طول دوره نوجوانی با توجه به شرایط نژادی، محیطی و بسیاری عوامل دیگر متغیر است. معمولا نوجوانی از حدود یازده سالگی آغاز می‌شود و تا حدود 19 سالگی ادامه دارد.
در این دوره توجوان تغییرات جدی و سریعی را تجربه می‌کند. نوجوان در درون خود مراحل بلوغ جنسی و جسمی را طی می‌کند و از طرف دیگر جامعه نگاه کودکانه را از وی برداشته و از او توقع ارایه رفتارهای اجتماعی مستقل دارد.
نوچوان در این دوره انتقال، از وابستگی‌های کودکانه جدا می‌شود و به سوی استقلال و مسئولیت‌پذیری بزرگسالی حرکت می‌کند. به علت این تغییرات جدی و سریع، نوجوان دو مسئله اساسی دارد.
- ارتباط با والدین، بازنگری و بازسازی این ارتباط
- بازسازی خویشتن به عنوان یک فرد مستقل
توجه داشته باشید برای نوجوان ثبات معنی ندارد و دایم در نوسان است. گاهی رفتارهای کودکانه دارد و گاهی مانند بزرگسالان رفتار می‌کند. حالات درونی وی نیز دچار تغییرات ناگهانی می‌شوند.
مشاهده می‌شود گاهی در اوج شادمانی و سرخوشی، افسرده و نگران می‌شود. در عین احساس غرور، دچار شرمندگی است یا در عین اینکه ماهیت این سن دقت و توجه به مسایل و موضوعات اطراف است، بعضا بی اعتنایی خاصی از خود در حل مسایل نشان می‌دهد. یا حتی ممکن است با وجود شبکه ارتباطی وسیع با دوستان، احساس تنهایی کند.
از این تغییرات مهم و اساسی می‌توان دریافت که این دوره تا چه اندازه اهمیت دارد و نقش و حضور جدی خانواده‌ها را در کنار نوجوان می‌طلبد.
پدر و مادر باید همگام با نوجوان خود حرکت کنند، هیچگاه او را تنها نگذارند. همیشه او را مورد حمایت همه جانبه قرار دهند و زمان کافی برای وی بگذارند، با او در باره موضوعات مختلف صحبت کنند تا در این گفت و گوها بتوانند اضطراب‌ها و نگرانی‌های نوجوان را کاهش دهند و به او آرامش و امنیت خاطر بدهند.
گاهی اوقات تغییرات در نوجوان چنان جدی می‌شود که تحمل شرایط موجود برایش سخت یا حتی غیرممکن می‌شود. در اینگونه مواقع برخی جابه جایی‌ها می‌تواند موثر واقع شوند مثل تغییر مدرسه یا حتی تغییر محل زندگی یا در شکل حاد آن شاید نقل مکان از شهری به شهری دیگر لازم باشد.
هرگز نوجوان خود را تهدید نکنید زیرا تهدید باعث افزایش رعب و وحشت و نگرانی در وی می‌شود.
نوجوان در این سن بسیار تاثیر پذیر است بنا بر این خانواده‌ها باید نظارت جدی روی دوستان نوجوان خود داشته باشند. کمترین انحراف در دوستان نوجوان می‌تواند تاثیرات جبران ناپذیری بر نوجوان بگذارد.
نوجوان را حتما با کاری مشغول کنید زیرا انجام کار علاوه بر تقویت مسئولیت پذیری وی، باعث می‌شود کمتر خیال پردازی کند.
برنامه‌های تفریحی گروهی برای نوجوان خود تدارک ببینید تا کمتر احساس تنهایی کند و از انزوا و تنهایی دوری کند.
در کنار تمام این همراهی‌ها و تمهیدات، حس مذهبی را در نوجوان خود تقویت کنید. روحیه مذهبی مانع از گرایش به سوی بسیاری از انحرافات و خطاها می‌شود.
