این در حالی است که امسال پس از پرداخت با تاخیر یارانه‌های نقدی بهمن‌ماه، برخی تلاش کردند تا بخشی از مایحتاج ضروری شب عید خود را تامین کرده و از گرانی ناشی از خرید در روزهای پایانی سال در امان باشند. با این شرایط گرچه بازار شب عید امسال زودتر حال‌و‌هوای بهاری به‌خود گرفته و از جنب‌و‌جوش بیشتری برخوردار است اما خریداران توفیق چندانی در خرید کالاهای مورد نیاز شب عید ندارند. بررسی دیدگاه‌های برخی خریداران بیانگر واقعیت‌های بازار شب عید امسال است.
در آخرین ماه سال، بازار عرضه کالاها رنگ و بوی دیگری به‌خود گرفته؛ بازاری که بسیاری از عرضهکنندگان محصولات مختلف با مجوز یا بدون مجوز نسبت به تأمین مایحتاج شب عید مردم اقدام می‌کنند.
حراج فصلی، یکی از شیوه‌های تأمین مایحتاج مردم در روزهای پایانی سال است. با گذر در خیابان‌های سطح شهر می‌توان بسیاری از واحدهای صنفی را ملاحظه کرد که با درج میزان تخفیف محصولات خود، از حراج فصلی خبر می‌دهند اما مردم این حراج‌ها را واقعی قلمداد نکرده و معتقدند افزایش تقاضا به‌عنوان محرک اصلی عرضهکنندگان اینگونه کالاها بوده و قیمت‌های عرضه شده در اینگونه حراج‌ها حتی نسبت به قیمت‌های 2ماه پیش افزایش نیز داشته است.
رئیس شورای اصناف کشور در مورد اینگونه حراج‌های فصلی معتقد است: «زمان اجرای اینگونه طرح‌ها با تغییر فصل بوده و واحدهای صنفی در آستانه فصل جدید و تغییر شکل مایحتاج روز مردم کالاهایی را که در فصل قبل به بازار عرضه کرده‌اند به نرخی پایین‌تر از قیمت‌های فصل و با دریافت مجوز از شورای اصناف به مردم عرضه می‌کنند». قاسم نوده‌فراهانی می‌افزاید: «برگزاری حراج‌های فصلی، نیازمند اخذ مجوز از شورای اصناف است و این شورا با ارائه مجوز به اینگونه واحدها بر قیمت و کیفیت کالاهای عرضه‌شده در چارچوب حراج‌های فصلی در واحدهای صنفی نظارت می‌کند».
قیمت‌های بی‌ثبات
نوسان قیمت کالاهای مورد نیاز مردم در شب عید موجب‌شده تا بسیاری از مصرف‌کنندگان با پیش‌بینی افزایش احتمالی قیمت‌ها زودتر نسبت به خرید مایحتاج خود اقدام کنند؛ چرا که نوسان نرخ ارز و ضعف نظارت بر بازار کالاهای مصرفی، زمینه تغییر روزانه قیمت‌ها را فراهم کرده است. یک بازنشسته که به همراه همسر و فرزند خود برای خرید البسه،کیف و کفش راهی بازار تهران شده می‌گوید: «تغییر قیمت کالاها بسیار زیاد است به‌نحوی که قیمت کیف و کفش در یک فروشگاه با فروشگاه دیگر تفاوت 7 تا 10هزار تومانی دارد».
عباس ناصری، ضعف نظارت بر قیمت و کیفیت کالاها را عامل اصلی سوءاستفاده برخی عرضهکنندگان کالاها قلمداد کرده و می‌گوید: «نابسامانی بازار شب عید موجب شده تا قیمت بسیاری از کالاها روزانه تغییر کند که این امر باعث سرگردانی کسانی شده که برای خرید مایحتاج شب عید خود یا تهیه پوشاک ازطریق حراج‌های فصلی راهی فروشگاه‌های سطح شهر می‌شوند».
وی با اشاره به استناد برخی فروشندگان مبنی بر افزایش هزینه تمام‌شده تولید یا واردات پوشاک می‌گوید: «بسیاری از فروشندگان علت تغییر لحظه‌ای قیمت‌ها را تهیه ارز با نرخ بالاتر اعلام می‌کنند؛ این در حالی است که لباس‌‌هایی که اکنون در چارچوب حراج‌های فصلی عرضه می‌شود از مدت‌ها پیش، تولید یا وارد کشور شده است».
دست خالی برمی‌گردیم
یک خانم کارمند که برای خرید برخی لوازم خانگی راهی سه‌راه امین‌حضور شده است نیز با گلایه از تغییر لحظه‌ای قیمت‌ها می‌گوید: «گرانی لوازم خانگی به‌ویژه در مورد کالاهای وارداتی بیداد می‌کند؛ این در حالی است که حتی برخی فروشندگان از فروش لوازم خانگی به‌دلیل ثابت نبودن قیمت‌ها خودداری می‌کنند».
خانم صابری که برای خرید یخچال‌فریزر و اجاق‌گاز راهی بازار شده است، افزود: «به تاکید برخی آشنایان و زمزمه‌هایی که از احتمال افزایش بیشتر قیمت‌ها به گوش می‌رسید سعی کردم تا پیش از داغ‌ترشدن بازار خرید شب عید، نسبت به خرید این لوازم اقدام کنم اما به‌نظر می‌رسد قیمت‌ها پیشاپیش به استقبال نوروز رفته و عرضه چند نرخی این محصولات عملا قدرت خرید را از مصرف‌کنندگان سلب کرده و به‌رغم جنب‌و‌جوش حاکم بر بازار بسیاری از خریداران، دست خالی روانه خانه می‌شوند».
وی با اشاره به تفاوت چندصدهزار تومانی نرخ انواع یخچال‌فریزر و اجاق‌گاز در بازار می‌افزاید: «خریداران بازار لوازم خانگی با نوعی سردرگمی مواجه هستند و از یک‌سو نگران افزایش بیش از پیش قیمت‌ها در آستانه نوروز بوده و از سوی دیگر گرانفروشی و عرضه چندنرخی کالاها عملا قدرت خرید را از مشتریان سلب کرده است موضوعی که منحصر به بازار لوازم خانگی نبوده بلکه حتی بازار مواد‌غذایی و پوشاک را نیز دربرگرفته است».
هیاهو برای هیچ
چند خانم دانشجو که برای خرید کیف ،کفش و لباس شب عید راهی میدان ولیعصرشده‌اند، حضور خود در این محل را بیشتر برای گشت و‌گذار قلمداد می‌کنند تا خرید مایحتاج.
یکی از این دانشجویان می‌گوید: «بیشتر برای ارزیابی قیمت‌ها به بازار آمده‌ایم اما تفاوت قیمت پوشاک در فروشگاه‌های مختلف بسیار زیاد است؛ گرچه هنوز فروش پوشاک نوروزی در فروشگاه‌های سطح شهر آغاز نشده و لباس‌های جدید شب عید کمتر در بازار به‌چشم می‌خورد اما قیمت پوشاک در فروشگاه‌های مجری طرح فروش فوق‌العاده و حراج‌های فصلی چندان رضایت بخش نیست».
وی می‌افزاید: «حدود 3 ساعت است که قیمت و کیفیت پوشاک عرضه شده در فروشگاه‌ها را ارزیابی می‌کنم و تنها موفق به خرید یک پیراهن شده‌ام. برخی از مانتو‌ها و سایر لباس‌های عرضه شده یا از کیفیت لازم برخوردار نیستند یا اینکه قیمت انواع مرغوب‌تر آن به حدی بالاست که با بودجه ما سازگار نیست».
یکی دیگر از دانشجویان با اشاره به قیمت 70 تا 130هزار تومانی مانتو در فروشگاه‌های سطح شهر می‌گوید: «فروشگاه‌هایی که در طرح فروش فوق‌العاده شرکت کرده‌اند بیشتر اجناس قدیمی و ازمدافتاده را به مشتریان عرضه می‌کنند که یا تناسب چندانی با خرید شب عید مردم ندارند یا از نظر کیفیت چنگی به دل نمی‌زنند. با این شرایط برای خرید مایحتاج شب عید منتظر عرضه پوشاک مناسب و با قیمت کمتر هستیم، گرچه نمی‌توان به برآورده شدن این انتظار چندان خوشبین بود».
بازار چندنرخی مواد‌غذایی
علی غفاری که برای خرید برخی اقلام غذایی به خیابان مولوی مراجعه کرده است با ابراز نارضایتی از قیمت‌های متفاوت اقلامی مانند برنج، روغن نباتی، قندوشکر و گوشت قرمز و مرغ می‌گوید: «تا پیش از این برای بسیاری از مواد‌غذایی به خیابان مولوی مراجعه می‌کردم و به‌دلیل عرضه عمده این محصولات در فروشگاه‌های این منطقه، قیمت این کالاها نسبت به قیمت‌های سطح شهر کمتر و از ثبات بیشتری برخوردار بود اما در یک ماه گذشته قیمت اغلب مواد‌غذایی افزایش یافته و کالاهای مشابه با نرخ‌های متفاوت به مردم عرضه می‌شود».
وی با اشاره به نرخ برخی اقلام خوراکی می‌افزاید: «قیمت برنج خارجی که تا پیش از این کمتر از 2هزار و 500 تومان بوده اکنون به بیش از 3هزار تومان افزایش یافته است و برنج ایرانی درجه 2 نیز نرخی حدود 4هزار تومان دارد. قیمت شکر فله نیز به بیش از هزار و 300تومان و نرخ گوشت گوسفندی نیز هرکیلوگرم به بیش از 22هزار تومان افزایش یافته است. همچنین نرخ مرغ و تخم‌مرغ در نوسان بوده و اکنون قیمت هر کیلوگرم گوشت مرغ از 3هزار و 600 تا 3هزار و 900 تومان و هر شانه تخم‌مرغ به نرخ 5هزار و 500 تا بیش از 6هزار تومان به مردم عرضه می‌شود».
غفاری با بیان اینکه عرضهکنندگان مواد‌غذایی هیچ توجیه قانع‌کننده‌ای برای افزایش قیمت‌ها ندارند، می‌گوید: «بنکداران افزایش قیمت برخی مواد‌غذایی وارداتی مانند برنج و شکر را ناشی از افزایش نرخ ارز قلمداد می‌کنند؛ این در حالی است که قیمت برخی اقلام خوراکی تولید داخل مانند حبوبات، رب گوجه‌فرنگی، گوشت قرمز، مرغ و تخم‌مرغ نیز افزایش بی‌رویه‌ای داشته و دستگاه‌های نظارتی نیز بر تثبیت قیمت‌ها تاکید دارند. به‌نظر می‌رسد بازار مواد‌غذایی به حال خود رها شده است و مردم قادر به خرید مایحتاج شب عید نیستند».
