نگرانی‌ها از وضعیت بنای پارسارگاد ادامه دارد

رسانه‌ها و برخی صاحب‌نظران از مرمت نادرست در بنای پاسارگاد گلایه دارند و تصاویر منتشر شده طی روزهای اخیر در رسانه‌ها نیز نشان از انجام فعالیت‌های مرمتی در پاسارگاد داشت. مدیر پایگاه جهانی پارسه در پاسارگاد ولی همه اظهارنظرها در مورد وضعیت بد مرمت‌های انجام شده در بنای پاسارگاد را نادرست می‌داند و به همشهری می‌گوید: متأسفانه دوستان موضوع مرمت را با حفاظت از بنای پارسه اشتباه گرفته‌اند.

حساسیت‌ها نسبت به وضعیت بنای پاسارگاد تنها به داخل کشور محدود نمی‌شود؛ کارشناسان یونسکو به‌طور سالانه گزارش‌های مربوط به این بنای جهانی را از مسئولان ایرانی دریافت می‌کنند و آن‌طور که مدیر پایگاه جهانی پارسه در پاسارگاد می‌گوید اگر تاکنون مشکلی در حفاظت از بنای پاسارگاد ایجاد می‌شد یونسکو تذکر لازم را به مسئولان کشور می‌داد.

چگونگی حفاظت از بنای آرامگاه کوروش در پاسارگاد، این یادگار بازمانده از فرهنگ و تمدن چندهزارساله ایرانی، همواره مورد حساسیت بوده است. چه آن زمان که سد سیوند در حریم این بنای تاریخی احداث شد و ماجرای نفوذ رطوبت و ویرانی بنا را بر سر زبان‌ها انداخت و چه اکنون که تغییرات ایجاد شده در ظاهر بنای پاسارگاد به‌دلیل فعالیت‌های حفاظتی و مرمتی خبرساز شده است همیشه نگرانی از حفاظت از این بنای باستانی در ایران موردنظر بوده است.

سامان خسروانی، مدیر بنیاد پاسارگاد به خبرگزاری میراث فرهنگی گفت: انجمن‌های تاریخی سال‌هاست که با نحوه حفاظت و مرمت پاسارگاد مخالفت می‌کنند؛ چرا که به جای استفاده از مرمتگران ماهر، از افراد بومی در مرمت آرامگاه کوروش استفاده می‌شود که آموزش‌های لازم را ندیده‌اند. مدیر بنیاد پاسارگاد افزود: مرمت پاسارگاد به‌دلیل بازتاب‌های جهانی بسیار عجولانه و در مدت زمان کوتاهی انجام شد؛ به‌طوری که برنامه زمانی مرمت بیشتر از 6 ماه طول نکشید و با اینکه این موضوع اعتراض‌های انجمن‌های تاریخی را به‌دنبال داشت اما متولیان میراث فرهنگی حتی به وعده نشستی که قرار بود با مؤسسات و انجمن‌های تاریخی داشته‌باشند عمل نکردند. وی با تاکید بر این موضوع که طبق قانون و اصول مرمت باید مرمت‌های ادواری مشخص باشد و بیننده با مشاهده آن به مرمت‌های انجام شده پی ببرد، افزود: هم‌اکنون در مرمت آرامگاه کوروش از مصالحی استفاده شده که در برابر آب و هوا و بارندگی‌ها مقاومت ندارد و مواد مرمتی، همجنس با سنگ‌های آرامگاه نیست و این امر باعث شده که آرامگاه از جلوه مناسبی برخوردار نباشد.

بنیاد پژوهشی پارسه و پاسارگاد پیش‌تر اعلام کرده بود که زمستان سال گذشته و به‌رغم بارندگی‌های شدید که با بارش برف هم همراه بوده، آب از بخش‌های مرمت شده آرامگاه کوروش نفوذ نکرد و داخل این آرامگاه خشک باقی ماند.

مدیر بنیاد پاسارگاد همچنین به حساسیت یونسکو در نحوه مرمت پاسارگاد اشاره کرد و گفت: در جریان متن نامه یونسکو به سازمان میراث فرهنگی نیستیم اما می‌دانیم که سازمان یونسکو حساسیت ویژه‌ای نسبت به مرمت پاسارگاد دارد؛ به‌طوری که گفته می‌شود هیاتی قرار است برای بازرسی به ایران بیاید و از عملکرد میراث فرهنگی بازدید کند؛ چراکه وضعیت آن بسیار نگران‌کننده است.

درحالی‌که مدیر بنیاد پارسه مرمت‌های انجام شده در بنای پاسارگاد که آرامگاه کوروش شناخته می‌شود را موجی در ایجاد جلوه نامناسب در بنای این آرامگاه باستانی می‌داند، محمد حسن طالبیان، مدیر پایگاه میراث جهانی پارسه در پاسارگاد در گفت‌وگو با همشهری اظهارنظرها مبنی بر انجام فعالیت مرمتی در پاسارگاد را رد می‌کند و می‌گوید: متأسفانه دوستان موضوع حفاظت را با مرمت اشتباه می‌گیرند. به گفته وی فعالیت‌های انجام شده در بنای پاسارگاد تنها اقدامات حفاظتی برای جلوگیری از نفوذ آب به داخل آرامگاه است که به اشتباه مرمت نام گرفته است.

طالبیان با اشاره به استفاده از سرب و بست‌های آهنی در معماری هخامنشی به سرقت سرب و آهن آرامگاه کوروش در سده‌های پیش اشاره کرد و گفت: در دوران قاجار سایت‌های میراث فرهنگی رها بودند و دزدها و راهزن‌ها سرب‌ها و آهن‌ها را سرقت می‌کردند. وی افزود: در نگهداری از آرامگاه کوروش 2 راه بیشتر نداریم یا آنکه آرامگاه را مرمت کنیم یا اینکه از آن حفاظت کنیم.

طالبیان گفت: 50 سال پیش حفره‌ها را با گذاشتن سنگ روی آن بستند تا آب باران به داخل بنا نفوذ نکند و چند حفره ایجاد شده در بنا را نیز با سیمان پر کرده بودند که سیمان نیز در طول سال‌ها ترک برداشته بود و آب به داخل بنا نفوذ می‌کرد.

مدیر پایگاه میراث جهانی پارسه افزود: یا باید آرامگاه را رها می‌کردیم یا آنکه حفره‌های ایجاد شده در بنا را با سنگ می‌پوشاندیم تا از نفوذ آب در امان باشد. بنابراین سنگ‌هایی از معدن آورده شد که تازه بود و به همین دلیل پس از قرار دادن سنگ‌های جدید در بنا که برای حفاظت گذاشته شده بود سنگ جدید در برابر سنگ قدیمی بنا کاملا مشخص است.

وی تاکید کرد: سنگ‌های جدید جنبه مراقبتی و حفاظتی دارند و اکنون تحقیقاتی با گروه ایتالیایی در حال انجام است تا پس از پایان تحقیقات و تصویب طرح مرمتی بنای پاسارگاد، مرمت بنا انجام شود. وی نمناکی عرصه پارسه را مربوط به دوران جدید ندانست. طالبیان اعلام کرد: مانیتورینگ و پایش بنا به‌طور مداوم انجام می‌شود تا اگر رطوبتی باشد جلوی آن گرفته شود.

مدیر پایگاه میراث جهانی پارسه در پاسارگاد همچنین از فعالیت چند گروه آلمانی، ایتالیایی و فرانسوی در پارسه خبر داد و گفت: اگر کارشناسان نقد هم دارند بهتر است بحث کنند و ما نیز از نقد علمی استقبال می‌کنیم، ولی زمانی که مباحث سیاسی شود دیگر جایی برای طرح مسائل کارشناسی نمی‌ماند.

محمد حسن طالبیان همچنین به ارائه گزارش‌ها درخصوص وضعیت پارسه به یونسکو اشاره کرد و گفت: گزارش‌های ادواری سالی 2 بار فرستاده می‌شوند و کارشناسان یونسکو گزارش‌ها را بررسی می‌کنند و اگر مسئله‌ای مشاهده شد خودشان به پاسارگاد می‌آیند و از نزدیک وضعیت پارسه را دنبال می‌کنند.

به‌رغم این اظهارات، چگونگی رسیدگی به بنای پارسه در پاسارگاد که آرامگاه کوروش بنیانگذار سلسله هخامنشی است، همچنان حساسیت‌های ویژه خود را دارد و کارشناسان وضعیت رسیدگی به این بنا را متناسب با اهمیت این میراث باستانی نمی‌دانند.