آن دسته از زائرانى که قبل از اعمال حج براى زیارت قبر پیامبر اکرم (ص) و ائمه بقیع(ع) به مدینه مى‌روند.
آنگاه که روانه مکّه مى‌شوند، باید در«مسجد شجره» که در چند کیلومترى مدینه و بر سر راه مکّه واقع شده است، مُحرم شده و براى انجام بقیّه اعمال به سوى مکّه حرکت کنند.
اما آنان که از جدّه عازم مکّه مى‌شوند باید به «جُحفه» بروند و در آنجا محرم شوند.
کیفیّت احرام:
مردان، باید تمام لباسهاى دوخته ـ حتى لباسهاى زیر و کوچک ـ را از تن درآورند و دو تکّه لباس غیر دوخته بر تن کنند که یکى را مانند لنگ بر کمر مى بندند و دیگرى را بر شانه مى اندازند و با نیّت احرامِ عُمره تَمَتُّع بگویند:
«لَبَّیْکَ اللّهُمَّ لَبَّیْکَ، لَبَّیْکَ لا شَرِیکَ لَکَ لَبَّیْکَ»
و احتیاط مستحب است پس از آن بگویند:
«اِنَّ الْحَمدَ وَالنِّعْمَةَ لَکَ وَالْمُلکَ لاشریکَ لَکَ لَبَّیْکَ».
بانوان، مى توانند لباس دوخته بپوشند و بیرون آوردن آنها و پوشیدن دو تکه پارچه غیر دوخته بر آنان واجب نیست.
بانوان نیز نیّت کرده و لبیک‌ها را مى گویند.
نیّت احرام، آن است که هنگام پوشیدن لباس و گفتن لبیک بنا داشته باشد که براى «عمره تمتّع» محرم شود، و این عمل و اعمال بعدى را براى اطاعت دستور خداوند انجام دهد لکن باید قصد انجام چیزی که احرام را باطل می کند نداشته باشد، و لازم نیست به زبان بگوید، گرچه گفتن آن هم، مانع ندارد.
چند مسأله:
- لباس احرام باید پاک و مباح باشد
- بانوان در حال احرام، بنابر احتیاط نباید لباس حریر بپوشند
- اگر بدن یا لباس مُحرم نجس شود، بنابر احتیاط واجب باید بدن را تطهیر و لباس را تعویض یا تطهیر کند
محرمات احرام:
محرمّات مشترک بین مرد و زن:
1- استفاده از بوى خوش و عطریّات
- عطر زدن به لباس
- عطر زدن به بدن
- پوشیدن لباسى که بوى عطر مى دهد
- خوردن چیزى که بوى خوش دارد مانند غذایى که زعفران در آن است
- بوییدن گلها و سبزى هاى خوشبوى غیرصحرایى
چند مسأله:
- خوردن و بوئیدن میوه هاى خوشبو، مانند «سیب» و «به» مانع ندارد
- خرید و فروش عطریات، در حال احرام جایز است ولى استعمال یا بوئیدن آن، هر چند براى امتحان هم باشد حرام است
- استفاده از صابون و خمیردندان خوشبو بنابر احتیاط واجب در حال احرام جایز نیست
2- نگاه کردن در آینه
- نگاه کردن در آینه براى آرایش کردن حرام است
- اگر نگاه کردن در آینه براى زینت نباشد مانند نگاه کردن راننده براى آنکه پشت سر خود را ببیند، اشکال ندارد
- نگاه کردن به اجسام صاف و صیقلى و همچنین به آب زلال اگر خاصیّت آینه را داشته باشد و براى زینت نگاه کند حرام است
- نگاه کردن در دوربین عکاسى و عکس گرفتن با آن در حال احرام اشکال ندارد
3- انگشتر به دست کردن براى زینت
- انگشتر به دست کردن براى زینت حرام است
- انگشتر به دست کردن براى ثواب آن جایز است
- انگشترى را که پیش از احرام به دست داشته، هر چند زینتى باشد لازم نیست براى احرام از دست خود بیرون آورد
- انگشتر به دست کردن اگر زینت باشد هرچند قصد نکند احتیاط در ترک آن است
4 - حنا بستن
- حنا بستن اگر براى زینت باشد حرام است
- اگر براى زینت حنا نبسته، ولى زینت محسوب شود حرام است
- اگر حنا بستن زینت باشد هرچند قصد نکند احتیاط در ترک آن است
- حنا بستن قبل از احرام هر چند اثر آن تا وقت احرام باقى مى ماند، اشکال ندارد، ولى بهتر است حنا نبندد
5 - روغن مالیدن به بدن
- مالیدن روغن به بدن در حال احرام حرام است هر چند بوى خوش نداشته باشد
- مالیدن روغن به بدن قبل از احرام ، اگر بوی خوش دارد و بوى آن تا وقت احرام باقى مى ماند جایز نیست
- مالیدن روغن به بدن قبل از احرام اگر بوى خوش ندارد ، یا بوى آن تا وقت احرام باقى نمى ماند جایز است
- مالیدن روغن به بدن از روى ناچارى جایز است ، و چنانچه بوى خوش داشته باشد ، کفاره دارد
- خوردن روغن با بوى خوش حرام است و اگر بوى خوش نداشته باشد اشکالى ندارد
6 - زدودن مــو
- زدودن مو در حال احرام از بدن خود ، یا از بدن دیگرى ، چه کم باشد یا زیاد، حرام است
- کندن، تراشیدن و چیدن مو در حال احرام حرام است
چند مسأله:
- اگر هنگام وضو یا غسل، بدون قصد، مویى کنده شود، اشکال ندارد
- زدودن مو در حال ناچارى اشکال ندارد، مثل موى چشم اگر اذیت کند
- اگر دست به سر یا صورت خود بکشد (در غیر وضو یا غسل) و یک مو یا بیشتر کنده شود، احتیاط مسحتب است به قدر یک مشت گندم و آرد و امثال آن بدهد
7 - بیرون آوردن خون از بدن
- در حال احرام خون گرفتن با سرنگ و مانند آن و نیز خاراندن بدن که باعث در آمدن خون شود حرام است
- در حال احرام مسواک زدن که باعث در آمدن خون از لثه ها شود حرام است
چند مسأله:
- بیرون آوردن خون از بدن در حال ناچارى، مثلاً براى تشخیص بیمارى اگر خون گرفتن لازم باشد، اشکال ندارد
- بیرون آوردن خون از بدن دیگرى; مثل خون گرفتن پزشک مُحرم از بدن بیمار یا کشیدن دندان او، هر چند خون بیاید اشکال ندارد
- خاراندن بدن و مسواک کردن دندانها اگر خون بیرون نیاید و خمیر دندان خوشبو نباشد، اشکال ندارد
- تزریق آمپول در حال احرام مانع ندارد ولى اگر سبب بیرون آمدن خون از بدن مى شود تزریق نکند مگر در صورت نیاز و ضرورت.
8 - ناخن گرفتن
- چیدن و کوتاه کردن ناخن، در حال احرام، حرام است، و فرقى در این مسأله بین ناخن دست و پا نمى باشد
- در گرفتن ناخن فرقى نیست که با قیچى بچیند یا چاقو و یا ناخن گیر
9 - کشیدن دندان
- کشیدن دندان بدون خونریزى نه حرام است و نه کفاره دارد
- در صورتى که کشیدن دندان ضرورت پیدا کند و منجر به خونریزى شود احتیاط مستحب آن است که یک گوسفند کفاره بدهد
10 - کندن درخت و گیاه حرم
- کندن و قطع کردن درختان و گیاهانى که در محدوده حرم روییده است بر مُحرم و غیرمُحرم حرام است و این از محرمات مخصوص حَرَم است
- در این موارد کندن درخت و گیاه حرم جایز است: درخت یا گیاهى که در منزل مُحرم روئیده و خودش آن را کاشته است
- درخت خرما و سایر درختانى که میوه مى دهد
- گیاهى به نام اِذْخِر. (کور گیاه، گزنه دشتى، گیاهى است با شاخه هاى باریک، برگهایش ریز و سرخ رنگ یا زرد و تندبو، داراى شکوفه هاى سفید، بیخ آن ستبر، ساییده برگ و بیخ آن را در عربى غسول مى گویند و با آن دست مى شویند)
- اگر در حال راه رفتن به طور متعارف، گیاهى کنده شود اشکالى ندارد
محرّمات مخصوص مردان
1 - پوشیدن جامه دوخته:
- پیراهن دوخته
- زیر جامه دوخته
- قبا و امثال آن حرام است
- کمربند دوخته و هَمیان پول به کمر بستن در حال احرام جایز است
- اگر مرد محرم به لباس دوخته احتیاج پیدا کرد جایز است بپوشد، ولى بنابر احتیاط واجب باید یک گوسفند کفاره بدهد
2 - پوشیدن آنچه تمام روى پا را مى‌گیرد
- مرد مُحرم نباید چیزى مانند کفش، جوراب، و هر چیز دیگرى که تمام روى پا را مى گیرد، بپوشد
- پوشیدن دمپایى یا کفشى که بندهاى پهنى دارد، ولى تمام روى پا را نمى گیرد اشکال ندارد
- اگر لباس احرام یا چیز دیگرى روى پا بیفتد و آن را بپوشاند اشکال ندارد.
3 - پوشاندن سر
- پوشاندن سر یا قسمتى از آن با اشیاى پوشاکى مانند کلاه حرام است
- خشک کردن سر با حوله اشکال ندارد مگر آنکه حوله را بر تمام سر بیاندازد و سر را با آن خشک کند
- فرو بردن سر در آب حرام است ولى آب بر سر ریختن مانند زیر دوش حمام رفتن اشکالى ندارد
- حمل بار بر سر بنابر احتیاط واجب جایز نیست
- دستمالى که براى سر درد به سر مى بندند اشکالى ندارد
- گذاشتن سر بر بالش هنگام خواب و نیز گذاشتن دست ها بر سر اشکالى ندارد
4 - رفتن زیر سایه
- مردان محرم هنگام حرکت در مسیر بین دو منزل; مثلا از میقات تا مکّه نباید زیر سایه بروند
- زیر سایه رفتن در بین راه، هنگام توقّف در رستوران، یا حرکت از زیر پل یا سقف پمپ بنزین اشکال ندارد
- اگر سایه بالاى سر نباشد، مثل سایه دیوار ماشین اشکال ندارد
- پس از رسیدن به منزل بنابر احتیاط واجب هنگام تردّد در مکّه زیر سایه نرود
- مردان محرم مى توانند در شب، بر ماشین سقف دار سوار شوند مگر در شبهاى بارانى و سرد که بنابر احتیاط واجب نباید ماشین سقف دار سوار شوند مگر اینکه مراعات این احتیاط موجب حرج شود
- کسى که از داخل مکه براى احرام عمره مفرده به مسجد تنعیم مى رود، و از آنجا محرم مى شود، در برگشت به مسجدالحرام مى تواند زیر سایه برود، چون هم اکنون، مسجد تنعیم داخل شهر مکه قرار گرفته است
- مردان محرم هنگام حرکت در مسیر بین دو منزل مثلاً از میقات تا مکّه نباید زیر سایه بروند بنابر این چتر بالاى سر گرفتن و یا نشستن در اتومبیل سرپوشیده و نیز نشستن در هواپیما حرام است
محرّمات مخصوص بانوان
1 - پوشیدن زیور
- پوشیدن زیورآلات بر زن محرم، حرام است، چه به قصد آراستن خود باشد یا بدون آن
- زیورهایى که قبل از احرام به پوشیدن آنها عادت داشته است لازم نیست براى احرام بیرون بیاورد، ولى نباید آنها را به مرد نشان دهد، حتى به شوهرش
2 - پوشاندن صورت
- زن مُحرم نباید تمام یا قسمتى از صورت خود را با نقاب و روبند و مانند آن بپوشاند
- گذاشتن صورت روى بالش هنگام خواب و نیز گذاشتن دست ها روى صورت اشکالى ندارد
- پائین انداختن چادر یا جامه اى که بر سرافکنده، تا مقابل بینى بلکه چانه، براى رو گرفتن از نامحرم اشکالى ندارد ولى احتیاط آن است که با دست یا چیزى دیگر آن را دور نگه دارد که به صورت نچسبد.
منبع مورد استفاده برای این مدخل
