تنگناهای موجود در سیستم مدیریت شهری کشور، ضعف‌های ساختاری و قانونی در زمینه تحقق درآمدهای پایدار، عدم کمک‌های دولتی به‌همراه افزایش هزینه‌های اداره کلانشهر و بلاتکلیفی بسیاری از پروژه‌های شهری و کمبود منابع مالی، مدیران عالی کلانشهرها را متقاعد و ملزم به چاره‌جویی برای رفع این چالش بزرگ کرده است. طبق منطق جهانی شدن شهرها، نهادسازی و استفاده از ظرفیت‌های مردمی و به‌کارگیری ابتکاراتی همچون ایجاد مؤسسات مالی و اعتباری به‌ویژه در کلانشهرها نه‌تنها لازم که امری حتمی است و اساسا یکی از رتبه‌بندی‌ها و رقابت‌پذیری‌های اقتصاد کلانشهری در گرو چنین نهادهای مالی برای بهره‌گیری از سرمایه‌های موجود در شهر و هزینه کردن آن برای توسعه شهر است.
با رویکرد نهادسازی و تقویت نقش شهروندان در اداره شهر، بانک شهر ایجاد و با استفاده از ظرفیت‌های عموم شهروندان و کارکنان شهرداری سرمنشأ تحولات مثبتی در شهر شد. به‌عبارتی مشارکت و سهیم شدن شهروندان در مدیریت مالی شهر در وهله اول تضمین‌کننده پویایی و اثربخشی این مؤسسه مالی و اعتباری در آینده شهر شده است. این سیستم مالی توانسته هم به مدیریت منابع مالی شهرداری کمک شایانی کند و هم با جذب منابع مالی مردمی و استفاده از آن برای توسعه پروژه‌های شهری نقش تسهیل‌کنندگی و واسطه جذب منابع از مجموعه شهرداری و مردم را ایفا کند. نکته مهمی که در این مورد می‌توان به آن اشاره کرد این است که ایجاد چنین نهادهای مالی به‌عنوان یک پشتوانه مالی قوی برای اجرای پروژه‌های شهری و نماد مشارکت شهروندان و به‌ویژه کارکنان شهرداری در توسعه کلانشهر محسوب می‌شود. درواقع شهروندان خود به‌عنوان گردانندگان و اداره‌کنندگان پایتخت برای توسعه همه‌جانبه تلاش و دغدغه مضاعفی دارند و این استقبال مالی و سرمایه‌ای درنهایت تأثیرات مثبتی را بر پویایی اقتصاد کلانشهری به‌ویژه در حوزه عمرانی خواهد گذاشت.
امروز به سبب تغییرات صورت گرفته در نظام مالیه شهر، سرمایه‌گذاران شهری با اطمینان بیشتری در پروژه‌های شهری سرمایه‌گذاری می‌کنند و نظام مالی شهر اقدامات مؤثر و ارزنده‌ای در حمایت‌های مالی از پیمانکاران پروژه‌های مختلف به‌ویژه پروژه‌هایی که در خدمت مردم و برای پاسخگویی به نیازهای آنان است، انجام می‌دهد. به‌کارگیری سیاست‌های مناسب و شفاف مالی و خلق ایده‌ای نوین و تعاملی دوسویه و منفعت‌گونه برای شهر و شهروندان، منتج به پروژه‌های شهری با سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم شهروندان و استفاده حداکثری عموم شهروندان شده است.
در شرایطی که سرمایه‌گذاری و جذب منابع مالی در سیستم دولتی به سبب عدم شفافیت‌ها و روندهای اداری دست‌وپاگیر کمرنگ شده است، نهادسازی و اصلاحات گسترده در نظام مالی شهر و استفاده از ظرفیت‌های سرمایه‌ای آن برای توسعه کلانشهر می‌تواند روندهای اجرایی و عملیاتی در شهر را تسریع کند و این اطمینان و اعتماد را به‌وجود آورد که سرمایه‌های شهروندان برای خدمات‌رسانی بهتر و ساختن شهری توسعه‌یافته‌تر به‌کار گرفته می‌شود. در چنین فضای شفاف و سلامت مالی در کلانشهر برخی با شبهه‌افکنی و ایجاد تردید درمورد عملکرد نظام مالی کلانشهر به‌دنبال تخریب و موفقیت‌های مالی و درآمدی در شهر هستند؛ موفقیتی که با همراهی و مشارکت شهروندان میسر شده و هرگونه ادعای واهی درنهایت نتیجه‌ای جز تهمت‌زنی به سلامت سرمایه‌های مالی مردم و سلب اعتماد عمومی نخواهد داشت.
*معاون مالی و اداری شهرداری تهران
