سهامالسلطنه از پیشقراولان سپاه ناصرالدین شاه قاجار بود. وی علاوه بر کاخ سرهنگآباد که مشتمل بر یک کوشک و شکارگاه است، قلعه و کاخهای دیگری نیز در شمال اصفهان داشت. کوشک و شکارگاه سرهنگآباد که بیشتر جنبه تفرجگاهی داشت و کاخ امیرآباد با کاربری مسکونی و قلعههای نظامی از داراییهای سهامالسلطنه مامور تأمین امنیت راهها در دوره قاجار بود.
کاخ سرهنگآباد که در 1299 هجری قمری کامل شده است، بهشماره 1278 در تیرماه سال 55 به ثبت ملی رسید. این کاخ دارای سقفهای چوبی و تزئینات سنگی شبیه به آنچه در عالیقاپو و چهلستون مشاهده میشود، است. این کاخ بهرغم آنکه بهعنوان کوشک و شکارگاه به فرمان سهامالسلطنه بنا شد ولی هیچگاه مورد استفاده او قرار نگرفت.
گچبریهای این کاخ در نوع خود بینظیر است. آیینهکاریهای مجموعه و نقاشیهای موجود و نقش چوبها از منبت و معرق تا تراش سنگهای کاخ به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی اردستان به صورت عالی در بنا استفاده شده است. کاخ سرهنگآباد که از بناهای ماندگار بهجای مانده از اواخر دوره قاجار است دارای 20ستون سنگی است و 3 ایوان جنوبی، شرقی و غربی این بنای با شکوه با نمای سنگی زیبا به ترتیب مشرف به رودخانه و چمنزار و کوهستان است.
درختان کهنسال سرو در محوطه کاخ سرهنگآباد سر به آسمان ساییدهاند. پوشش سقفها با استفاده از تیرکهای چوبی که دارای روکش فلزی هستند پوشانده شده و حجاریهای بسیار ماندگاری نیز روی سنگهای مرمر این مجموعه به یادگار مانده است. شاهنشین مجموعه تاریخی سرهنگآباد در 3طبقه احداث شده و در ایوان جنوبی آن نیز یک استخر بزرگ با پوشش فلزی احداث شده است که به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اردستان فلزهای روکش استخر به سرقت رفته و بخشی از سنگهای مرمر حجاری شده این مجموعه باشکوه نیز به غارت رفته است.
محمد افلاکی، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اردستان در گفتوگو با همشهری درخصوص آسیبهای وارد شده به این بنای تاریخی گفت: اکنون بیش از 70درصد مجموعه سالم مانده و تخریبها و آسیبدیدگیها بیشتر بهدلیل متروک ماندن این مجموعه وارد شده است.
وی افزود: بارندگیها نیز تأثیر نامناسبی بر این مجموعه گذاشته و همچنین بهدلیل آنکه در فصول سرد سال سقف مجموعه برفروبی نمیشده رطوبت به سقفها و دیوارها نفوذ کرده است.آنطور که رئیس اداره میراث فرهنگی اردستان میگوید تنها سقف کاخ و شاهنشین دارای پوشش فلزی است و دیگر بخشهای عمارت از خشت ساخته شده که بهدلیل همین پوشش فلزی نیز مجموعه کاخ نسبت به دیگر بخشها سالم مانده است. آنطور که محمد افلاکی، رئیس اداره میراث فرهنگی اردستان اعلام کرد: کاخ و عمارت سرهنگآباد دارای 2بادگیر قرینه است که یکی از آنها بهطور کامل تخریب شده و دیگری سالم مانده است. به گفته وی، وجود همین بادگیر سالم مرمت بادگیر تخریب شده را آسان میکند و میتوان بادگیر دوم را نیز بازسازی کرد.
قاعده بادگیر موجود در عمارت تاریخی سرهنگ آباد 2متر و ارتفاع آن به 10متر میرسد. معماری بادگیرها به گونهای است که در ارتفاع 7متری، شکل دایرهای بادگیر تبدیل به یک 8ضلعی شده و از همانجا بادگیر به 2طبقه تقسیم میشود. آنطور که رئیس اداره میراث فرهنگی اردستان به همشهری اعلام کرد، قرار است سیدمحسن طباطبایی، مالک کنونی این مجموعه در ازای دریافت مجوز احداث هتل، مجموعه سرهنگآباد را به سازمان میراث فرهنگی واگذار کند. محمد افلاکی با اشاره به موافقت میراث فرهنگی با این درخواست گفت: اکنون تنها بخشی از کارهای اداری مانده و موافقت کلی در خصوص این مبادله فرهنگی انجام شده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اردستان در پاسخ به این سؤال که پس از واگذاری این مجموعه به سازمان میراث فرهنگی چه اقدامی در جهت مرمت کاخ سرهنگآباد انجام خواهید داد؟ افزود: در 2بخش استمداد میخواهیم؛ یکی اینکه سرمایهگذاران به مرمت این مجموعه تاریخی و باشکوه کمک کنند و دیگر اینکه بتوانیم با کمک بخش خصوصی از کاخ سرهنگآباد بهعنوان یک مکان گردشگری استفاده کنیم تا با جذب گردشگر به این مجموعه در جهت حفاظت و نگهداری از آن اقدام شود.
وی با اشاره به نیاز داشتن این مجموعه به اعتباری بالغ بر یکمیلیارد و 500میلیون تومان به منظور مرمت و احیای آن گفت: در نخستین گام به ایزولاسیون مجموعه اقدام خواهد شد تا پس از آن بتوان با جذب این میزان اعتبار این مجموعه را به بهرهبرداری رساند.
افلاکی افزود: امسال 30میلیون تومان از اعتبارات استانی برای مرمت مجموعه سرهنگآباد تخصیص داده شده است و برای سال آینده نیز از اعتبارات ملی و استانی برای احیای این مجموعه و مرمت آن استفاده خواهیم کرد.
عمارت تاریخی سرهنگ آباد اردستان در مساحتی حدود 600مترمربع احداث شده و کوشک اصلی آن 3طبقه و 1500متر زیربنا دارد. این مجموعه 3بخش دیگر نیز دارد که در منتهیالیه شرقی مجموعه واقع شده و مشتمل بر حمام و سکونتگاه خدمه و اصطبل است. در منتهیالیه غربی نیز بادگیرخانه و شاهنشین قرار دارد. این مجموعه همچنین دارای جریان آب است که از کنار آن عبور میکند.