این میزان تولید زباله در مازندران تبدیل به مشکل بزرگی شده است که پس از گذشت سالها همچنان مسئولان ارشد استان را در چگونگی دفع بهداشتی، سوزاندن، گرفتن انرژی برق و ساخت کارخانه کمپوست سردرگم نگه داشته و این طلای کثیف بلای جان طبیعت استان شده است.
مشکل از جایی ناشی میشود که بیشتر مناطق این استان از شمال به دریا و از جنوب به جنگل در فاصله نزدیکی بههم وصل میشوند و سطح خاک این مناطق بسیار مرطوب و جلگهای است. به همین علت جایی برای دفن زبالهها باقی نمانده و باید از جنگل برای دفن زباله استفاده کرد که از طرفی انباشت زبالههایتر در این مناطق موجب میشود شیرآبههای تولیدی به سطح رودخانهها و سفرههای آب زیر زمینی وارد شود و از طرف دیگر باعث آسیب به پوشش گیاهی جنگل شده و بوی تعفن آزاردهندهای را بهدنبال دارد.
به گفته استاندار مازندران استقرار نیروگاههای زباله سوز بهترین راهکار برونرفت از این مشکل در مازندران است. سیدعلیاکبر طاهایی با بیان اینکه قرارداد کارخانه زبالهسوز آماده است، یادآور شد: ما نتوانستهایم تعهدات دولتی را عملی کنیم و شهرداریهای مازندران هم درآمد چندانی ندارند که در این زمینه هزینه کنند. وی افزود: طرح استقرار نیروگاههای زبالهسوز در نوشهر و ساری با اعتبارات دولتی اجرا میشود اما در شهرستان قائمشهر بخش خصوصی این طرح را اجرا میکند.
طاهایی اضافه کرد: عملیاتی کردن این طرح برای شهرستانهای رامسر، بهشهر، تنکابن و عباسآباد نیز در حال بررسی است و در شهرهای آمل و بابل سرمایهگذار خارجی گام نخست را برای استقرار نیروگاه برداشته است.
مدیرکل حفاظت محیطزیست مازندران هم میزان تولید زباله در روستاهای مازندران را بسیار بالا بیان کرد و گفت: روزانه حدود یکهزار و 450تن در روستاهای این استان زباله تولید میشود. هرمز محمودیراد تصریح کرد: در روزهای تعطیل که گردشگران و مسافران بیشتری در استان حضور دارند بر میزان تولید زباله در مازندران افزوده میشود. مدیرکل حفاظت محیطزیست مازندران، سرانه تولید زباله هر مازندرانی را روزانه 800گرم دانست و اظهار داشت: 68درصد از زبالههای استان، تر هستند و بقیه زبالههای استان شامل 9درصد کاغذ، 5درصد شیشه، 7درصد پلاستیک، 3درصد فلز، 3درصد چوب و 5درصد منسوجات است.
محمودیراد با اشاره به فعالیت برخی از دهیاریهای استان در دفع بهداشتی زباله، بیان داشت: حدود 90درصد از زبالههای تولیدی بهصورت غیراصولی و غیربهداشتی دفع میشوند و تنها 3درصد زبالهها بهصورت بهداشتی دفن شده و 7درصد مابقی کمپوست میشوند.
تهدید جدی برای محیطزیست مازندران
ورود میلیونی مسافران به شمال کشور در طول سال و متعاقب آن تولید زباله در حد بسیار انبوه، عدمجمعآوری بهموقع، دفع غیربهداشتی آنها و در نهایت انباشت زباله در سواحل و مراتع و عرصههای جنگلی، ورود فاضلابهای خانگی به رودخانههای حاشیه شهرها، حتی ورود فاضلابهای خانگی مستقر در سواحل به دریا دستبهدست هم دادهاند تا شرایط زیستمحیطی در این استانها با تهدیدات جدی روبهرو شود. روزانه بیش از ۱۷۰۰تن زبالهتر و خشک در ۵۲شهر استان مازندران جمعآوری و به مراکز دفن زباله حمل میشود.
گرچه در این استان خبر از ساخت کارخانههای کمپوست در بسیاری از شهرها داده میشود اما همچنان مازندران با انباشت زباله در تمام نقاط خود مواجه است و چنانچه این وضعیت ادامه یابد دیگر زیبایی جنگل، کوه و دریا در این استان به چشم نخواهد آمد.
شیرآبه زبالههای خطرناکتر از فاضلاب است
به گفته کارشناسان محیطزیست ایجاد کارخانههای کمپوست یکی از روشهای بازیافت زباله است که مراحل تفکیک زباله و تبدیل شدن به مواد آلی را شامل میشود و با فرهنگ جداسازی زباله ارتباط مستقیم دارد. کارشناسان معتقدند که نفوذ شیرآبههای ناشی از زباله به سفرههای زیرزمینی که آب شرب شهروندان را تأمین میکنند بهمراتب خطرناکتر از فاضلاب است. گفتنی است در استان مازندران بهطور تقریبی روزانه بیش از 753هزار لیتر شیرآبه تولید میشود.شیرابه حاصل از زبالهها میتواند با در برگرفتن آلودگیهای دیگری که در اطرافش قرار دارد به کانون قابلتوجهی از باکتریها و سایر میکروبهای مضر تبدیل شود، درحالیکه با اعمال مدیریت مطلوب و استاندارد در جمعآوری و دفن بهداشتی زباله میتوان ۴۰درصد از میزان تولید شیرابه را کاهش داد و علاوه بر کم شدن جرم حجمی زباله، از انتشار آلودگیها در محلهای دفع زباله جلوگیری کرد.
برای رفع مشکلات، زبالهها باید ساماندهی شوند و در این زمینه با اعمال مدیریت اصولی نسبت به دفع صحیح و بازیافت زباله اقدام شود که ضمن کسب درآمدهای اقتصادی از محل بازیافت، از ایجاد آلودگی ناشی از شیرآبهها و آلودگیهای چشمانداز طبیعی که زمینه گردشگری است جلوگیری بهعمل آید. بهنظر میرسد برای رسیدن به نقطه مطلوب در این زمینه باید اراده جدی و همگانی برای کنترل و نجات محیطزیست مازندران از این بلیه بهوجود آید.