این آمار با اندکی تفاوت، به دلیل آنکه نام برخی از آلبومهایی که منتشر شده اما ،روی سایت موسیقی ما نیامده است، و با ضریب خطایی بین 10 تا 20 درصد عنوان میشود.
نگاهی به کلیت تولیدات موسیقی در سال 90 میتوان آخرین سال دهه هشتاد را سال انتشار ردیف نوازی در موسیقی سنتی ایران به شمار آورد. سالی که انواع و اقسام ردیف را میتوان در آن مشاهده کرد.
در این سال البته اعتنا به گذشته موسیقی ایران هم حضور و بروزی جدی داشت. اگر بخواهیم از پیشینه موسیقی ایران و کارهایی که در سال 90 در این زمینه انجام و منتشر شد، نام ببریم باید به دو اثر مهم اشاره کنیم. اول کاری که محمد رضا درویشی، آهنگساز و پژوهشگر موسیقی روی مجموعه آثار عبدالقادر مراغی انجام داد ،اثری با عنون شوقنامه که 24 تصنیف از این موزیسین قرون میانه ایران را بعد از چند سال کار با گروهی به همین نام و با آواز همایون شجریان به بازار موسیقی عرضه کرد. سرمایهگذار این اثر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود که به نوعی یادآور فعالیتهای اثر گذار این نهاد فرهنگی در زمینه موسیقی در سالهای میانی دهه پنجاه بود. همراه این آلبوم فیلمی از سخنان استاد محمد رضا شجریان منتشر شد که به تمجید و ستایش از آواز همایون پرداخته بود، سخنانی که بازتابهای مختلفی داشت و البته برخی نظرات و نگاههای مخالف نظر آقای شجریان، به خصوص آنجا که صدای فرزندش را بینظیر میخواند، که چندان هم نظرش را علمی و دقیق نمیدانستند.
رونمایی از آلبوم شوقنامه با حضور محمدرضا شجریان
استاد شجریان البته در روزهای ابتدایی سال 90 با برگزاری نمایشگاهی از سازهایی که ایده ساختش را خودش داده است، فضای بحث و جدلهای جدیای را در مورد وضعیت سازسازی و سازهای خود در رسانهها و مطبوعات سبب شد.
انتقاد یک مدرس سهتار از سازسازی شجریان
دومین اثر کتاب «موسیقی عصر صفوی»اثر حسین میثمی است که از سوی انتشارات فرهنگستان هنر به بازار موسیقی عرضه شد. این اثر که جایزه بهترین کتاب سال حوزه موسیقی در بخش کتاب جشن خانه موسیقی را از آن مولف آن کرد، با نگاهی پژوهشی و با استناد به اسناد و کتابها و منابع اطلاعات تازهای را درباره موسیقی این دوره در اختیار خوانندگان و به خصوص مخاطبان جدیتر موسیقی قرار میدهد. آگاهیهایی که قطعا به درک ما از تاریخ موسیقی ایران ، به خصوص موسیقی دوره صفوی عمق و غنای بیشتری خواهد بخشید.
برگزیدگان بخشهای مختلف جشن خانه موسیقی معرفی شدند
نخستین ردیف را استاد حسن کسایی با همکاری سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران به بازار موسیقی عرضه کرد. این آلبوم اگرچه در 5 سی دی و یک کتابچه و به کوشش فرزند استاد کسایی،محمدجود کسایی، در اواخر سال گذشته منتشر شد، اما در عمل مراسم رونمایی آن در پاییز سال نود و با حضور محمدرضا لطفی به عنوان منتقد و بررسی کننده این مجموعه انجام شد. نشستی که صراحت لطفی در بیان برخی نکات بحث و جدلهایی را به دنبال داشت.
گزارش همشهریآنلاین از نقد و بررسی لطفی بر ردیف استاد کسایی
مسعود جاهد،آهنگساز و نوازنده و ردیفدان نی هم ردیف نیای را از سوی شرکت ایرانگام به بازار موسیقی عرضه کرد که متاسفانه به دلیل عدم توزیع مناسب و تبلیغات اندک(بخوانید هیچ) عملا کمتر کسی از اهل موسیقی ازآن مطلع شد.
محمد منتشری، شاگرد استاد زندهیاد اسماعیل مهرتاش ردیفآوازی به روایت استادش را با صدای خود و همنوازی نوازندگان تار و سهتار از سوی انتشارات ماهور به بازار موسیقی عرضه کرد. آلبومی در 8 سیدی که انتقادات برخی از شاگردان مرحوم مهرتاش را هم به دنبال داشت. انتقاداتی که بخشی از آن در نشستی چالشی در فرهنگسرای ارسباران طرح و بحث شد.
نقد ردیفهای آوازی استاد مهرتاش به روایت منتشری
سپس ردیف آوازی ایران به روایت مرحوم سید نورالدین رضوی سروستانی با جواب آواز(تار) داریوش طلایی،از سوی موسسه مشکات در 14 سی دی و دو مجموعه آلبوم منتشر شد. رونمایی از این آلبوم بیش از یک سال به طول انجامید و تاخیر ناشر سبب شد تا صدای اعتراض داریوش طلایی هم بلند شود.اما در نهایت این مجموعه منتشر شد و در نشستی از مجموعه نشستهای نقد نغمه مورد نقد و ارزیابی قرار گرفت.
گزارش همشهریآنلاین از شانزدهمین نشست نقد نغمه
ردیف دوره عالی به روایت علیاکبرخان شهنازی که نام داریوش پیرنیاکان را همراه خود دارد، از دیگر مجموعه ردیفهایی است که سال گذشته به بازار موسیقی عرضه شد. اگر چه ردیف عالی مرحوم شهنازی پیش از این هم توسط شاگردان او نتنگاری و منتشرشده بود. چنانکه ردیف ابتدایی مرحوم شهنازی هم پیش از آنکه آقای پیرنیاکان به نتنگاری و انتشار آن اقدام کند توسط مرحوم وهدانی منتشر شده بود ،اثری که به سبب شد تا مرحوم وهدانی اعتراضاتی را هم به نتنگاری آقای پیرنیاکان ابراز دارد.
ردیف آوازی زندهیاد ابراهیم بوذری که با نوشتهای محققانه از فرشاد توکلی در بروشور آلبوم همراه است از دیگر آثاری است که سال 90 به بازار موسیقی عرضه شد. آقای توکلی مقالهای محققانه بر ردیف آوازی یوسف فروتن هم منتشر کرد. این دو آلبوم هم از سوی اننتشارات ماهور به بازار موسیقی عرضه شده است.
در زمستان امسال هم محسن نفر،آهنگساز و نوازنده چیرهدست تار و سهتار به بازنوازی و اجرای ردیف موسیقی به روایت موسی معروفی پرداخت، ردیفی که خود نفر هم در آن در برخی از دستگاهها گامهای تازهای را به اصل ردیف اضافه کرده است تا این مجموعه به 20 سی دی برسد. مجموعهای که به رغم برگزاری نشست رونمایی برای آن هنوز انتشار عمومی نیافته است.
آقای نفر مقدمهای مبسوط و 40 صفحهای بر این اجرا نوشته و توضیحات دقیق و کاملی در این زمینه داده است.
در روزهای پایانی سال 90 خبر انتشار مجموعه هفت دستگاه موسیقی ایرانی به کوشش آهنگساز و نوازنده سنتور و محقق دقیق و سختکوش ،محمدرضا فیاض ،در هفت سیدی از سوی انتشارات ماهور ، به گوش نگارنده رسید که البته باید در عمل این کار را جزو آلبومهای سال 91 محاسبه کرد،اما به دلیل آنکه خبر انتشار آن در سال 90 به رسانهها راه یافت تنها به ذکر خبر آن اکتفا میکنیم.
تهیه و انتشار فیلمی مستند با عنوان«مرز پرگهر» درباره مرحوم گلگلاب و روحالله خالقی درباره سرود ایایران هم از جمله رخدادهای قابل توجه در این سال بود که رونمایی و نمایش آن در خانه هنرمندان برگزار شد.
گفت وگو با هومان ظریف کارگردان مستند مرز پرگهر
علاوه بر مجموعه آلبومهای موسیقی سنتی در حوزه موسیقی کلاسیک هم آلبومهای مهمی منتشر شد. انتشار مجموعه آثار لوریس چکناواریان، آهنگساز و رهبر ارکستر از جمله این رخدادها بود. مجموعهای که در آخرین نشست نقد نغمه در سال 90 مورد ارزیابی دقیق و موشکافانه هوشنگ کامکار قرار گرفت.
گزارش همشهریآنلاین از نقد هوشنگ کامکار و پاسخهای چکناوریان
پیش از آن آلبوم پوئم سمفونیهای خرمشهر و حلبچه هوشنگ کامکار منتشر شده و مورد نقد و بررسی قرار گرفته بود.آلبومی که حسین علیزاده از آن به عنوان یکی از آثار خوب موسیقی یاد کرد.
علیزاده:اثر تازه کامکار نکات تازه و مهمی دارد
یادداشت هوشنگ کامکار بر آلبوم پوئمسمفونیهای حلبچه و خرمشهر
انتشار آلبومهایی از محمدرضا لطفی با گروه همنوازان شیدا،همایون شجریان با گروه دستان وآهنگسازی سعید فرجپوری، کیهان کلهر ،محمدرضا شجریان به آهنگسازی مجید درخشانی،شهرام ناظری(امیرکبیر به آهنگسازی پژمان طاهری)،سایه دوست به آهنگسازی و خوانندگی سید عبدالحسین مختاباد،سبوی تشنه به خوانندگی سالار عقیلی وآهنگسازی آرش کامور،آلبوم مشترک گروه شمس با علیرضا قربانی و ... از جمله آثار قابل اعتنایی است که در سال 90 در حوزه موسیقی سنتی و ارکسترال به بازار موسیقی عرضه شد.
سایه دوست؛تازهترین آلبوم مختاباد منتشر شد
تنها نخواهم ماند؛تازهترین کار کیهان کلهر
مهدی آذرسینا هم از جمله هنرمندانی بود که اجرای پاییز 89 خود با گروه شکر شکن را در دو دی وی دی تصویری ،اما با تیرای بسیار محدود به بازار موسیقی عرضه کرد تا در این قحط بازار اجراهای تصویری موسیقی حداقل به ثبت و ضبط این اثر اقدام کرده باشد. البته اگر ایشان هم مانند سیامک آقایی آلبوم خود را به یک ناشر شناخته شده میسپرد، قطعا بهتر از این مورد اقبال قرار میگرفت، چنانکه آلبوم یاد باد در فاصله چند ماه برای نوبت دوم هم انتشار عمومی یافت ، به رغم آنکه رقمی نزدیک به 15 هزار تومان قیمت خورده بود.
انتقاد آذرسینا از لحنهای مفلوک و برآمده از غم و بدبختی در موسیقی آوازی
گزارش همشهریآنلاین از نشست نقد و بررسی آلبوم یادباد
در این سال البته عمده چهرههای شاخص موسیقی پاپ هم آلبومهای تازه خود را به بازار موسیقی عرضه کردند. چهرههایی چون محمد اصفهانی،رضا صادقی، علیرضا عصار،بنیامین بهادری،محسن چاووشی، محسن یگانه،حمید عسگری،مازیار فلاحی و حتی برخی از بازیگران سینما که به گاه ،رخت خوانندگی هم بر تن میکنند، همانند حامد بهداد و مهران مدیری و ...