نمایندگان در مواقع سفرهای استانی از مجلس مرخصی می‌گرفتند تا بتوانند در کنار دولت و رئیس‌جمهور قرار بگیرند. در دوره‌های بعد اما به‌تدریج ورق برگشت و همان نمایندگانی که از سفرهای استانی استقبال می‌کردند امروز منتقدان جدی این سفر‌ها شده‌اند.
آنان معتقدند دولت به تعهدات خود در سفرهای استانی عمل نکرده و این موضوع موجبات دردسر آنان را فراهم کرده و در حوزه‌های انتخابیه وقت زیادی از آنان صرف پاسخگویی به اعتراضات مردم به‌علت عدم‌اجرای مصوبات سفرهای استانی می‌شود. دولت بارها اعلام کرده 70 تا 80درصد مصوبات سفرهای استانی اجرایی شده اما نمایندگان نظری کاملا متفاوت دارند. آنان می‌گویند اتفاقا 70درصد مصوبات، اجرا نشده. ظاهرا اختلاف آمار دو طرف ناشی از اختلاف برداشت آنان از معنی «اجرا» است.
با این حال معاون پارلمانی رئیس‌جمهور در گفت‌وگو با همشهری، مجلس و مردم را به حوصله بیشتر دعوت می‌کند. او می‌گوید:«همه مصوبات دولت در سفرهای استانی تا پایان دوره دولت دهم به اتمام خواهند رسید». گفت‌وگوی ما با حجت‌الاسلام میرتاج الدینی که صندلی وکالت مردم تبریز را رها کرد و معاون پارلمانی رئیس‌جمهور شد را بخوانید.
- سفرهای استانی چقدر انتظارات خود شما در دولت را برآورده کرده است؟
برخلاف انتظار وقتی سفرهای استانی آغاز شد خیلی‌ها با دیده تردید به مثمر ثمر بودن این سفر‌ها می‌نگریستند و مخالفین نیز آن را پاشنه آشیل دولت نهم می‌دانستند. اما استقامت و استمرار دولت در این حرکت آن را به یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت تبدیل کرد. سفرهای استانی اگر در یک نگاه جامع و تحلیل‌گر مورد بررسی کارشناسان قرار گیرد و به‌صورت میدانی ارزیابی شود نکات قوت و الگو‌های فراوان مدیریتی در آن مشاهده می‌شود و می‌تواند به‌عنوان یک شیوه مدیریتی نو قابل عرضه در سطح مدیریت‌های کلان باشد. نمی‌گویم عاری از هرگونه نقص و اشکال و کاستی است اما با یک نگاه جامع، در مجموع آثار و برکات آن بسیار بیشتر است. همین که دولت به اقصی نقاط کشور رفته و با مردم در شهر‌های مختلف ارتباط برقرار کرده این مردمی بودن نظام و حاکمیت و دولت را نشان می‌دهد و نگاه عادلانه و متوازن به همه شهر‌ها و استان‌ها در کشور با سفر دولت به شهر‌های مختلف حاصل شده است.
- اغلب نمایندگان مجلس اعتراض دارند به اینکه برخی از مصوبات این سفر‌ها اجرا نشده است. می‌خواهم بدانم شما این موضوع را قبول دارید؟
سفرهای استانی یک حرکت کلی است که طی آن تصمیمات زیادی گرفته می‌شود. خب از این تصمیم‌ها اگر 90درصد هم اجرا شود باز هم مطلوب است.
- یعنی 90درصد اجرا شده؟
حالا می‌گویم چند‌درصد است. می‌خواهم بگویم که اولا عقلا می‌گویند آنچه صددرصد آن حاصل نشود نباید ترک شود و همان 90درصد که حاصل شده را باید غنیمت دانست. دولت آمده خودش را متعهد کرده که کارهایی انجام دهد. حالا اگر نتوانست صد درصد بار را بردارد و 90درصد آن را برداشت، نمی‌گویند که چرا تعهد کردی بلکه می‌گویند همین‌درصدی که انجام دادی دست شما درد نکند. دولت در هر دوره از سفر‌ها مصوباتی که داشت با یک کار کارشناسی بوده. تصمیم دولت این بود که این کارها را انجام بدهد. بنده در سفرهای مختلفی همراه دولت بوده‌ام؛ این مصوباتی که دولت تصویب کرده کمتر از 50درصد نیازهای واقعی مناطق است. گاهی در یک منطقه 600 - 500 طرح و پروژه پیشنهاد می‌شد که همه آنها مورد نیاز منطقه بود اما از میان آنها با توجه به امکانات تنها 150 تا 200 پروژه مصوب می‌شد. یعنی درواقع این مصوبات همه مبتنی بر نیازهای مناطق بود و با این حال تنها 30 تا 50درصد نیازها برآورده می‌شد و باقی نیازها می‌ماند چون امکانات نداشتیم. الان هم رویکرد دولت این است که مصوبات قبلی را نهایی کند و تا پایان دوره فعالیت دولت دهم طرح و مصوبه‌ای روی زمین نماند. در دوره اول سفرهای استانی بالای 95درصد مصوبات عملیاتی شده. اینکه از یک تصمیم کلان 95درصد اجرایی شود خیلی اتفاق مهمی است. 5درصد باقی‌مانده نیز در دست اقدام است. در سفر دوم این‌درصد پایین‌تر است و در سفر سوم باز پایین‌تر است.
- خب در دوره‌های دوم و سوم دقیقا چند‌درصد است؟
آن را الان نمی‌توانم بگویم اما در استان‌های مختلف متفاوت است. دور اول را هم که گفتم حدودی است و میانگین مناطق مختلف. اما در دوره چهارم اینها دقیقا استان به استان مشخص می‌شود. مشکلات و موانع اجرای مصوبات نیز مشخص شده و بعد برای رفع این موانع تصمیم‌گیری می‌شود.
- شما‌درصد نمی‌دهید اما قبلا آقای ثمره هاشمی از اجرایی شدن 80درصد مصوبات خبر داده بودند و برخی نیز از رقم 70درصد صحبت کردند. اما از آن طرف نمایندگان معتقدند که اتفاقا برعکس. 70درصد مصوبات اجرایی نشده و استنادشان هم به گزارش دیوان محاسبات است. این فاصله زیاد چطور قابل تفسیر است؟
ببینید اینکه دولت چیز دیگری می‌گوید و مجلس و دیوان محاسبات چیز دیگری دلیل آن را باید در اختلاف تعابیر دید. دولت وقتی می‌گوید فلان‌درصد اجرایی شده، منظور این نیست که کار تمام شده است. فرض بفرمایید تصمیم گرفته شده در فلان نقطه بیمارستانی ساخته شود. بیمارستان که 6 ماهه ساخته نمی‌شود. یک دوره زمانی دارد. وقتی ما می‌گوییم این مصوبه اجرایی شده یعنی کار اجرای آن شروع شده است و در دست اقدام است و الزاما به این معنا نیست که تمام شده باشد. اما دولت برنامه دارد تا 2سال آینده که عمر دولت دهم به پایان می‌رسد تمام این پروژه‌ها به پایان برسد و طرحی روی زمین نماند.
- اما وقتی شما می‌گویید 70 یا 80درصد مصوبات اجرایی شده مردم تصورشان این است که این پروژه‌ها باید به اتمام رسیده باشد.
خب این روشن است دیگر. ما گفتیم اجرایی شده نگفتیم به اتمام رسیده.
- اتفاقا روشن نیست. چون اجرا معانی مختلفی دارد و در عرف جامعه به معنی امر مختوم نیز به‌کار می‌رود. ضمن آنکه نمایندگان اعتراضشان به این است که وقتی دولت وعده‌ای می‌دهد که عمل نمی‌کند یا آمار‌های ناقص می‌دهد ما باید به مردم حوزه انتخابیه خودمان پاسخگو باشیم.
بگذارید به نماینده‌ها این توضیح را بدهم که به قول ما طلبه‌ها این نزاع لفظی است. دولت وقتی آمار می‌دهد روشن است. حتی رئیس‌جمهور وقتی اعلام می‌کند به تفصیل می‌گوید که فلان‌درصد شروع شده، فلان‌درصد در دست اقدام است یا به اتمام رسیده یا به‌دلیل مشکلاتی که وجود داشته هنوز اجرایی نشده. وقتی می‌گوییم مصوبه اجرا نشده یعنی هیچ کاری برای آن انجام نشده. بنابراین اگر اجرا نشده قطعا یک مشکلی وجود داشته. حالا این مشکل می‌تواند وجود یک معارض برای زمین پروژه باشد. یا بودجه آن به دلایلی تأمین نشده است. این دسته از مصوبات نیز در دوره چهارم رفع مشکل خواهد شد. مهم این است که دولت وقتی وعده می‌دهد در دوره زمانی خاص خودش آنها را به مرحله اجرا برساند. هرچند برخی از مصوبات نیز ممکن است به‌دلیل مشکلات زمان‌بر و طولانی شود.
- مقام معظم رهبری ضمن تأیید ارزشمند بودن سفرهای استانی بارها به دولت توصیه داشتند که اگر مصوبه‌ای به‌دلیل مشکلات، اجرایی نیست این را صادقانه به مردم بگویید اما من به خاطر ندارم جایی دولت اعلام کرده باشد به‌عنوان مثال فلان مصوبه را به هر دلیلی نمی‌توانیم اجرا کنیم. درحالی که به هر حال مصوباتی هم وجود دارد که هنوز به مرحله اجرا نرسیده. فکر نمی‌کنید این روند باعث دلسردی مردم می‌شود؟
در دور چهارم سفر‌ها دقیقا این روند پیش‌بینی شده. یعنی در جلسه هیأت دولت که نماینده‌ها هم حضور دارند اعلام می‌شود که این مقدار از مصوبات در حال انجام است، این مقدار با مشکل مواجه شده. اینها را بحث می‌کنند. اگر مشکل تأمین اعتبار بود تصمیم می‌گیرند که اعتبار لازم از کجا تأمین شود. اگر مشکلات دیگری باشد راهکار‌های اجرایی حل مشکلات بررسی می‌شود. احیانا اگر موردی هم باشد که قابل اجرا نباشد و باید تغییر کند، آنها را هم اعلام می‌کنند. اما من در این چند سفر دور چهارم که همراه هیأت دولت بودم ندیدم هیچ مصوبه‌ای به‌دلیل اینکه تا‌کنون اجرایی نشده و مشکلاتی داشته لغو شود. یعنی هیچ مصوبه‌ای لغو نمی‌شود بلکه راه دیگری برای اجرای آن پیش‌بینی می‌شود.
- آیا واقعا لازم است برای پیگیری مصوبات سفرهای استانی دوره‌های قبلی کل هیأت دولت و رئیس‌جمهور به سفرهای استانی بروند؟ آیا نمی‌شد کمی محدود‌تر و با صرف هزینه و وقت کمتر این کار انجام شود؟
هدف از دور چهارم فقط پیگیری مصوبات نیست که بگوییم این کار را یک نفر هم می‌تواند انجام دهد. ارتباط با مردم و حل مشکلات مردم هم مطرح است و این مشکلات فقط از طریق مصوبات انجام نمی‌شود.
در دور چهارم سفر‌ها مصوبات زیادی تصویب نمی‌شود اما بعضی مصوباتی که برای هر منطقه حیاتی است مصوب می‌شود. هر وزیر در شهرستان حاضر می‌شود و ضمن پیگیری و ارزیابی مصوبات قبلی با مردم و مسئولین استانی ارتباط دارد و مشکلات آنان را می‌شنود و اساسا در همین دیدار‌های مردمی که گاهی 2 یا 3 ساعت طول می‌کشد کلی مشکلات حل می‌شود؛ مشکلاتی که نیاز به مصوبه ندارد و با امضای وزیر قابل حل است و در اختیار استان و شهرستان هم نیست که بتوانند آن را حل کنند.
- برخی معتقدند وقت وزرا ارزشمند‌تر از این است که بخواهند در جلسات مردمی مشکلات موردی چند نفر را حل کنند. بالاخره مگر در یکی دو ساعت مشکل چند نفر حل می‌شود؟ در حالی که وزرا وزیر کل مردمند؟
این مشکلاتی که حل می‌کنند بیشتر مشکلات جمعی است نه مشکل فردی. مثلا مشکل مجموعه عشایر یک منطقه یا کشاورزان یک منطقه را حل می‌کنند. بقیه مردم هم نامه‌هایی می‌دهند که بعدا در تهران پیگیری می‌شود. نکته دیگر اینکه سیره امیرالمؤمنین(ع) نیز در برخورد با مردم متفاوت است با دیدگاه این دوستان. ایشان در نامه 53 نهج‌البلاغه به مالک اشتر می‌فرمایند که کارهای بزرگ، شما را از رسیدگی به کارهای کوچک‌تر باز ندارد. چه بسا این کارهای کوچک نیز خیلی پر اهمیت است. اینکه بعضی از مسائل و مشکلات جزئی در سفرهای استانی مورد توجه و رسیدگی وزیر قرار می‌گیرد را بگذارید کنار آن کارهای بزرگی که اینها دارند. اینکه کارخانه‌ای در یک استان مشکلی دارد و این مشکل حل بشود کار مهمی است و نباید آن را کوچک پنداشت. بخشی هم که به حل مشکلات کوچک مردم مربوط می‌شود با مردمی بودن دولت قابل تفسیر است.
- دولت مدعی است در سفرهای استانی کارهای بزرگی صورت گرفته و ما هم این را تأیید می‌کنیم اما چرا این اقدامات تأثیر خودشان را روی شاخص‌های اقتصادی مانند رشد اقتصادی نشان نمی‌دهند؟
چرا در رشد اقتصادی هم نشان داده.
- اما رشد اقتصادی 2سال اخیر بسیار ناچیز بوده؟
شما حساب کنید در دوره‌ای که دنیا در رکود اقتصادی بوده ما در عرصه‌های مختلف پیشرفت‌های کلانی داشته‌ایم. همین مورد صادرات غیرنفتی در سال گذشته از 7/5میلیارد دلار به 42میلیارد دلار رسید و امسال در 7 ماهی که از سال می‌گذرد به 24میلیارد رسیده که 30درصد رشد دارد. وقتی که یک‌میلیون و 600 هزار فرصت شغلی در سال گذشته ایجاد شد این رشد است یا نه؟ وقتی ضریب جینی یعنی فاصله طبقاتی کاهش پیدا کرده این نشان‌دهنده رشد است. 15 - 10 کار بزرگ در این دولت انجام شده که هر کدام از اینها اگر در دولت‌های دیگر انجام می‌شد یک موفقیت بزرگ برای آنان به حساب می‌آمد. در کنار این همه کارهای زیادی که در قالب سفرهای استانی صورت می‌گیرد کارهای بزرگ هم انجام شده. نمی‌شود گفت در شاخص‌ها خودش را نشان نداده. نشان دادن یعنی اینکه در وضعیت مردم مشخص شود؛ در توزیع ثروت و بهبود شرایط اقتصادی مردم.
- یعنی شما معتقدید شرایط اقتصادی مردم بهبود یافته؟!
اگر خوب به شاخص‌ها توجه کنیم می‌بینیم که این اتفاق افتاده است.
- همه مصوبات قطعا تا پایان دولت دهم اجرا می‌شوند؟
عزم و نیت دولت این است و تلاش ما این است که این اتفاق بیفتد ولی تمام دولت‌ها معمولا نسبت به تعهدات دولت قبلی متعهد هستند و اگر جایی مصوبه‌ای هم روی زمین ماند یا ناقص ماند قهرا باید ادامه پیدا کرده و دولت بعدی آن را اجرا کند.
- چه تضمینی وجود دارد که دولت بعدی نسبت به تعهدات شما پایبند باشد؟
چرا تضمینی نباشد؟
- شما خودتان هم به برنامه چهارم که مصوب دولت پیشین بود پایبند نبودید و اعلام کردید آن را قبول ندارید.
چرا قبول داشتیم و به آن عمل هم کردیم. مجلس آن را تغییر داد و ما اجرا کردیم. الان مصوبه‌ای که در مجلس نهم تصویب می‌شود مگر مجلس دهم می‌تواند بگوید که آن را قبول ندارم؟ آنچه در کشور قانون شود عملی می‌شود. هر چیزی هم که دولت تصمیم بگیرد اجرایی می‌شود. دولت براساس قانون اساسی این اجازه را دارد که تصمیم بگیرد و بنابراین مصوبات برای همه قابل اجراست. اما ما تأکید داریم که همه مصوبات را تا پایان دوره دهم به سرانجام برسانیم.
- برخی نمایندگان معتقدند مصوبات دولت در سفرهای استانی با مصوبات مجلس مطابقت ندارد و این باعث شده برخی مصوبات در اجرا با مشکل مواجه شوند.
نه این‌طور نیست. تنها در دور اول مجلس بودجه دولت را تصویب نکرد و مصوبات به تاخیر افتاد وگرنه همه مصوبات در چهارچوب بودجه و برنامه پنجم مصوب می‌شوند و هیچ منافاتی با مصوبات مجلس ندارند. نشانه آن هم اینکه همه اینها اجرایی و عملیاتی می‌شوند.
- آیا فشار نمایندگان در تصویب طرح‌ها مؤثر است؟
نماینده‌ها معمولا پیگیر هستند که یکسری پروژه‌هایی در شهرستان‌های آنها به تصویب برسد و اتفاقا تأثیر این فشار‌ها در دوره‌های قبلی سفرهای استانی زیاد بوده است.
- خب همین مصوبات وقتی اجرا نمی‌شود مورد اعتراض نمایندگان واقع نمی‌شود؟
گفتیم که قرار است اجرایی شود. نمایندگان هم مثل همه مردم حوصله کنند. به هر حال اجرای این مصوبات زمان می‌برد. مهم این است که دولت تصمیم گرفته اجرا کند و اجرای آن را شروع کرده است.
- گفته می‌شود ممکن است دور چهارم سفرهای استانی با توجه به در پیش بودن انتخابات رویکرد سیاسی داشته باشد؛ شاهد ادعایشان را هم رفتن دولت به روستا‌های کوچک می‌دانند. نظر شما در این خصوص چیست؟
دولت به یک روستای کوچک برود چه جنبه سیاسی و تبلیغاتی‌ای می‌تواند داشته باشد؟ بیشتر جنبه نمادین این اقدام مورد نظر دولت است. اینکه بگوییم تا حد کوچک‌ترین نهاد جغرافیایی کشور که روستاست نیز مورد توجه دولت است. ضمن اینکه دولت تنها خودش را می‌برد و در هر منطقه‌ای هم می‌رود برای اینکه هیچ شائبه تبلیغاتی برای فردی پیش نیاید محدودیت‌هایی هم برای خودش ایجاد کرده تا هر کسی که در معرض کاندیداتوری مجلس است در این سفر‌ها حضور نداشته باشد. دولت خودش رعایت می‌کند که چنین مسئله‌ای پیش نیاید.
- لزومی ندارد کاندیدایی در کنار رئیس‌جمهور قرار بگیرد. همین که مشخص شود کاندیدایی نزدیک به دولت است یا دولت رویش نظر دارد کفایت می‌کند.
یعنی دولت کاری نکند چون ممکن است طرفداران دولت رأی بیاورند؟
- این نگرانی ما نیست، نگرانی نمایندگان و احزاب است.
آنها هم نباید نگران باشند بلکه باید تشویق کنند که دولت خوب کار کند و مشکلات مردم را حل کند تا مردم راضی باشند. هر کسی هم می‌خواهد رأی بیاورد در این مملکت در چهارچوب معیار‌های نظام اشکالی ندارد. بنابراین ما نمی‌توانیم در آستانه انتخابات که الحمدلله زیاد هم هستند ریاست‌جمهوری را از چند ماه قبل تعطیل کنیم چون این نگرانی هست که اگر دولت خوب کار کند طرفدارانش رأی می‌آورند. یا مجلس از 8 - 7 ماه قبل تعطیل شود که مبادا خوب کار کنند و طرفداران دولت رأی نیاورند. این، برداشت درستی نیست.
