با اینکه تاریخ خرم‌آباد و مردمانش در کنار این ساحل رودخانه‌ای شکل گرفته، اکنون آن رود زلال به یکی از رودخانه‌های آلوده کشور تبدیل شده است؛ اتفاقی که بیش از همه تقصیر مردم خرم‌آباد است و البته بیش از همه، آنان افسوس زیبایی‌های گذشته را می‌خورند.
رودخانه خرم‌آباد که در زبان محلی به آن «گلال» می‌گویند، از ارتفاعات شمالی شهر یعنی از دامنه‌های سفید کوه و کوه کمرسیاه سرچشمه می‌گیرد.
این رود دارای چند سرشاخه است که طولانی‌ترین سرشاخه آن از دامنه غربی کوه ریمله سرچشمه می‌گیرد. این رودخانه با طول ۱۱۰ کیلومتر از میان دره خرم‌آباد با جهتی شمالی- جنوبی می‌گذرد و شهر را به 2قسمت شرقی و غربی تقسیم می‌کند.
«خرم‌رود» پس از عبور از روستاهای شمالی خرم‌آباد و سیراب کردن زمین‌های کشاورزی همراه حجم زیادی از سموم و کودهای کشاورزی وارد شهر می‌شود و آنجا هم آلاینده‌های بسیاری از جمله فاضلاب‌های صنعتی و خانگی بر آلودگی‌هایش می‌افزایند.
رودخانه خرم‌آباد سال‌هاست که آلودگی ناشی از پساب‌های صنعتی و کشاورزی را تحمل می‌کند، اما اکنون به‌علت ریختن زباله و نخاله‌های ساختمانی، این آلودگی بسیار بیشتر از گذشته شده است؛ به‌طوری که حتی برخی از کارشناسان حوزه بهداشت درباره احتمال انتقال بیماری و گسترش آن در شهر هشدار داده‌اند. به این ترتیب، رودخانه گلال یا خرم‌رود به جای آنکه با عبور از وسط خرم‌آباد منشأ زیبایی و پاکی برای این شهر باشد، به معضلی برای سلامت شهروندان تبدیل شده و با آلودگی‌هایش خرمی را از خرم‌آباد گرفته است. با این حال، مدتی است که مسئولان استان لرستان به فکر احیای دوباره این رودخانه و بهره‌گیری از ظرفیت‌هایی که این جاذبه طبیعی می‌تواند ایجاد کند، افتاده و طرح ساماندهی خرم‌رود را از سال گذشته آغاز کرده‌اند. این طرح که به همت شرکت آب منطقه‌ای لرستان اجرایی شده است، شامل چند مرحله می‌شود که ساماندهی مرحله نخست آن از پل صفوی تا پل شهدا در شهر خرم‌آباد سال گذشته به پایان رسید.
مدیرعامل آب شرکت آب منطقه‌ای استان لرستان نیز در این باره به همشهری می‌گوید: «برای اجرای طرح ساماندهی رودخانه خرم‌آباد در محدوده یادشده مطالعات کارشناسی با صرف 36میلیون تومان انجام شده است.»
امیدعلی سیفی با بیان اینکه طرح ساماندهی از محل پل شهدا تا پل صفوی به‌صورت آزمایشی اجرا شده است، اعلام می‌کند: «تاکنون 2 میلیارد و 100میلیون تومان برای این طرح هزینه شده است.»
طول رودخانه خرم‌آباد 35کیلومتر است که حدود 5کیلومتر از آن، از داخل شهر خرم‌آباد عبور می‌کند. مرحله نخست ساماندهی رودخانه خرم‌آباد که سال گذشته صورت گرفت 750 متر را شامل می‌شد.
به گفته مدیرعامل آب شرکت آب منطقه‌ای استان لرستان، امسال مرحله دوم طرح حدفاصل پل انقلاب تا پل شهدا به طول هزار متر و با برآورد اعتباری 2میلیارد تومان ساماندهی خواهد شد.
وی ساماندهی کامل این رودخانه را نیازمند اعتبارات زیادی می‌داند و تصریح می‌کند: تاکنون هزینه‌های طرح ساماندهی رودخانه از محل اعتبارات استانی تأمین شده است، اما به‌دلیل طولانی‌بودن مسیر این رود، ساماندهی کل رودخانه نیازمند توجه ویژه دولت به این طرح و درنظر گرفتن اعتبارات ملی برای آن است.
سیفی با اعلام اینکه ساماندهی رودخانه خرم‌آباد به 70میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد، تأکید می‌کند: «درصورتی که این اعتبار از محل منابع ملی اختصاص یابد، این رودخانه تبدیل به جاذبه گردشگری در غرب کشور خواهد شد.»
پاکیزه کردن محیط رودخانه و اطراف آن از آلاینده‌های گوناگون، ایجاد محیط‌های تفریحی و گردشگری در ساحل رودخانه، ایجاد فرصت‌های شغلی از طریق رونق گردشگری، زیبا‌سازی فضای شهری و اصلاح هندسی مقطع عرضی رودخانه از جمله اهدافی است که طرح ساماندهی رودخانه خرم‌آباد دنبال می‌کند؛ اهدافی که دستیابی به آن بدون اعتبارات ملی شاید سال‌ها طول بکشد.
مدیرعامل آب شرکت آب منطقه‌ای استان لرستان با تأکید بر اینکه ساماندهی رودخانه خرم‌آباد تحول جدی در حوزه گردشگری استان ایجاد می‌کند، خواستار در نظر گرفتن ردیف ملی برای تسریع در اجرای این پروژه مهم شد.
سیفی با تأکید بر اینکه اعتبارات استانی جوابگوی چنین طرح‌های بزرگی نیست، ابراز امیدواری می‌کند که با نگاه ویژه مسئولان برای این پروژه ردیف ملی تعریف شود.وی به برنامه‌های بلندمدت این شرکت برای ساماندهی رودخانه خرم‌آباد اشاره کرده ومی‌گوید: ما برنامه داریم با احداث سد شبیخون که مطالعات آن تمام شده است مازاد آب این سد را برای زیبا‌سازی رودخانه خرم‌آباد به این رودخانه منتقل کنیم. مدیرعامل آب شرکت آب منطقه‌ای استان لرستان با تشریح اهداف مطالعه و اجرای سد شبیخون می افزاید: علاوه بر کمک به ساماندهی رودخانه خرم‌آباد، این سد در راستای تأمین اراضی پایین دست کشاورزی شهر خرم‌آباد و کنترل سیلاب‌های مخرب بهاره راهگشا خواهد بود.
سیفی ادامه می‌دهد: سد مخزنی شبیخون با ظرفیت 50میلیون متر مکعب در مرحله مطالعه قرار دارد که درصورت تأمین اعتبار عملیاتی خواهد شد.
به هر حال ساماندهی رودخانه خرم‌آباد ضرورتی است که باید بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد و به‌نظر می‌رسد عملیاتی‌شدن این پروژه بزرگ نیازمند نگاه ویژه مسئولان ملی برای در نظر گرفتن ردیف بودجه مستقل ملی و همچنین سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است.
