هر روز از سوی صاحبنظران و رسانهها نقش مثبت اینترنت در توسعه اقتصادی و نقش منفی آن در توسعه فرهنگی برجستهسازی میشود و در جهت بهبود آثار مثبت و کاهش پیامدهای منفی اینترنت نظرات و پیشنهادهای فراوانی ارائه میشود.
در سطح کلان اینترنت در بعد اقتصادی به تجارت الکترونیک، در بعد سیاسی به کاهش اقتدار دولتها، در بعد اجتماعی به کاهش هزینههای حملونقل و در بعد فرهنگی توسعه فهم تنوع را در پی داشته است. همچنین نقش اینترنت بر امنیت ملی جوامع در سطح کلان بر روند ارتباطی سازمانها با مشتریان و بر روابط خانوادگی بهطور مؤثر در حال توسعه است.
نقش اینترنت در خانوادهها و بهخصوص در کاهش روابط خانوادگی جدی بوده است؛ بهطوری که سهمی از زمانی را که اعضای خانواده در خانه حضور دارند، جدا از یکدیگر و همراه با اینترنت میگذرانند. هرچند میتوان گفت اینترنت در خانوادههای مختلف کارکردهای مختلفی داشته است اما در بحث روابط اجتماعی بین اعضای خانواده، کاهش گفتوگو و به تبع آن کاهش تفاهم را در پیداشته است.در ادامه به برخی از آثار منفی اینترنت بر روابط خانوادگی اشاره میشود تا خانوادهها بیشتر از گذشته با استفاده درست از این ابزار بسیار مهم و قدرتمند آشنا شوند.
اینترنت و گفتوگوهای خانوادگی
بدون شک از اوایل قرن بیستم با توسعه رسانههای جمعی میزان ارتباطات میانفردی کاهش یافته است. در سازمانها، در اجتماعات فامیلی و در خانوادهها، افراد کمتر گفتوگو میکنند و یا اینکه تمایل به گفتوگو در بین انسانها کم شده است. اینترنت نقش گفتوگو را کمرنگتر کرده و زنگ خطری جدی را برای ارتباطات انسانی به صدا درآورده است.
امروزه هر کدام از اعضای خانواده وقتی از محل کار به کانون گرم خانواده برمیگردند به اتاق خود رفته و سرگرم فعالیت با کامپیوتر خود و اینترنت میشوند. حتی در بعضی از خانوادهها اعضای خانواده چای، شام و صبحانه خود را روی میز کامپیوتر میل میکنند. کاهش یا به مفهومی دیگر فقدان گفتوگوهای خانوادگی بهطور حتم پس از مدتی میزان شناخت افراد خانواده را از یکدیگر کاهش میدهد و به کاهش میزان اعتماد اعضای خانواده به یکدیگر میانجامد و نتایجی منفی را در پیخواهد داشت. از طرفی این فعالیت اعضای خانواده پس از مدتی به گوشهگیری (بالاخص نوجوانان) میانجامد و رغبت به زندگی اجتماعی و تعامل خانوادگی را کاهش میدهد.
اینترنت و اخلاق
یکی از استدلالهای مخالفان اینترنت توسعه تصاویر مستهجن یا خلاف عفت عمومی و یا حداقل امکان دسترسی آسان و فوری نوجوانان به این تصاویر است. از طرفی اینترنت این فرصت را مهیا کرده است که افراد بهراحتی «حق مؤلفان» را زیر پا بگذارند و آشکارا از سایتها و وبلاگهای دیگران دزدی کنند که توسعه آن میتواند روحیه تجاوز به حقوق دیگران را افزایش دهد.
اعتیاد اینترنتی
یکی از خاصیتهای ویژه اینترنت، جاذبه و گرایش مستمر به سیر و گردش در آن توسط استفادهکنندگان از آن است که پس از مدتی افراد را بهشدت بهخود وابسته میکند تا حدی که برای برخی افراد اعتیاد اینترنتی میآورد و زندگی بدون آن برای آنان غیرممکن میشود. لذا افراد بایستی حد و مرز استفاده از اینترنت را مشخص کنند. والدین در این زمینه مسئولیتی جدی برای تعیین زمان و مدت استفاده فرزندان از اینترنت بهعهده دارند.
احتیاط اینترنتی
خانوادهها همچنین در استفاده فرزندان از اینترنت بایستی آنان را آگاه کنند که اسرار، محتوا و تصاویر شخصی خانواده، مختص خانواده است و مصرف عمومی ندارد. فرزندان بایستی آگاه شوند که تمامی محتوا و مطالب اینترنت قابل اعتماد نیست و مورد استفاده عمومی ندارد.
فرزندان بایستی بیاموزند که حریم شخصی و حریم خانوادگی حرمت دارد و خودگشودگی غیرمحتاطانه میتواند لطماتی جدی به زندگی خانوادگی بزند.
همچنین ورود به سایتهای ناشناخته، امکان ویروسیشدن نرمافزارهای کامپیوتر و یا حتی صدمهخوردن سختافزارها و زیان اقتصادی را نیز در پی دارد.
با برشمردن برخی از مسائل مرتبط با خانوادهها و اینترنت، گام اول، آگاهی والدین از چگونگی مصرف اطلاعات اینترنت است و این آگاهی روند بهرهمندی از اینترنت را بهبود خواهد بخشید.