در ماده یک این قانون آمده است: آزاده به کسی اطلاق می‌شود که به سبب مأموریت محوله در طول جنگ تحمیلی و در جهت دفاع از انقلاب اسلامی و استقلال و تمامیت ارضی کشور جمهوری اسلامی توسط عوامل دشمن در داخل یا خارج از کشور اسیر گردیده و پس از مقاومت دلیرانه آزاد شده باشد.در همین قانون در 2تبصره یک و دو ماده(2) دو گروه دیگر به آزادگان ملحق می‌شوند:
الف- ایرانیانی که در راه دفاع از انقلاب اسلامی در خارج از ایران برای مدت 6ماه یا بیشتر به زندان افتاده‌اند.
ب- افراد غیرنظامی که در بدو تهاجم نظامی دشمن به‌طور عادی به اسارت درآمده‌اند درصورتی که شماره اسارت داشته و در اردوگاه بوده باشند، در موارد تردید استعلام از وزارت اطلاعات ضروری است.برابر قانون اعطای تسهیلات مربوط به آزادگان به آن دسته از افراد که تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی محکومیت سیاسی داشته‌اند، مصوب 30/2/77، بلکه افرادی که از تاریخ 28/5/1332 تا 16/11/57 با الهام از مبارزات و مجاهدات امام‌خمینی(ره) به دلایل امنیتی، مذهبی یا اتهامات سیاسی دیگر حداقل به مدت 6ماه در بازداشت یا حبس قطعی بوده‌اند، آزاده تلقی می‌شوند.
حسب قوانین موجود 4گروه آزاده شناخته می‌شوند:
1- افرادی که در جنگ تحمیلی یا در جهت دفاع از انقلاب اسلامی و تمامیت ارضی کشور توسط عوامل دشمن در داخل یا خارج به اسارت گرفته شوند. 2- ایرانیانی که در خارج کشور در راه دفاع از انقلاب اسلامی برای 6ماه یا بیشتر زندانی شوند. 3- افراد غیرنظامی که در هنگام تهاجم دشمن به اسارت درآمده باشند و در اردوگاه نگهداری شده و شماره اسارت داشته باشند. 4- محکومین سیاسی قبل از انقلاب که حداقل 6ماه در حبس بوده باشند.
برابر قانون فقط برای 2گروه از موارد فوق مدت 6ماه حبس را به‌عنوان شرط پذیرش اسارت پیش‌بینی کرده‌اند و افرادی که کمتر از 6ماه حبس داشته‌اند آزاده شناخته نمی‌شوند. لکن در مورد 2گروه دیگر محدودیت زمانی در این‌باره مقرر نشده است و کلیه افراد اعم از نظامی و غیرنظامی با شرایط مندرج در قانون چنانچه در اسارت دشمن بعثی بوده‌اند، آزاده شناخته شده و زمان در آن مؤثر نمی‌باشد. لذا اقدامی که اکنون درباره برخی آزادگان که کمتر از 6ماه در اسارت بوده‌اند انجام می‌شود، اقدامی برخلاف قانون بوده و به نوعی تضییع حق این گروه را به‌دنبال دارد.در تاریخ 8/7/81 ستاد آزادگان طی نامه‌ای به معاون حقوقی و امور مجلس رئیس جمهور به همین موضوع اشاره کرده و بیان می‌دارد: در قانون و مقررات مربوط به آزادگان جنگ تحمیلی هیچگونه قید مدت 6ماه اسارت جهت احراز عنوان آزادگی لحاظ نشده است و اخیرا تعدادی از اسرای جنگ تحمیلی که کمتر از 6ماه اسارت داشته‌اند به دیوان عدالت اداری و محاکم قضایی شکایت کرده و آنان نیز خواستار مستندات قانونی در این‌باره شده‌اند.
سپس ستاد آزادگان با ذکر ادله‌ای خواهان تعیین این مدت برای احراز عنوان آزادگی می‌شود.معاون حقوقی و امور مجلس رئیس‌‌جمهور در تاریخ 9/10/81 چنین پاسخ می‌دهد: با عنایت به اینکه به‌موجب ماده یک قانون حمایت آزادگان مصوب 1368 اطلاق عنوان آزادگی به افراد متقاضی مقید به داشتن حداقل 6ماه اسارت نگردیده است، لذا تصویب چنین پیشنهاداتی منوط به طی مراحل تصویب در مجلس شورای اسلامی است.با گذشت بیش از 22سال از قانون حمایت از آزادگان و پیگیری‌های انجام‌شده در سال81، آزادگانی که کمتر از 6ماه اسارت دارند، خلاف قانون و مقررات موجود، آزاده شناخته نمی‌شوند.قطعا یک روز اسارت در شرایط سخت و دشوار زندان‌های رژیم بعثی که به اصول اولیه انسانی پایبند نبود، تحمل‌ناپذیر بود، لذا شایسته است متولیان امور با رعایت قوانین مصوب و احترام به حقوق قانونی این اسوه‌های صبر و مقاومت، به حقوق آنان احترام بگذارند و گذشته را به‌نحوی جبران کنند.
یوسف مجتهد
