در این خصوص گفت‌وگوی کوتاهی با سردار علی باباخانی، معاون هماهنگ‌کننده پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس انجام داده‌ایم.
- تأثیر دفاع مقدس روی فرهنگ عمومی کشور چه بوده؟
اگر بخواهیم این تأثیر را کارشناسی کنیم باید در درجه اول یک تحقیق علمی صورت بگیرد تا بتوانیم بر مبنای آن یک تحلیل درست بدهیم. اما آنچه به‌طور کلی می‌توان گفت این است که تمام لایه‌های زندگی ما از مسائل دفاع مقدس و حوادثی که در دفاع مقدس رخ داده متأثر بوده. این تأثیر البته روی کسانی که ارتباط بیشتری با این مقوله داشته‌اند (مانند رزمندگان و نظامیان و خانواده‌های ایثارگران و شهدا) ملموس‌تر است اما اگر دقت شود در حوزه‌های مدیریتی و فرهنگی نیز تأثیر خودش را داشته؛ به‌عنوان مثال بین کسانی که در دفاع مقدس مسئولیت داشته‌اند و حتی رزمندگان رده پایین‌تر که رفتار‌های فرماندهان را دیده‌اند این تأثیر، قابل مشاهده است.
اگر بخواهیم این تاثیرات را با ایده‌آل‌ها و مطلوبات مقایسه کنیم باید اعتراف کنیم به لحاظ هماهنگی با آموزه‌ها و ارزش‌های دفاع مقدس کوتاهی صورت گرفته اما تأثیر به‌صورت پراکنده در تمام لایه‌های اجتماعی وجود دارد و قابل مشاهده است. این هم تأثیر ناخودآگاهی بوده که به‌دلیل وجود آن فرهنگ و افرادی که در آن فرهنگ نفس کشیده‌اند به‌وجود آمده است. با این حال هنوز جای کار علمی و فرهنگی در این زمینه بسیار زیاد است و باید گفت کمی از این تأثیرات غفلت شده.
- چطور می‌توان این ارزش‌ها را حفظ کرد ؟
به‌نظرم کار فرهنگی صحیح می‌خواهد؛ یعنی در درجه اول این ارزش‌ها را بشناسیم و هر کدام را در حوزه تخصصی خودشان با روش‌های صحیح و علمی پیاده کنیم. به عنوان مثال در حوزه فرهنگ عمومی جامعه، ما اگر بخواهیم از فرهنگ دفاع‌مقدس الگو بگیریم عناصری مانند ایثار و از خودگذشتگی و عنصر همکاری و تعاون اگر مدل‌سازی شود و وارد فرهنگ عمومی جامعه شود تأثیر فوق‌العاده‌ای در سطوح مختلف می‌تواند داشته باشد. مثلا می‌توان برای دانش‌آموزان با توجه به فضای دانش‌آموزی و سن و فهم آنان مدل‌سازی کرد و آنان را با فرهنگ و ارزش‌های دفاع مقدس آشنا کرد؛ در حوزه اداری هم به شکل دیگر و در
روابط عمومی مردم در سطح کوچه و خیابان هم به همین ترتیب. اگر این ارزش‌ها درست شناسایی و بعد شناسانده شوند کارکرد معجزه‌آسایی خواهند داشت.
به هر حال همه این روابط در زمان جنگ بود؛ یعنی هم ارتباطات سلسله‌مراتبی وجود داشت و هم ارتباط دوستانه و رفاقت. همه اینها با توجه به اینکه آشنایی قبلی وجود نداشت تا حد زیادی متأثر از آموزه‌های دینی و روح معنویاتی است که از جانب امام (ره) در تمام رزمندگان تزریق شده بود و به‌طور خودبه‌خودی اتفاق می‌افتاد. این فرهنگ یک فرهنگ روح بخش بود. انسان خود را در میان تمام سختی‌های جنگ در یک فضای آرام و راحت آمیخته با معنویت و ایثار و تکلیف‌گرایی احساس می‌کرد که بسیاری از این دشواری‌ها را به حلاوت تبدیل می‌کرد منتها این ارزش‌ها برای اینکه در جامعه غیرجنگی و در فضای غیرجبهه پیاده‌سازی شود نیازمند کار علمی و پژوهشی است. ما در پژوهشگاه علوم دفاع مقدس همین هدف را دنبال می‌کنیم اما ابتدای راه هستیم و خیلی دیر هم شروع شده و امیدواریم بتوانیم با استفاده از ظرفیت‌های علمی موجود از این گنجینه بسیار بزرگ بهره لازم گرفته شود.
- تأثیر باغ موزه دفاع مقدس در این خصوص را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
باغ موزه دفاع مقدس یک رسانه مدرن و چند وجهی است که وجوه مختلفی دارد و اگر درست طراحی و مدیریت شود و برای مخاطب خود برنامه‌ها و آموزه‌های متنوعی را به نمایش بگذارد می‌تواند کارکرد‌های بسیار خوبی داشته باشد. در این زمینه هم، من فکر می‌کنم ما هنوز ابتدای راه هستیم و باغ موزه دفاع مقدس در تهران را داریم که حاصل تلاش‌ها و زحمات شهرداری و شورای شهر تهران است و پارک موزه‌ها و مراکز فرهنگی دفاع مقدس در استان‌ها نیز در حال شکل‌گرفتن هستند که اینها هم هنوز به بلوغ خودشان نرسیده‌اند و اگر درست شناسایی شوند و توسعه یابند می‌توانند یکی از بزرگ‌ترین ابزار‌های رسانه‌ای مرتبط با دفاع مقدس باشند و تأثیرات مهمی روی فرهنگ جامعه داشته باشند.
