولید انرژی خودشان در برابر حملات تروریستی بودند. آنها فهمیده بودند که بسیاری از تأسیسات تولید انرژی کشورشان در معرض خطر حملات القاعده و تروریستهای دیگری قرار دارد که بهدنبال بر هم زدن اقتصاد جهان هستند. یکی از مقامات آمریکایی در این رابطه گفت، ماموریت نیروهای امنیتی ویژه عربستان ممکن است افزایش پیدا کند و شامل حفاظت از سفارتخانهها و دیگر ساختمانهای دیپلماتیک و همچنین مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی آن کشور شود. بهخاطر حساسیت دیپلماتیک این موضوع این مقام آمریکایی به شرط فاش نشدن نامش این اظهارات را عنوان کرد.
وظایف نیروهای امنیتی ویژه عربستان از وظایف نیروهای ارتش و همچنین گارد ملی که نیروی امنیت داخلی آن کشور بهحساب میآید جداست که ماموریتش محافظت از خاندان سلطنتی و اماکن مقدس مسلمانان مانند مکه و مدینه است. ایالات متحده آموزش ارتش عربستان را از سال 1953 میلادی بر عهده گرفت و ارائه راهنماییها و مشاورههای لازم به گارد ملی آن کشور را در سال 1973 میلادی شروع کرد.
تنظیمات جدید براساس توافقنامه ماه می 2008 میلادی صورت گرفت که «کاندولیزا رایس» وزیر امورخارجه وقت آمریکا و شاهزاده «نایف» وزیر کشور عربستان آن را امضا کردند. آمریکا و عربستان سعودی در همان ماه یادداشتتفاهمی برای گسترش همکاریها در زمینه تولید انرژی هستهای صلحآمیز امضا کردند که براساس آن واشنگتن موافقت کرد به سعودیها در مورد تولید انرژی هستهای برای استفاده در پزشکی و داروسازی، صنایع و تولید برق کمک کند.
در اکتبر 2008 میلادی، «فورد فراکر» سفیر وقت آمریکا در عربستان سعودی، برنامه نیروی امنیتی ویژه برای محافظت از تأسیسات عربستان را بزرگترین ابتکار برای گسترش روابط آمریکا و عربستانسعودی خواند و اظهار داشت، ارزش قراردادهای مرتبط با این برنامه میتواند بالغ بر دهها میلیارد دلار شود.«کریستوفر بلانچارد» کارشناس مسائل سیاسی خاورمیانه در مرکز تحقیقاتی کنگره آمریکا گفت: این توافق از چند نظر اهمیت دارد.
ایالات متحده دهها فروند از جنگندههای خود را از سال1991 تا 2003 میلادی در عربستان سعودی مستقر کرده بود. هنگامی که جنگندههای آمریکایی از آن کشور خارج شدند، واشنگتن یک مرکز عملیات هوایی بسیار پیچیده را که در بیابانی در جنوب ریاض ساخته بود در اختیار سعودیها گذاشت.
هنگامی که رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا در ماه آوریل از ریاض دیدار کرد، وی بار دیگر بر اهداف ایالات متحده براساس توافقنامه پاییز سالگذشته بهمنظور فروش تسلیحات به ارزش 60 میلیارد دلار به عربستان سعودی ازجمله 84 جنگنده اف-15 اس و ارتقای سیستمهای 70هواپیمای اف-15 اس سعودی تأکید کرد.مقامات آمریکایی میگویند، توافقنامه فروش تسلیحات نظامی به عربستان ممکن است توسعه پیدا کند و ناوهای دریایی و احتمالا سیستمهای دفاع موشکی و هوایی پیشرفتهای هم در آن گنجانده شود. سعودیها میخواهند سامانههای دفاع هوایی پاتریوت خودشان را ارتقا دهند تا به پای پیشرفتهترین سیستم دفاع هوایی آمریکا برسد و بتواند موشکهای بالستیک کوتاهبردی را که به سوی هدف پرتاب شدهاند، در آسمان سرنگون کند. آنها همچنین علاقهمند هستند که سیستم دفاع موشکی قویتری داشته باشند. این سیستم باید طوری طراحی شده باشد که بتواند موشکهای میانبرد و دوربرد را هدف قرار دهد و سرنگون کند.
آسوشیتدپرس