در بسیاری از مدارس اصول بهداشتی رعایت نمیشود، حتی در مدارسی که لقب «سالم» گرفتهاند. در مدارس دانشآموزان بیشتر به یادگیری دروس میپردازند و در کمتر مدرسهای مسائل بهداشتی آموزش داده میشود.این در حالی است که براساس نتایج تحقیقات کارشناسان آموزش، بهداشت در مدارس میتواند نقش بسزایی در افزایش سطح بهداشت عمومی داشته باشد و به همین دلیل آموزش بهداشت در مدارس یکی از اولویتهای اصلی در برنامههای بهداشت جامعه است.
در مدارس مربی بهداشت حضور دائمی ندارد و در مدارسی هم که مربی بهداشت وجود دارد با توجه به تراکم دانشآموزی بررسی وضعیت بهداشت و سلامت همه دانشآموزان میسر نیست.در اغلب مدارس سرویس بهداشتی به تعداد مورد نیاز دانشآموزان وجود ندارد. برخی از چشمههای بهداشتی نیز خراب است و با توجه به تراکم دانشآموزی عملا امکان استفاده از سرویس بهداشتی در مدارس وجود ندارد.
از طرفی بهدلیل نظافت نشدن، دانشآموزان رغبت نمیکنند از آنها استفاده کنند. همین امر موجب بروز بیماریهایی در دانشآموزان بهویژه در دختران میشود که به مرور زمان بروز پیدا میکند.هنوز هم در برخی از مدارس آبخوریها با سرویس بهداشتی مشترک هستند که این موضوع نیز مشکلات بهداشتی به همراه دارد.
ضرورت توجه به بهداشت مدارس
سلامت دانشآموزان از اهمیت ویژهای برخوردار است و برای داشتن جامعهای سالم، پویا، کارآمد و با نشاط باید سرمایهگذاری لازم برای تامین سلامت دانشآموزان در اولویت برنامههای سلامت قرار بگیرد. با توجه به این نکات حضور مربی بهداشت در مدارس ضروری است.
طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، بهداشت مدارس شامل مجموعه اقداماتی برای تشخیص، حفظ، ارتقا و تامین سلامت جسمی، روانی و اجتماعی دانشآموزان و کارکنان مدارس است که زیرنظر مسئولان واحد آموزشی به اجرا درمیآید. تحقق این هدف مستلزم برنامهریزی اصولی و مداومی است که در دورههای تحصیلی به دانشآموزان این امکان را میدهد که حالات، رفتار و روش عمل خود را در مسائل مربوط به سلامت و بهداشت اصلاح کنند و بهتدریج عادات و رفتار نادرست و غیربهداشتی خود را ترک کرده و عادات صحیح بهداشتی و سازنده را جایگزین آنها سازند.
ضرورت وجودی و فلسفه تشکیلات بهداشت در واحدهای آموزشی ناشی از این حقیقت است که دانشآموزان از طرفی بخش عظیمی از جمعیت کشور را تشکیل میدهند و از سوی دیگر در برابر بیماریها و ناهنجاریهای بهداشتی آسیبپذیری بیشتری دارند.این امر، اهمیت توجه به تامین و برقراری بهداشت و سلامت آنها را دوچندان میکند.
نظرات وزیر آموزش و پرورش
فروردین سال90 وزیر آموزش و پرورش در باره کمبود مربی بهداشت در مدارس اعلام کرد: از نظر بعضیها رفع کمبود مربی بهداشت استخدام یک معلم برای هر مدرسه است که در این صورت باید آموزش و پرورش 60هزار معلم بهداشت استخدام کند که این امر امکان پذیر نیست.حمیدرضا حاجیبابایی اظهار کرد: اگر 5 هزار مربی بهداشت به نیروهای خود اضافه کنیم به جایگاه خوبی در امر بهداشت و سلامت دانشآموزان خواهیم رسید.براساس شاخص بهداشت جهانی به ازای هر 700دانشآموز باید یک مربی بهداشت وجود داشته باشد در حالی که در ایران به ازای بیش از 4 هزار دانشآموز یک مربی وجود دارد.
وزیر آموزش و پرورش البته امسال نظر دیگری دارد، «حوزه بهداشت و سلامت نیز تنها داشتن مراقب بهداشت در مدارس نیست بلکه در کنار آن باید بهداشت محیط مدارس و آگاهی دادن به دانشآموزان و ارتقای دانستههای آنها در این حوزه نیز مورد توجه قرار بگیرد.»
وزیر آموزش و پرورش در باره برنامههای آموزش و پرورش برای دانشآموزان به ایسنا گفت: با توجه به اهمیت مباحث بهداشتی و سلامت احساس کردیم در حوزه فرهنگی پیشگیری و سلامت و یا اقدامات جدیدی تعریف کنیم و ظرفیتهای این حوزه را گسترش دهیم و در این راستا تبدیل اداره کل سلامت تربیت بدنی به معاونت و تشکیل 3زیرمجموعه در ذیل این معاونت از اقداماتی است که انجام شده است. ظاهرا وزیر آموزش و پرورش پس از یک سال از سخنان پیشین خود راهکار ارتقای سطح بهداشت مدارس را مانند ورزش مدارس، تبدیل اداره کل به معاونت و تشکیل 3 زیر مجموعه تشخیص داده است.