گروه شهری: وضعیت بافت‌های تاریخی در برخی شهرهای گردشگرپذیر کشور خوشایند نیست.

بافت تاریخی

این واقعیت از چندسال گذشته زمانی به مرحله هشدار رسید که در بافت‌های تاریخی یزد و شیراز اتفاقات ناخوشایندی به نفع مدرنیته افتاد. همان روزها موضوع تخریب بافت‌های تاریخی به‌منظور ایجاد سازه‌های جدید مطرح بود و به‌رغم هشدار کارشناسان، مسئولان امر توجه جدی در این خصوص نشان ندادند. تنها در یکی دو مورد بود که سازمان مسکن و شهرسازی آن دوره در موضوع بافت تاریخی شیراز توضیحاتی مطرح کرد و هیچ سخنی از تخریب بافت تاریخی یزد به‌عنوان یکی از شهرهای مقصد گردشگری و همچنین گنجینه‌ای از معماری ایرانی به میان نیامد.

تخریب بافت‌های تاریخی یزد و شیراز درست مصادف با خروج خانه‌های تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور بود که مالکان با شکایت به دیوان عدالت اداری اقدام به خارج کردن خانه ثبت شده در فهرست میراث ملی کشور می‌کردند و به جای آن آپارتمان یا پاساژ می‌ساختند. این وضعیت به‌رغم تلاش دوستداران میراث فرهنگی در تهران و سایر شهرها ادامه داشت و سازمان میراث فرهنگی نیز با تغییر مدیریت در این موضوع چندان فعال عمل نکرد تا آنکه اعضای شورای شهر تهران نیز به جمع مخالفان تخریب بافت‌های تاریخی و خروج خانه‌های تاریخی از فهرست ثبت شده در آثار ملی کشور پیوستند.

پیش‌تر چند خانه تاریخی در تهران و شهرستان‌ها از فهرست میراث ملی خارج و بلافاصله تخریب شد. سرای دلگشا و چند خانه تاریخی دیگر نیز در این فهرست قرار داشتند. خانه پروین اعتصامی، خانه اتحادیه و خانه دایی جان ناپلئون یا همان خانه اتحادیه با تلاش رسانه‌ها و نظر مساعد مالکان از گزند این اقدام در امان ماندند.

به‌رغم آنکه تب خروج خانه‌های تاریخی از فهرست آثار ملی کشور در چند ماه اخیر فروکش کرد و خبری از تخریب بافت‌های تاریخی شهرهای دیگر بر خروجی خبرگزاری‌ها قرار نگرفت، دیروز بار دیگر با انتشار 2 خبر نگرانی‌ها در مورد وضعیت بافت‌ها و خانه‌های تاریخی بیشتر شد. در نخستین اقدام، 24‌انجمن مردم‌نهاد در نامه‌ای به رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درباره بافت تاریخی یزد از تلاش برای تخریب بافت تاریخی آن شهر خبر دادند. در این نامه که خطاب به سیدحسن موسوی نوشته شده است انجمن‌های مردم نهاد دوستدار میراث فرهنگی اعلام کردند که چندتن از اعضای شورای شهر یزد در اقدامی بی‌سابقه، ثبت ملی بافت تاریخی یزد را که اکنون برای ثبت در فهرست میراث جهانی مورد نظر است غیرقانونی اعلام کرده و گفته‌اند که سازمان میراث فرهنگی کشور تنها در موضوع ثبت ملی تک‌بناها دارای صلاحیت قانونی است.

انجمن‌های دوستدار میراث فرهنگی همچنین اعلام کرده‌اند که به نمایندگی از سازمان‌های مردم‌نهاد دوستدار میراث فرهنگی و به‌نمایندگی از مردم ایران و دوستداران بافت تاریخی یزد در سراسر جهان، خواستار ایفای حقوق قانونی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در دفاع از حقوق مردم شهر یزد و شکایت قانونی تا حصول نتیجه سازمان از خاطیان و طراحان طرح‌های تخریبی و توسعه‌ای آن شهر هستند.

انجمن‌های مردم نهاد دوستدار میراث فرهنگی کشور در نامه خود که در خبرگزاری ایسنا نیز منتشر شده است خواستار برخورد با اظهار نظرهای تکراری و همچنین تهیه طرح‌های غیرکارشناسی و مخرب در بافت تاریخی یزد و بافت‌های تاریخی سراسر کشور شدند. انجمن‌های دوستدار میراث فرهنگی کشور همچنین در نامه خود به رئیس سازمان میراث فرهنگی خواستار تلاش آن سازمان در تداوم ثبت‌ملی بافت‌های تاریخی و ارزشمند در دیگر شهرهای کشور شدند. خانه تاریخی امین السلطان که لوکیشن فیلم دایی جان ناپلئون ساخته ناصر تقوایی بود نیز از دیگر خانه‌های تاریخی بود که احتمال خروج آن از فهرست آثار ملی مطرح شد و شورای شهر تهران نیز خواستار جلوگیری از خروج خانه‌های تاریخی از فهرست آثار ملی شد.

از سوی دیگر خبرگزاری مهر از گودبرداری یک ساختمان تجاری چند طبقه در مجاورت خانه تاریخی امین‌السلطان خبر داده است که به گفته کارشناسان ساخت این ساختمان تجاری در کنار خانه تاریخی امین‌السلطان حریم و منظر بصری این خانه تاریخی را از میان می‌برد. این خانه با نام‌های دیگر همچون اتحادیه یا خانه دایی‌جان ناپلئون تنها قطعه بازمانده از باغ‌های لاله‌زار تهران است که در واقع خانه امین‌السلطان، صدراعظم ناصرالدین شاه بوده است.سازمان میراث فرهنگی برای خرید این خانه با خانواده اتحادیه وارد مذاکره شد و توافق‌هایی برای واگذاری این باغ به دولت به قیمت 4میلیارد تومان به میان آمد اما در نهایت این معامله به سرانجام نرسید چرا که وراث این مبلغ را به 17میلیارد تومان افزایش داده بودند. ایرج اتحادیه یکی از وارثان خانه اتحادیه همان زمان توضیحاتی به روزنامه همشهری ارسال کرد و مدیر بافت تاریخی منطقه12 تهران نیز که بارها از تلاش برای خرید خانه تاریخی اتحادیه به‌منظور مرمت و حفظ این خانه خبر داده بود به روزنامه همشهری گفت: بارها تلاش کرده بودیم با وارثان این خانه مذاکراتی برای خرید انجام بدهیم ولی چون وارثان خانه اتحادیه تعداد زیادی هستند که برخی از آنها نیز در خارج از ایران حضور دارند و امکان داشتن امضای آنها نیز وجود ندارد این خانه بلاتکلیف ماند.

اکنون آنطور که خبرگزاری مهر اعلام کرده است تعدادی از مالکان، بخش عمده باغ را از باقی وارثان‌خریداری کرده و خوستار آن هستند که با خروج این اثر از فهرست آثار ملی تغییراتی در آن ایجاد کنند.

آنطور که آن خبرگزاری اعلام کرده است، قرار بود پس از تخریب خانه امین‌السلطان در زمین این خانه یک مجتمع تجاری بسیار بزرگ ساخته شود که در آن صورت با توجه به تراکم چند ده هزار متری این مجتمع، آخرین بقایای بافت تاریخی لاله‌زار در ازدحام بازار مضمحل می‌شود اما این طرح نیز فعلا مسکوت مانده چون بسیاری از فعالان و دوستداران میراث فرهنگی مخالفت خود را به وراث اعلام کرده‌اند.

کد خبر 161980

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار فرهنگ عمومی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز