ضرورت وجودی این طرح برای طراحان، چه از نظر صرفه جوئی در هزینه‌های خدمات رسانی شهری و چه از نظر سایر ابعاد آن، آنان را برآن داشته است که این موضوع را در محافل مختلف مطرح کرده و به دنبال اجرایی کردن آن باشند. اما همانطور که می‌دانیم نتیجه این تلاش ها تاکنون چیزی جز ناکامی نبوده است.
به گزارش شهر نوشت متعلق به اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل شهرداری تهران، تا جایی که در لایحه پنجم توسعه شهری این بحث مطرح شده است و قرار براین شد تا این موضوع به صورت گسترده‌ای در لایه‌های مختلف اداری جاری شود که تاکنون به آن پرداخته نشده و فقط تنها نامی از این لایحه در میان لوایح قانون ذکر شده است.
هدف اصلی درخصوص مدیریت واحد شهری ایجاد هماهنگی در فعالیت های اجرایی و شهری مابین نهادهای اجرایی و جلوگیری از دوباره کاری، اسراف، سردرگمی و . . . است.
در واقع تجربه فعالیت چند ساله گذشته شوراها و به تبع آن شهرداری ها، این موضوع را مشخص کرد که دیگر نمی توان کلان شهری چون تهران را با قوانین و ساختار سازمانی موجود اداره کرد. اکنون انتظاری که شهروند تهرانی از مسولان دارند این است که علاوه بر حق رای و انتخاب مدیران شهری، اجازه داشته باشد تا در سایر امور، همپای مدیران منتخب خود در سرنوشت شهر خود دخیل و ناظر باشند و محدودیتی را در مقابل این آرمان خود نبینند.
قاسم رفیعی، کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، معتقد است که مدیریت واحد شهری اصطلاح و فرایندی است که نه تنها در سال های اخیر بلکه از دهه های پیش با توجه به مشکلاتی که بر اساس قوانین و ساختار سازمانی امور شهری در شهر به وجود آمده مطرح شده و مورد توجه مسولان بوده و هست و در ذکر مصداق آن همین بس که مسایل و مشکلاتی بسیاری از باب عدم وجود مدیریت واحد شهری گریبانگیر شهروندان شده است! وی گفت: در واقع بسیاری که معتقد بودند با تشکیل شوراها بسیاری از مشکلات شهری برطرف می شود به این نکته واقف شدند که حل مشکلات، تنها به وسیله ی شوراها و شهرداری غیرممکن است چرا که شوراها و شهرداری ها برای انجام کوچک ترین فعالیت ها و عملی کردن مصوبات نیازمند همکاری بسیاری از سازمان ها و نهادهای دیگر هستند که در صورت مخالفت و عدم همکاری می توان گفت کار شهرداری مختل شده و به تبع آن موجب ایراد خسارت به شهروندان می شود.
این کارشناس در ادامه اضافه کرد: درنظر بگیرید مجوز ساخت یک واحد مسکونی یا تجاری که از شهرداری صادر می شود باید برای انشعاب آب از شرکت آب و فاضلاب، برای اشتراک برق از اداره برق، نصب کنتور گاز از شرکت گاز و صدور پایان کار از شهرداری و بسیاری موارد دیگر از ادارات تابعه مجــوز بگیرد تا مشمول خدمات شهری باشد. کارشناسان شهری معتقدند حل ریشه ای این معضل که سالانه موجب هدر رفت میلیاردها تومان بیت المال می شود، سپردن شهر به یک مدیریت واحد است. از این رو بحث مدیریت واحد شهری و نقش آن در ابعاد مختلف زندگی شهری از بحث های مهمی است که می تواند ما را در رسیدن به یک توسعه موزون و پایدار یاری رساند.
وی در ادامه اضافه می کند که شناخت واقعی شیوه مدیریت شهری به دلیل این که در کشور سابقه ای در این خصوص نداریم و مسئولان کشور، استان ها و کلان شهرها دچار آزمون و خطا و اشتباهات ناشی از آن نشوند، باید پیش از هر کاری در دستور کار قرار گیرد. از این رو می توان قالب آن را چنین طراحی کرد: تبیین علمی و عملی این موضوع که سازمان ها و نهادهای خدمات دهنده شهر باید داده ها و امکانات فنی خود را در اختیار این نهاد منسجم قرار دهند تا زیر ساخت های فنی بر اساس آن تشکیل شود.
توجه به الگوی جهانی نیزمی تواند راه گشای دیگری برای این معضل باشد. همچنین مرکز تصیم گیر و اجرایی را می توان نام برد تا از این طریق بتواند برای شهر برنامه ریزی کند. بر این اساس، طرح های عمرانی شهر در یک مرکز و به صورت منسجم برنامه ریزی شده و به مرحله اجرا در خواهند آمد و دیگر شاهد این نخواهیم بود که امروز شهرداری بیاید جایی را آسفالت کند و فردا نهاد دیگری بیاید و همانجا کنده کاری راه بیندازد.
یکی از تبعات تحقق مدیریت واحد شهری، کاهش قدرت برخی از صاحبان قدرت اجرایی است. در واقع هدفی که از تحقق مدیریت واحد شهری پیگیری می شود منجر به کاهش قدرت های کوچک و گاه بزرگ که در امور اجرایی دخالت دارند، می شود. بدین لحاظ می توان یکی از موانع موجود بر راه تحقق مدیریت واحد شهری را همین قدرت کوچک و بزرگ دانست.
این در حالی است که در صورت تبیین علمی بحث و بررسی جهات مختلف مشخص میشود که هدف از تحقق مدیریت واحد شهری بر خلاف قدرت های اجرایی محلی و یا مقاومت در برابر آنها نیست.در واقع هیچ چیز از هیچ کسی یا از هیچ سازمان و نهادی گرفته نمی شود و می توان اذعان داشت که مدیریت واحد شهری، ایجاد هماهنگی مابین شهرداری ها و شوراها با سایر سازمان ها و نهادهای اجرایی در جهت جلوگیری از اقدامات موازی، اسراف نیرو، پول و. . . است.
در نهایت اینکه با توجه به تجربیات گذشته و مطالعات و بررسی های مختلف مشخص شده که بهترین راه برای برون رفت از شرایط مذکور استقرار نظام برنامه ریزی شهری در قالب استفاده از مدل و الگوی مفهومی و تحقق تدریجی مدیریت واحد شهری با شناخت وسیع و حقیقی است.
