کتابهای فوتبالی را می‌توان به چندین دسته تقسیم کرد. دسته‌ای از این کتاب‌ها کاربرد آموزشی دارند. از آموزش قوانین فوتبال به زبان ساده تا آموزش پیچیده‌ترین تاکتیکهای روز فوتبال. دسته‌ای دیگر کتاب‌هایی است که در مورد مربیان و بازیکنان و باشگاه‌های بزرگ تاریخ فوتبال نگاشته شده و دسته‌ای دیگر شامل اتوبیوگرافی‌ها‌ی مربیان و بازیکنان مشهور فوتبال هستند. در این مطلب نگاهی می‌اندازیم به تعدادی از مشهورترین کتابهای فوتبالی که اتفاقا کتابهای چندان گرانی نیز به شمار نمی‌روند.
قهرمان متواضع...
یکی از آخرین کتابهای فوتبالی وارد‌شده با بازار کتاب «قهرمان متواضع» است که حاوی خاطراتی جالب از زندگی شخصی و زندگی ورزشی ایکر کاسیاس دروازه‌بان تیم فوتبال رئال مادرید است.
این کتاب را آلبرتو ناوارو نوشته و مایکل ا دانیل آن را به انگلیسی ترجمه کرده است. نظر خود کاسیاس در مورد این کتاب جالب است: «هنوز نمی‌دانم چرا باید کتابی در مورد من نوشته شود وقتی هنوز فعال هستم. بهتر بود خاطرات من در روزنامه‌ها به چاپ می‌رسید، اما حالا از نتیجه کار ناراضی نیستم. هنوز رویاهای زیادی در سر دارم.»
بچه‌مدرسه‌ای‌ها‌ی مهار‌نشدنی...
چند‌ماه پیش انتشار کتاب زندگی‌نامه زلاتان ابراهیموویچ جنجال‌ساز شد. زلاتان در این کتاب به شدت پپ گواردیولا را مورد حمله قرار داده و مسی و ژاوی را «بچه‌مدرسه‌ای» خوانده بود.
اعتراض به کتاب زلاتان توسط بارسلونایی‌ها به جایی رسید که یکی از مقامات ارشد باشگاه کاتالانی کتاب او را مناسب برای استفاده به‌عنوان کاغذ توالت دانست! جالب آن‌که تنها کمی پس از انتشار آن کتاب بارسلونا با گلزنی مسی و ژاوی میلان را در سن‌سیرو شکست داد تا ارزش بچه‌مدرسه‌ای‌ها بیش از پیش عیان شود.
جنجال ظریف
کتاب «تفاوت ظریف» فیلیپ لام نیز از آن کتاب‌هایی بود که پس از انتشارش در چند ماه گذشته جنجال‌های زیادی را به وجود آورد. کاپیتان تیم‌ملی آلمان و باشگاه بایرن‌مونیخ در این کتاب از تک‌تک مربیان پیشینش ایراد گرفته بود.
لام همچنین در این کتاب تمرینات سبک رودی فولر را عامل ناکامی ژرمن‌ها در یورو 2004 عنوان کرد و فاش کرد که در طول آن مسابقات بیشتر بازیکنان تیم‌ملی آلمان به جای تمرین، پلی‌استیشن بازی می‌کردند!
کتاب پرفروش بکس
«نمی‌دانم فوتبال چیست، اما بکام را دوست دارم!» جمله کلیدی این خانم ژاپنی همزمان با یکی از سفرهای تبلیغاتی دیوید بکام به ژاپن به خوبی عمق محبوبیت این فرد را نه به عنوان یک فوتبالیست، بلکه به عنوان فردی با چهره‌ای جذاب آشکار می‌کند. محبوبیتی که سبب شد کتاب «لحظات من» که خاطرات این فوتبالیست انگلیسی از زمان کودکی تا بزرگسالی را روایت می‌کرد به یکی از پرفروش‌ترین کتابهای فوتبالی تبدیل شود.
بازی‌ها‌ی زیبای نابغه معمولی
اتوبیوگرافی کارلو آنچلوتی که توسط انتشارات ریتزولی به بازار عرضه خاطرات بسیار جالبی از این مربی را بازگو می‌کرد. این کتاب با بیان خاطراتی مثل سرکار گذاشتن فلامینی و ترساندن یکی از کارمندان باشگاه رم تا مرز سکته، دیدگاه فوتبال‌دوستان جهان که کارلتو را یک سرمربی سرد و کم‌حرفی می‌دانستند، تغییر داد.
قسمت‌ها‌یی از این کتاب را پیش از این در تماشاگر خواندید، اما این بخش به علت عدم استقبال مخاطبان از تماشاگر حذف شد. به نظر می‌رسد مخاطبان تماشاگر بیشتر ترجیح می‌دهند اتوبیوگرافی علیرضا حقیقی را بخوانند!
راه رونی...
وین رونی یکی از فوتبالیست‌ها‌یی است که کتابهای زیادی در مورد او موجود است. کتاب «راه من، داستان من» روایتی جذاب از خاطرات رونی است وقتی که تازه به یونایتد پیوسته بود.
رونی در این کتاب بارها با ستارگان بزرگ یونایتد شوخی کرده و در بسیاری از خاطرات او همسرش کالین نقش پررنگی را ایفا کرده است. به جز این کتاب، کتاب‌هایی مثل «طلای رونی» از جان سوئدنی و «ماشین گل» مشهورترین کتاب‌هایی هستند که در باب ستاره باشگاه منچستریونایتد و تیم ملی انگلستان نوشته شده‌اند.
پسرک رویاساز
اولین اتوبیوگرافی لیونل مسی وقتی نوشته شد که او تنها 18سال داشت. مسی بعدا زندگی‌نامه دیگری را نیز روی وب‌سایت شخصی‌اش قرار داد. «داستان پسری که افسانه شد» نیز نام کتابی است که لوکا کایولی در مورد پسرک تاریخ‌ساز نوکمپ نوشت.
کریس و روزهای بهتر
کریس رونالدو نیز تا‌کنون سوژه بسیاری از کتابهای فوتبالی بوده است. یکی از مشهورترین این کتاب‌ها «داستان واقعی بهترین فوتبالیست کره‌زمین» نام دارد که البته وقتی نوشته شده که هنوز مسی به کیفیت امروزش نرسیده بود.
کتاب شیاطین
به لحاظ تعداد کتابهای فوتبالی، باشگاه فوتبال منچستریونایتد در بین تمام باشگاه‌ها رکورددار محسوب می‌شود. افزون بر کتابهای سالانه خود باشگاه، تعداد زیادی کتاب در مورد الکس فرگوسن نوشته شده است که معروف‌ترین‌شان «مدیریت زندگی من» به قلم خود الکس فرگوسن است. رایان گیگز با «داستان زندگی من»، ریو فردیناند با «ریو»، روی کین با «کین» مایکل اوون با «فراتر از رکورد» و اریک کانتونا با کتابی به نام خودش و به قلم فیلیپه آلکیز، تعدادی از بازیکنان صاحب کتاب یونایتد به شمار می‌روند.
گازا باشید
یکی از جذاب‌ترین کتابهای نوشته‌شده در حوزه فوتبال، کتاب بازیکن سابق جنجالی تیم‌ملی فوتبال انگلیس پل گاسکویین است. «سفر من به جهنم و بازگشت از آن» نام اتوبیوگرافی بازیکنی است که در زندگی‌اش حواشی ریز و درشتی‌های بسیاری را تجربه کرد.
تونی معتاد است!
کتاب اتوبیوگرافی تونی آدامز نام جالبی دارد. «معتاد» نام کتاب این فوتبالیست سرشناس انگلیسی است. البته منظور او اعتیاد به فوتبال است و نه اعتیاد به مواد افیونی!
کتابهای آموزشی
یکی از معروف‌ترین کتابهای فوتبالی نوشته شده کتاب «آموزش سرمربیگری» به قلم کریس بردی ست. «ساخت الماس» از جان ویلسون، «بررسی تاکتیکهای لوئیس فان‌خال» توسط کورملیک و «بررسی سبک تمرینات آژاکس» توسط کورملیک تعدادی دیگر از کتابهای آموزشی در ارتباط با فوتبال هستند. کتاب‌هایی نیز در توضیح و تفسیر سیستم‌ها‌ی مختلف بازی منتشر شده‌اند از جمله کتاب «3-4-3 » از ماسیمو لوچینی.
اسطوره‌ها‌یی که دشمن یکدیگرند
بهترین بازیکن تاریخ فوتبال کیست؟ این سوال پس از طی سال‌های زیاد هنوز بی‌پاسخ مانده است، اما پله خودش را بهترین بازیکن بی‌چون و چرای تاریخ می‌داند و این در تمام کتابهای فراوان مرتبط با او نیز نوشته شده! مارادونا نیز که مشهورترین کتابش «ال‌دیه‌گو» نام دارد بارها با اعلان جنگ علنی علیه پله خودش را بهتر از او دانسته است. اعتقاد مارادونا اما این است که مسی بهترین بازیکن تاریخ فوتبال به شمار می‌رود.
کتابهای دسته‌جمعی
تعدادی از کتابهای فوتبالی به جای پرداخت به زندگی یک فوتبالیست و یا یک مربی تعدادی بازیکن و مربی را به صورت دسته‌جمعی سوژه خود کرده‌اند. از «بازی زیبا» نوشته تام وات که در مورد تاثیر فوتبال بر زندگی بعضی از ستاره‌ها‌ی بزرگ تاریخ است و از کتاب الساندرو زائولی در مورد سرمربیان موفق دهه80 ایتالیایی می‌توان به عنوان نمونه‌ها‌ی مشهور و موفق این نوع کتاب‌ها نام برد.
کتابی که فیلم شد
یکی از مشهوترین کتابهای فوتبالی، کتاب «گل، رویا آغاز می‌شود» است. این کتاب داستانی در مورد فوتبالیستی است که از نیوکاسل راهی رئال‌مادرید شده و حالا در باشگاه جدید با چالش‌های جدیدی نیز روبه‌رو شده. شهرت این کتاب مرهون فیلمی است که به کمک باشگاه رئال مادرید و با حضور چند دقیقه‌ای بکام، زیدان و رونالدوی برزیلی ساخته
شده است.
لیورپولی‌ها
بازیکنان باشگاه لیورپول نیز صاحب تعداد زیادی کتاب هستند. «کارا» اتوبیوگرافی پسر طلایی آنفیلد جیمی کاراگر است و «جرارد» همان‌طور که از اسمش پیداست پیرامون استیوی بزرگ نوشته شده است. فرناندو تورس نیز زمانی که بازیکن لیورپول بود کتاب «ال‌نینیو» را به بازار فرستاد که اتفاقا با استقبال خوبی نیز روبه‌رو شد.
مربیان بزرگ، کتابهای ضخیم
تفاوت ویژه کتاب‌هایی که پیرامون سرمربیان مشهور فوتبال نوشته می‌شود با کتابهای بازیکنان این است که کتابهای مربیان عموما ضخیم‌تر هستند و مربیان خاطرات بیشتری برای تعریف کردن دارند.
«بابی رابسون» اتوبیوگرافی جالبی دارد که چگونگی مبارزه این سرمربی فقید با بیماری سرطان را به خوبی انعکاس می‌دهد. کتابهای «ونگر» از ژاویر دیویر، «مورینیو، تولید پرتغال» از داوید بارکلی، «پسری از سانتپدور» در مورد پپ گواردیولا و «خاص2» در مورد ویلاس بوآس به قلم میگل پررا، کتابهای مشهور پیرامون مربیانی هستند که در مورد هر کدام‌شان تعداد دیگری کتاب نیز به انتشار رسیده است.
همه چیم تو!
«جی‌تی، کاپیتان، رهبر، اسطوره». اولی دربیشایر در این کتاب حسابی کاپیتان آبی‌ها‌ی لندن را تحویل گرفته است! البته جان تری در میان هواداران چلسی از محبوبیت ویژه‌ای برخوردار است حتی پس از ماجرای فساد اخلاقی او که سبب هو شدنش در بسیاری از استادیوم‌ها‌ی دنیا شد.
باشگاه ما بهترین است!
باشگاه‌ها نیز سوژه بسیاری از کتابهای فوتبالی بوده‌اند. این کتاب‌ها که شامل نکاتی مثل تاریخچه و فلسفه باشگاه هستند، معمولا هر سال به‌روز شده و با تغییرات راهی بازار می‌شوند. «بارسلونا، شور مردمی» تالیف جیمی برنز، «ساخت یک سوپر باشگاه» در مورد باشگاه آرسنال نوشته آلکس فین، «آژاکس، بارسا، کرویف» نوشته پیتر برند و «کهکشانی‌ها» در مورد رئال‌مادرید تعدادی از این کتاب‌ها هستند. باشگاه ناپولی نیز به‌تازگی کتابی شیک در مورد تاریخچه این باشگاه تا امروز منتشر کرده است.
کتاب‌هایی برای لیگ‌ها‌ی معتبر
لیگ‌ها‌ی معتبر فوتبال اروپا هم گاهی سوژه کتابهای فوتبالی شده‌اند. مشهورترین این کتاب‌ها کتابی است به نام «کالچو» که در مورد لیگ فوتبال ایتالیا به قلم جان فوت.
راه افتخار!
کتابهای فوتبالی در بعضی از موارد به شکل داستانی و توسط اهالی مشهور فوتبال نوشته شده‌اند. به عنوان مثال می‌توان از کتاب «راه افتخار» رینوس میشل و «شغل ایتالیایی» جان‌لوکا ویالی نام برد که نام کتاب دوم، نام یک فیلم معروف نیز هست.
تیم‌ها‌ی ملی
بعضی از کتابهای فوتبالی در ارتباط با تیم‌ها‌ی ملی و افتخارات‌شان نوشته شده است. «نارنجی رویایی» دیوید وینر پیرامون تیم ملی هلند نوشته شده و «سه شیرها» کتابی است در مورد تیم ملی فوتبال انگلیس.
