با این حال امروز سفرهای استانی و ارتباط مستقیم با مردم مدلی آزموده‌شده است که لااقل درخصوص جذب اقشار پایین جامعه موفق عمل کرده و اکنون یکی دو رئیسجمهور دیگر نیز در دنیا هستند که البته از طریق شبکه‌های مجازی با مردم کشورشان گفت‌وگوی مستقیم دارند؛ از جمله هوگو چاوز که 7- 6 باری در دوره ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد به ایران سفر کرده، اینک از طریق اینترنت و برنامه تلویزیونی « الو پرزیدنت» با مردم کشورش دیالوگ برقرار می‌کند.اما همانطور که ابتدا نیز اشاره شد، سفرهای استانی و گفت‌وگوی مستقیم با مردم و آشنایی با مشکلات آنان اتفاق خوبی است که در دولت نهم انجام شد و در دولت دهم نیز پی گرفته می‌شود. با‌این‌حال آنچه مورد انتقاد کارشناسان واقع شده است کیفیت سفرهای استانی، میزان اجرایی‌شدن مصوبات این سفرها و احتمال جهت‌گیری‌‌های انتخاباتی در آستانه انتخابات مجلس است.
احمدی‌نژاد که در تبلیغات انتخاباتی خود در خرداد84 گفته بود«هیأت‌دولت در آینده به‌صورت متناوب در هر استان تشکیل جلسه خواهد داد و اولویت جلسات نیز به استان‌های کمتر توسعه‌یافته اختصاص خواهد داشت» پس از پیروزی نیز به وعده خود عمل کرد و با سفر به استان خراسان‌رضوی عملا برای نخستین‌بار جلسه هیأت دولت را در شهری غیراز تهران تشکیل داد.
با این حال دور اول سفرهای استانی را شاید بتوان بهترین دور از این سفرها دانست چرا که در این دور از سفرها تلاش شد به‌صورت حقیقی مشکلات مناطق مختلف مورد بررسی قرار گیرد و رئیسجمهور نیز با صرف وقت بسیار، چندین ساعت را به گفت‌وگوی چهره‌به‌چهره با مردم اختصاص می‌داد. هرچند ایرادهایی به این شیوه مدیریتی وارد است و منطقا رئیسجمهور در مدت چندساعتی که برای این منظور اختصاص داد تنها توانایی حل مشکلات عده معدودی را داشت که آن‌هم چه به لحاظ قانونی بودن یا نبودن دستوراتی که پای برگه درخواست‌های مردمی ثبت می‌شد و چه به لحاظ اینکه رئیس دولت، قانونا رئیسجمهور همه ملت است و نه تعداد معدودی که در این دیدارها امکان ملاقات حضوری می‌یافتند، جای تامل دارد اما حداقل حسن این شیوه این بود که تعداد کمی از مردم این فرصت را می‌یافتند تا با رئیسجمهور «دیالوگ» برقرار کنند و مشکلات شخصی خود، که احتمالا ناشی از مشکلات عمومی جامعه و برآیند وضعیت اقتصادی کشور بود را به رئیس دولت گوشزد کنند. اما کم‌کم و در دور‌های بعدی تا حدی این شیوه جای خود را به مونولوگ احمدی‌نژاد با مردم داد و به‌تدریج عمده وقت رئیسجمهور در سخنرانی‌هایش در شهرهای مختلف به بیان مسائل کلی اختصاص یافت. مسائلی چون وعده برخورد با مفسدین و قطع دست مافیای قدرت از بیت‌المال که می‌توانست هیجان حضار را برانگیزد و با کف و سوت و شعارهای مردم همراه شود، جای ارائه برنامه عملی برای حل مشکلات مردم را گرفت و این روند در دور دوم سفرهای استانی که با انتخابات ریاست‌جمهوری نیز مقارن شده بود
شدت گرفت تاجایی که برخی از منتقدان دولت هدف از دور دوم سفرهای استانی را بهره‌برداری تبلیغاتی در آستانه انتخابات عنوان کردند. همچنین بخشی از صحبت‌های رئیسجمهور در سفرهای استانی نیز به بیان مطالب حاشیه‌ای و جنجالی اختصاص می‌یافت که تا مدت‌ها نقل محافل خبری می‌شد.
مصوباتی که بایگانی می‌شوند
نگاهی به لیست مصوبات دولت در سفرهای استانی گویای این نکته است که درصد بالایی از این مصوبات را بندهایی تشکیل می‌دهند که عملا کارایی بالایی ندارند اما به دلایلی که اشاره خواهد شد، آمار مصوبات را افزایش می‌دهند. مصوباتی از قبیل تصویب یا در مواردی تکمیل طرح مطالعاتی از این دست مصوبات هستند. از سوی دیگر برخی از مصوبات جنبه ملی داشته و قبلا در ردیف‌های بودجه دیده شده‌اند و تنها در سفرهای استانی به‌صورت رسمی به تصویب هیأت وزیران می‌رسند.
از سوی دیگر مصوباتی نیز در جریان این سفرها به‌تصویب می‌رسند که چندان جنبه اجرایی ندارند؛ به‌عنوان مثال دولت مصوب می‌کند درصورت آمادگی بخش خصوصی برای تأسیس فرودگاه یا فلان پروژه بزرگ در استان، دولت مجوزهای لازم را صادر و یا در درصد کمی از هزینه‌های آن را در قالب وام یا کمک‌های مالی متقبل می‌شود. با این حال نمی‌توان از این نکته نیز چشم‌پوشی کرد که همچنان درصد بالایی از مصوبات دولت در سفرهای استانی مصوبات بسیار خوبی هستند که درصورت اجرا برای پیشرفت و آبادانی این مناطق نقشی حیاتی خواهند داشت.
سفرهای پرهزینه
احمدی‌نژاد که در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری دولت نهم گفته بود «سالانه مسافرت‌های بی‌جهت و بی‌فایده دولت بیش از 500میلیون دلار خرج روی دست ملت می‌گذارد» اکنون دولت خود را در مواجهه با همین انتقاد می‌بیند. نمایندگان مجلس معتقدند که هزینه سفرهای استانی دولت در 2دور اول 400میلیارد تومان بوده و احتمالا این رقم تا پایان دور چهارم به هزار میلیارد تومان خواهد رسید. به اعتقاد داریوش قنبری، یکی از طراحان طرح متوقف شده تحقیق و تفحص از سفرهای استانی، «هزینه‌های سفرهای استانی سرسام‌آور است. در هر سفر حداقل حدود 200 نفر آقای احمدی‌نژاد را همراهی می‌کنند. هزینه ایاب و ذهاب، اقامت‌ها، اضافه‌کار کارمندان و حق ماموریت‌ها در کنار تأمین امنیت و اسکورت،بودجه‌ای است که به کشور تحمیل می‌شود». انتقادات نمایندگان اما به همین‌جا ختم نمی‌شود. آنان معتقدند مصوبات دولت در سفرهای استانی از پشتوانه مطالعاتی کافی برخوردار نیست همچنین مغایرت برخی از این مصوبات با برنامه‌ها و بودجه‌های کشوری و نیز مصوبات مجلس، دیگر اشکالی است که نمایندگان از این مصوبات ابراز می‌کنند. البته همه این انتقادات غیراز انتقاد اصلی و همیشگی نمایندگان؛ یعنی اجرایی نبودن بخش قابل توجهی از مصوبات دولت است. همچنین سفرهای استانی و حجم بالای نامه‌های مردمی که باید تا قبل از آغاز سفر بعدی خوانده و اجرایی شوند خود نیازمند دستگاه عریض و طویل دیگری است که قطعا برمیزان هزینه‌های جاری دولت افزوده است.
سفرهای استانی و مسئله تمر‌کز سیاسی
محمود احمدی‌نژاد در پایان دور اول سفرهای استانی در جمع خبرنگاران گفت: «سفرهای استانی یک اتفاق بزرگ بود، یک توبه و استغفار از جانب دستگاه‌های دولتی و مدیران کشور که به‌صورت متداول سال‌ها در مرکز متمرکز‌شده و از مرکز برای نقاط مختلف کشور تصمیم‌گیری می‌کردند». با این حال کارشناسان نظری مخالف نظر رئیس دولت‌های نهم و دهم دارند. آنان معتقدند سفرهای استانی نه‌تنها موجب تمرکززدایی نشده بلکه عملا اختیارات محدود مراکز استان‌ها و مدیران استانی را نیز از آنان سلب کرده است؛ به این معنی که دولت به‌جای استفاده از مدیریت استانی و تنفیذ اختیارات به نماینده ارشد خود در استان‌ها و ادارات کل دستگاه‌های دولتی در استان‌ها، خود به استان‌ها رفته و در زمانی کوتاه صدها پیشنهاد را به مصوبه تبدیل می‌سازد؛ مصوباتی که البته بخش قابل‌توجهی از آنان را وظایف و اختیارات قانونی مدیران استانی تشکیل می‌دهند. اکنون مدیران استانی خود را مجریان صرف مصوبات هیأت دولت می‌یابند و به‌جای تلاش برای استفاده از توانایی‌ها و ابتکارات مدیریتی، چشم به کیسه دولت دوخته‌اند بلکه بتوانند سهم بیشتری از دستاورد‌های سفرهای استانی را به استان خود اختصاص دهند.
چالشی به نام عمل به وعده‌ها
دور اول سفرهای استانی در حالی به پایان رسید که گفته می‌شد حدود 80درصد مصوبات این دور اجرایی شده است. در دور دوم اما این میزان به عدد 50درصد رسید. هرچند این آمار و ارقام بارها از سوی دولت و مجلس بالا و پایین شد اما در پایان دور سوم همه بر سر یک عدد واحد به توافق رسیدند؛ 70درصد، عددی است که این روزها روی زبان موافقان و مخالفان سفرهای استانی می‌گردد. با این حال تفسیر و تعبیر دو طرف با هم در تضاد کامل است چرا که موافقان سفرهای استانی معتقدند که 70درصد مصوبات اجرایی شده اما مخالفان این سفرها در مجلس، برعکس معتقدند که 70درصد مصوبات سفرهای استانی اجرایی نشده است و استناد نمایندگان مجلس به گزارش محرمانه‌ای است که توسط دیوان محاسبات کشور در اختیار آنان قرار گرفته است. معاون حقوقی رئیسجمهور اما در پاسخ به این ادعا می‌گوید: «پیگیری اجرای کامل مصوبات سفرهای استانی دوره‌های قبل در حال بررسی کارشناسی است اما آمارهای موجود دولت که به‌استحضار مقام معظم رهبری هم رسیده است نشان‌دهنده اجرایی شدن حجم بالای مصوبات دوره‌های اول و دوم و بخشی از مصوبات دور سوم است».
با این حال سفرهای استانی همچنان موافقانی سرسخت در دولت و مخالفانی آزرده‌خاطر در مجلس دارد. نمایندگان مجلس که ناچارند پاسخگوی مطالبات مردم حوزه انتخابیه خود بابت عدم‌اجرای مصوبات و وعده‌های دولت در سفرهای استانی باشند عاجزانه از دولت می‌خواهند که سفرهای استانی را متوقف کند یا لااقل وعده‌های جدیدی در این دور داده نشود. ظاهرا این هشدار نمایندگان مؤثر واقع شده چرا که دولت اعلام کرده دور چهارم سفرهای استانی با محوریت پیگیری اجرای مصوبات دوره‌های پیشین انجام می‌شود. احمدی‌نژاد نیز چندی پیش در جریان سفر به استان خراسان‌‌شمالی از اجرایی شدن تمام مصوبات دولت در سفرهای استانی تا پایان دولت دهم خبر داده بود. اما آیا این وعده جدید دولت اجرایی خواهد شد یا در این مورد نیز باید در انتظار سرنوشتی مشابه سایر وعده‌های دولت بود؟!
برخی سخنان جنجالی رئیسجمهور در سفرهای استانی
1385/7/15 - در جمع مردم شهریار ؛ تا ۱۵ روز دیگر، اسامی مفسدین اقتصادی را اعلام خواهم کرد. دولت سعی دارد با اقتدار کامل با مفسدان اقتصادی مبارزه نماید و آنان نیز باید بدانند که این دولت از هیاهوی آنان واهمه‌ای ندارد.
1385/12/21 - در جمع مردم استان گیلان ؛ برخلاف دیدگاه بعضی افراد، من معتقدم زنان گیلانی با حفظ عفاف خود در عرصه‌های مختلف کشاورزی حضور داشته‌اند.
1387/9/9 - در جمع مردم زنجان ؛ اگر بدخواهان به حقوق ملت ایران تجاوز کنند، این ملت با چاقوی زنجان دست و پای آنها را قطع می‌کند!
1388/8/28 - در جمع مردم تبریز ؛ انتظار ملت ایران از آذربایجان بالاتر است و تاریخ نشان داده که اگر یک بدخواهی و یک دشمن و یک متجاوز در گوشه و کنار به‌دنبال ایجاد اغتشاش و یا مخدوش کردن امنیت ملت ایران و عزت ملت ایران باشد ملت ایران انتظار دارد که مردان و زنان غیور آذربایجان به پا خیزند و قلم پای آشوبگر را بشکنند.
1389/1/17 - در جمع مردم تهران ؛ یکی از علمای بزرگ تهران به من پیغام داد که از مردم بخواهم مراقب باشند و ضمن پرهیز از گناه، برای دوری از بلایا دعا کنند، از مردم تهران خواست که موضوع زلزله و مقاوم‌سازی ساختمان‌های خود در برابر این بلای طبیعی را جدی بگیرند.
1389/2/19 - در جمع مردم کاشان؛ کاشان همه ویژگی‌های لازم برای استان شدن را دارد اما استان شدن کاشان یک گیر قانونی دارد و آن بحث کم بودن جمعیت آن است. اگر می‌خواهید استان شوید زادوولد کنید.
1389/5/13 - در جمع مردم همدان ؛ انگلستان جزیره کوچکی در غرب آفریقاست.
1390/2/1 - در جمع مردم کردستان ؛ کسانی که ملت‌ها را غارت می‌کردند امروز به‌دنبال یک فریب جدید هستند. آنها سال‌ها به مردم ما فشار می‌آوردند که عقب‌نشینی کنید اما ایستادگی ملت ما باعث شد که طراحی‌های آنها شکست بخورد و من مطمئن هستم که دست پرقدرت ملت‌ها و ملت ایران و مردم عزیز کردستان آنچنان بر دهان آنها خواهد کوبید که راه برگشت به خانه‌هایشان را گم کنند.
1390/5/24 - در جمع مردم لارستان ؛ شما که تا دیروز 40هزار نفر بودید از دیشب چطور شدید 45هزار نفر؟
1390/6/24 - در جمع مردم گرمی ؛ در وجب به وجب ایران به ویژه در شهرستان گرمی بعد از نماز و روزه که واجب است باید بالاترین عبادت ساختن کشور باشد.
1390/7/13 - در جمع مردم همدان ؛ یادتان است شبی که قرار بود اجرای هدفمند‌کردن یارانه‌ها آغاز شود من خادم شما از شما خواهش کردم تا مدتی به یارانه‌هایی که به حساب‌های شما واریز می‌شود مراجعه نکنید و پول‌ها را برندارید تا دولت بتواند بازار را مدیریت کند و اجحافی به مردم نشود، شما با بزرگواری به آن توجه و عمل کردید و گام اول به خوبی برداشته شد. امروز می‌بینیم که برخی می‌خواهند به صورت سازمان یافته و با برنامه کاری کنند که به بهانه‌های گوناگون جیب مردم را خالی کنند، از مردم می‌خواهم تا 3ماه، دوباره به این یارانه‌ها دست نزنند و اگر کالاهایی حتما واجب نیست آن را نخرید و اجازه دهید که این طرح عظیم را با تدبیر جلو ببریم.
1390/7/14 - در جمع مردم کبودرآهنگ ؛ اگر فقط مردم کبودرآهنگ وجود داشتند و مستکبران می‌خواستند که دهن کجی کنند و با اخلاق تند با ملت ایران برخورد کنند همین مردم کبودرآهنگ آنچنان با مشت به دهان این ابر قدرت‌ها می‌زدند که آنها راه خانه‌شان را گم کنند.
1390/7/15 - در جمع مردم ملایر ؛ قلب احمدی‌نژاد فرودگاه همه ملایری‌‌های عزیز است.
1390/8/3 - در جمع مردم بیرجند ؛ دعا کنید خدا خزانه را پر پول کند و نجات بدهد تا خط لوله به بیرجند و خراسان جنوبی بکشیم.
1390/8/4 - در جمع مردم فردوس ؛ چنین مطرح می‌کنند که توجه به اینگونه مطالبات توقع مردم را بالا می‌برد، اما دولت معتقد است، برای مردم فردوس که در وسط کویر دنبال پیشرفت و آبادانی هستند، درخواست احداث راه آهن مطالبه اضافی نیست، از این رو دولت احداث راه آهن را در دستور کار خود قرار خواهد داد.
1390/8/4 - در جمع مردم بیرجند ؛ هرچه دلتان می‌خواهد به ما بگویید، ما هم که جواب نمی‌دهیم و این مسئله را آزاد گذاشته‌ایم، ولی بدانید که این ملت بیدارند و اگر وقتش برسد و هرکس که بخواهد جلوی پیشرفتشان بایستد ظرف دو ثانیه او را از جلو راه برخواهند داشت.
