به گزارش مهر، آبش‌خاتون تنها فرمانروای زن استان فارس بوده که در سال662 قمری بر این ایالت حکمرانی می‌کرده که گفته می‌شود وجه تشابه شهرت میدان خاتون به سبب قرار گرفتن مقبره وی در آنجاست.
وی دختر سعدبن ابی‌بکربن سعید‌زنگی و زن پسر هلاکو خان مغول و آخرین اتابک از خاندان سلغریان است. این زن در زمان حکمرانی خود فعالیت‌های زیادی برای پیشرفت شهر انجام داده است.
آبش خاتون در زمان حکومتش خدمات ارزنده‌ای را به مردم شیراز ارائه کرد و از این بعد نزد مردم استان فارس و شهر شیراز بسیار قابل احترام است.
اما طی سال‌های مختلف آرامگاه آبش که در جوار میدان خاتون در کوچه‌پس‌کوچه‌های کم عرض منطقه واقع شده بود، چندان مورد استقبال و بازدید گردشگران قرار نداشت و به صورت طبیعی نیز مردم اطلاعات مطلوبی از این دوره تاریخی و حتی آبش‌خاتون نداشتند. آرامگاه نیز به همین سبب هر روز در حال فرسوده شدن بود و نیاز به مرمت جدی داشت.
بر این اساس چندی پیش شهرداری شیراز برای میدان خاتون تقاطع غیرهمسطحی را تعریف و اجرا و در پی آن برای فضاسازی اطراف تقاطع، شهرداری مقرر کرد که ضمن آزادسازی اطراف آرامگاه فضای مطلوبی متناسب با این محدوده ایجاد شود.
حفظ شأن آرامگاه در فضاسازی اطراف مقبره آزادسازی اطراف آرامگاه و ایجاد پارک و فضای سبز در این محدوده باعث می‌شود که نه تنها آبش‌خاتون از انزوای سال‌های گذشته خود بیرون آید بلکه این اثر به یکی از جاذبه‌های جدید گردشگری شیراز تبدیل شود. در این راستا کارشناسان آزادسازی فضا را امری پسندیده و شایسته یک اثر تاریخی می‌دانند اما در این خصوص تأکید دارند چنانچه قرار است فضای سبز یا پارکی در اطراف آرامگاه ایجاد شود این امر باید متناسب با شأن فرهنگی و تاریخی بنا صورت گیرد و فضای اطراف را نباید در حد یک پارک محلی نزول داد.
در این خصوص دبیر کانون مطالعات معماری ایران بیان کرد: آبش خاتون به لحاظ دوره تاریخی یک دوره بسیار درخشان و تنها یادگار دوره درخشان هنر شیراز است؛ دوره‌ای که موجب پیدایش مکتب شیراز می‌شود.
مهدی پارسایی اضافه کرد: دلیل این امر نیز این است که آبش‌خاتون توانست جلوی حمله مغول‌ها را بگیرد و فارس به خاطر ابتکار عمل او در امان ماند و در شرایطی که شهرهای بزرگ ایران به ویرانه تبدیل شده بودند هنرمندان به شیراز که همچنان آباد بود مهاجرت کردند و این امر سبب احیای هنرها به‌خصوص نگارگری در شیراز شد. وی ادامه داد: متأسفانه مقبره آبش‌خاتون طی این سال‌ها مغفول مانده و ایجاد این پل در میدان خاتون باعث می‌شود که به این بنا نیز پرداخته شود. یک کارشناس و فعال حوزه میراث فرهنگی نیز بیان کرد: برای فضاسازی اطراف آرامگاه باید مراقب بود که فضای سبز پیش‌بینی شده متناسب با شأن فرهنگی بنا باشد که در آن فرهنگسرا و اماکن فرهنگی مرتبط با آرامگاه نیز دیده شود.
وی تأکید کرد: نباید پارک‌سازی اطراف محوطه در حد پارک محله‌ای باشد و شاخص و المان‌های مرتبط با اثر تاریخی نیز باید در آزادسازی بنا مورد توجه قرار گیرد.
در این رابطه شهردار منطقه2 شیراز نیز گفت: با توجه به اینکه پل دفاع مقدس شیراز یکی از پروژه‌های بزرگ این کلانشهر محسوب می‌شود، پیرو سیاست‌های جدید شهردار شیراز بنا بر این است در زمانی که پروژه‌های شاخصی را در دست افتتاح داریم فقط به‌عنوان المان مورد افتتاح قرار نگیرد بلکه فضاسازی و محوطه‌سازی اطراف پروژه نیز تعریف شود.
آرش فرج‌زاده توضیح داد: در این راستا با توجه به اینکه در اطراف پل دفاع مقدس یک طرف بیمارستان بود و طرف دیگر نیز آتش‌نشانی قرار داشت، قرار شد این محوطه به صورت پارک دیده شود تا هم کیفیت منطقه ارتقا یابد و هم چشم‌انداز زیبایی برای محوطه ایجاد شود. شهردار منطقه 2 شیراز تصریح کرد: با توجه به اینکه دسترسی به این بنا از یک کوچه میسر می‌شد شهرداری شیراز کار را بر عهده گرفت تا اقدام به فضاسازی اطراف آرامگاه آبش خاتون کند که جدا از فضاسازی کیفی، برای معرفی شخصیت‌های فاخر فارس نیز اقدامی صورت گیرد.
فرج‌زاده گفت: بر این اساس اقدام به احداث پارکی با مساحتی حدود 7/0هکتار با اعتباری بالغ بر 250میلیون تومان شد که عملیات اجرایی آن در حال انجام است. وی در خصوص دغدغه‌های برخی دوستداران میراث فرهنگی به خاطر طرح محوطه‌سازی اطراف آرامگاه که باید در شأن یک بنای فرهنگی باشد، تصریح کرد: این دغدغه را نیز مرتفع کردیم و با توجه به اینکه هم باید المان فرهنگی دفاع مقدس به‌خاطر پل میدان دفاع مقدس و هم بنای میراثی آرامگاه لحاظ می‌شد طرحی را در نظر گرفتیم که میراث فرهنگی نیز آن را تأیید کرد.
