این جمله بهیادماندنی محمد احمدزاده، سرمربی برقشیراز پس از باخت 4 بر صفر مقابل پرسپولیس بود که در سومین دوره لیگ برتر جنجال زیادی به پا کرد و حتی پای او را به کمیته انضباطی کشاند. این جملات احمدزاده مستقیمترین اشاره ممکن به معضل دوپینگ در فوتبال ایران بود که توسط خیلیها پنهان مانده بود ولی او تشخیص داد که در کنفرانس مطبوعاتی حرف دلش را بزند. در سالهای اخیر اکثر فوتبالیها از وجود پدیده شوم دوپینگ در فوتبال ایران مطلع هستند و جالب اینجاست که مربیان، مدیران یا بازیکنان نمیتوانند حرفهای خود را در مورد دوپینگ ثابت کنند.
معمولا اگر هر ادعایی دارای مدرک مستند برای اثبات نباشد، حکم افترا و تهمت را پیدا میکند و پای کمیته انضباطی به میان میآید. استفاده از داروهای تقویتی و مکملهای غذایی موردی است که در دنیای ورزش جا افتاده ولی برخی از این داروها یا مکملها توان بدنی ورزشکار را به حالت غیرطبیعی افزایش میدهند و استفاده از آنها طبق قوانین ممنوع است و برای ورزشکاران محرومیت و جریمههای سنگین در پی دارد. در دهه70 نظارت دقیقی در فوتبال ایران در مورد دوپینگ وجود نداشت ولی در اوایل دهه80 شرایط کمی تغییر کرد و مبارزه با این پدیده شوم شکل جدیتری به خود گرفت.هرچند تعداد بازیکنانی که در سالهای اخیر بهدلیل دوپینگکردن محروم شدهاند چندان زیاد نیست ولی محرومیت بازیکنانی مثل حامد کاویانپور، مهدی واعظی، علی مولایی و... سروصدای زیادی به وجود آورد. در این میان عدهای از بازیکنان با آگاهی قبلی، استفاده از مواد نیروزای غیرمجاز را در دستور کار قرار میدهند و بعضی از بازیکنان هم بهدلیل عدم آگاهی از ترکیبات قرصها یا داروهایی که مصرف میکنند، دچار مشکل میشوند.
در هر دو صورت برای آنها محرومیت در نظر گرفته میشود که در صورت تکرار محرومیت بازیکن مادامالعمر خواهد بود. البته بازیکنان ایرانی که دوپینگیبودن آنها ثابت شده، بارها در مصاحبههای خود خواستهاند که این موضوع را نفی کنند ولی موفق به انجام این کار نشدهاند. در این میان برخی از مربیان فوتبال ایران هم در دوپینگ بازیکنان به صورت مستقیم نقش داشتهاند ولی هیچوقت پرونده آنها بهصورت جدی پیگیری نشده است.در سالهای اخیر فدراسیون فوتبال و ستاد مبارزه با دوپینگ نظارت بیشتری روی بازیهای لیگ برتر و لیگ دسته اول دارند و حتی در بسیاری از بازیها از بازیکنان تیمها آزمایش دوپینگ گرفته میشود. در حال حاضر نظارت بر دوپینگ بازیکنان فوتبال ایران، شکل جدیتری به خود گرفته و با این شرایط این امیدواری وجود دارد که فوتبال ما از چنین پدیدهای دور باشد. در ضمن ستاد مبارزه با دوپینگ نیز اطلاعات لازم در مورد قرصها یا مکملهای مجاز و غیرمجاز را طبق آخرین قوانین در اختیار باشگاهها و بازیکنان گذاشته و با این شرایط بهنظر میرسد که اطلاعات بازیکنان در این موارد بیشتر از گذشته باشد.
مصاحبه جنجالی همایون بهزادی
در سال1354 و پس از باخت پرسپولیس مقابل استقلال، همایون بهزادی، سرمربی وقت پرسپولیس مدعی شد که چند تن از بازیکنان استقلال از مواد غیرمجاز استفاده کردهاند و خواستار آزمایش از بازیکنان استقلال شد. فدراسیون فوتبال که در آن زمان تیم ملی را آماده حضور در المپیک1976 میکرد، دچار چالش شده بود و پرونده این دوپینگ با برکناری بهزادی از پرسپولیس مختومه شد. اوایل دهه70 هم دوباره بحث دوپینگ در فوتبال ایران به راه افتاد. در بازی کشاورز و پرسپولیس در فصل73 قرار شد بین دونیمه از 3بازیکن نمونهگیری شود. پرسپولیسیها حاضر به همکاری نشدند و با این بهانه که بین دونیمه آزمایش نمیگیرند، عدم همکاریشان را با ماموران دوپینگ توجیه کردند.
گوشت آلوده و محرومیت
اولین حکم محرومیت ناشی از دوپینگ در فوتبال ایران که خارج از کشور صادر شد، به نام نعیم سعداوی، مدافع سابق پرسپولیس و تیم ملی نوشته شد. 6خرداد 1376 حکم محرومیت نعیم سعداوی و فرشاد فلاحتزاده، مدافع کمکی پرسپولیس در جام باشگاههای آسیا از سوی AFC صادر شد و این 2بازیکن یک سال محروم شدند. نکته قابل توجه آن بود که سعداوی در مرحله نهایی مسابقات در مالزی که آزمایش داده بود، اصلا برای پرسپولیس بازی نکرد. توجیه باشگاه پرسپولیس نیز این بود که گوشت مصرفی در غذای هتل محل اقامت تیم در کوالالامپور آلوده بوده و مدیران پرسپولیس آن را توطئهای از سوی عربستانیها برای محرومیت باشگاه پرسپولیس اعلام کردند!
اولین محروم لیگ برتری
تا سال83 اقدامی جدی در زمینه دوپینگ در لیگ برتر انجام نشد. در همه این سالها شایعات زیادی مبنی بر استفاده بازیکنان از مواد نیروزا در مسابقات دستههای مختلف وجود داشت. درگیری بازیکنان استقلال با ماموران کنترل دوپینگ در بازی استقلال و سپاهان در سال83 دوباره خبرساز شد. نخستین حکم محرومیت در تاریخ لیگ برتر به نام حمید شفیعی، بازیکن ذوبآهن صادر و بدینترتیب این بازیکن از نیمفصل دوم 83 تا نیمفصل اول 84 محروم شد. البته شفیعی در این مدت مصدوم بود و خانهنشینی او زیاد هم سخت نگذشت. او جزو آن دسته از فوتبالیستهایی است که خیلی زود از فوتبال ایران محو شدهاند. سیامک سرلک، هافبک فولاد هم در سال86 بهدلیل دوپینگ یک سال محروم شد.
مولایی و مصرف آدرنالین
دوپینگ علی مولایی، بازیکن سابق مس کرمان در آزمایشگاههای سوئیس محرز شد و آنها در نمونه آزمایش مولایی مقدار زیادی تستوسترون و آدرنالین پیدا کردند که سنگینترین جریمه برای دوپینگ که همان 2سال است را در پی داشت. افشین کمایی، کاپیتان استقلال اهواز هم شرایطی مشابه مولایی داشت و این دو بازیکن 2سال محروم شدند. کمایی با ارائه مدارک پزشکی محرومیت خود را کم کرد اما مولایی تا همین چند ماه قبل محرومیت دوساله را تحمل کرد. این بازیکن که 2سال پیش و پس از محرومیت به سپاهان پیوست، مصاحبههای متعددی را علیه سرمربی و پزشک تیم مس انجام داد. او در مصاحبههای خود تأکید کرد که بیگناه بوده و هیچ دارویی را مصرف نکرده است. مولایی حتی در مصاحبهای جنجالی با یکی از روزنامههای ورزشی اعلام کرد که فرهاد کاظمی، سرمربی آن زمان مس کرمان در دوپینگ او نقش داشته ولی بعدها مصاحبهاش را تکذیب کرد. مسئولان ستاد دوپینگ هم در بررسیهای متعدد خود در نهایت به این نتیجه رسیدند که شخصی در دوپینگ مولایی نقش نداشته و محرومیت این بازیکن را کم نکردند.
مایلیکهن علیه کریمی
در اواخر فصل گذشته سعید بیات، مدافع تیم ابومسلم بهدلیل دوپینگ با 2سال محرومیت مواجه شد. همچنین مصاحبه مایلیکهن علیه فیروز کریمی مبنی بر اینکه وی بازیکنانش را مجبور به دوپینگ میکند، پای کمیته انضباطی را به قضیه دوپینگ باز کرد و بازیکنان زیادی بهعنوان شاهد و مطلع به این کمیته احضار شدند اما در آخر کار مدرکی برای اثبات این موضوع بهدست نیامد و پرونده مختومه شد. در این میان محمد سیاه هم که در داماش، شاگرد فیروز کریمی بود، دوپینگی از آب درآمد و در مصاحبههای خود اعلام کرد که مجبور شده با دستور سرمربی(کریمی) دارو مصرف کند و آمپول بزند. این موضوع میتوانست دوباره پای فیروز کریمی را به ماجرای دوپینگ بازیکنان باز کند ولی اتفاق خاصی نیفتاد.
محرومیت یک مترجم
در پایان فصل86 نتیجه آزمایش دوپینگ 2بازیکن تیم پاس مثبت اعلام شد. سعید دقیقی و فاروق اختیارویچ بوسنیایی 6ماه محروم شدند و رضا چلنگر، مترجم تیم پاس نیز بهدلیل همکاری در دوپینگ این بازیکنان 2سال محروم شد! محرومیت چلنگر که در این سالها مترجم مربیان کروات حاضر در فوتبال ایران بود، در نوع خودش اتفاق نادری بهنظر میرسید. او بارها تأکید کرد که نقشی در دوپینگ بازیکنان پاس همدان نداشته ولی مجبور شد دوران محرومیت را پشت سر بگذارد.
محرومیت واعظی قبل از جامجهانی
در اردوی تیم ملی قبل از جامجهانی 2006 هم از بازیکنان آزمایش دوپینگ گرفته شد. بعد از 3ماه مشخص شد که مهدی واعظی، دروازهبان سوم تیم ملی که به طرز عجیبی از فهرست نهایی تیم ملی خط خورد، بهدلیل دوپینگ باید 6ماه محروم شود. واعظی که در آستانه امضای قرارداد با ذوبآهن بود، محروم شد و بعدها به پرسپولیس پیوست. البته عدم حضور بازیکنانی نظیر رحمان رضایی، جواد نکونام و علی کریمی در آزمایشی که قبل از جامجهانی گرفته شد، تا یک سال بعد حرف و حدیثهای زیادی را بهدنبال داشت.واعظی سال گذشته هم در مورد تست دوپینگ سوژه شد. قرار بود در پایان یک بازی از این دروازهبان تست دوپینگ بگیرند ولی او در جریان بازی مصدوم و تعویض شد. واعظی تست دوپینگ نداد که همین موضوع حرف و حدیثهایی را به وجود آورد. دوباره پرونده این بازیکن به جریان افتاد ولی شانس آورد که توانست با دلایل خودش کمیته ضد دوپینگ را قانع کند.
حامد کاویانپور: یک کمی دوپینگی هستم!
پرونده دوپینگ حامد کاویانپور هم یکی از پروندههای پرسروصدای فوتبال ایران در چند سال اخیر بود. این بازیکن که سابقه بازی در تیم کایسری اسپور ترکیه را دارد، زمانیکه در ترکیه بازی میکرد آزمایش دوپینگش مثبت اعلام شد و فوتبال این کشور را ترک کرد. بعد از این ماجرا بود که نگاهها در مورد کاویانپور تغییر کرد و این بازیکن با حاشیههایی روبهرو شد. او در استیلآذین هم دوباره با این مشکلات مواجه شد و آزمایش دوپینگش را مثبت اعلام کردند. کاویانپور با محرومیتی 4ساله مواجه شد ولی بعد از اعلام رأی، به کمیسیون استیناف اعتراض کرد و نکته جالب اینجاست که حکم صادرشده به طرز عجیبی عوض شد. در آزمایش ادرار کاویانپور جسم خارجی(ناخن) وجود داشت که این بازیکن در نهایت ثابت کرد که ناخن او نبوده و فرد دیگری این جسم خارجی را در نمونه دوپینگ او انداخته است.
کمیسیون استیناف فدراسیون فوتبال برای رسیدگی به درخواست استیناف فوتبالیستی که قبلا بهدلیل استفاده از ماده ممنوعه افدرین به مدت ۴سال محروم شده بود، برای سومین بار تشکیل جلسه داد و با رسیدگی کامل به مستندات ارائهشده از سوی بازیکن و لایحه تنظیمشده از سوی وی اشکالات اعلامشده به روند نمونهگیری را مؤثر تشخیص داده و نمونه اخذشده را فاقد ویژگیهای لازم از حیث استانداردهای اعلامشده از سوی فیفا و وادا تشخیص داد.
کاویانپور دلیل دورشدنش از فوتبال را همین ماجرایی میداند که مدتی پیش برایش رخ داد و در این مورد میگوید: «بعد از بازی استقلال و استیلآذین زمانی که قرار شد تست بدهم، نمونه کافی نبود؛ به همین دلیل 40دقیقه قدم زدم و وقتی برگشتم دیدم که درون شیشه ناخن وجود دارد. من به افسر کمیته دوپینگ گفتم که حاضرم دوباره تست بدهم و شما ببینید که من ناخنم را نکندهام و اصلا در اتاق نبودم که چنین کاری انجام دهم. او گفت نگران نباش و نمونه دوپینگ را تأیید کرد ولی چند روز بعد حکم محرومیت 4ساله مرا دادند. وکیل من در جلسه استیناف 6مورد قانونی را توضیح داد که 5مورد تأیید شد و من تبرئه شدم».
کاویانپور که حالا در تیمی بازی نمیکند، میگوید: «حکم تبرئه مرا دادند ولی در پشت پرده همچنان محروم هستم و ذهنیتها را در مورد من تغییر دادند. باشگاهها بعد از توافق با من از فدارسیون استعلام میگرفتند و فدراسیون هم جواب میداد کاویانپور بازیکن خوبی است که در 5رده ملی بازی کرده و 70بازی ملی دارد اما خب یک کمی دوپینگی است! با این شرایط از فوتبال دور شدم و الان هم که 32سال سن دارم نمیخواهم با این وضعیت به فوتبال برگردم».