دوران دفاع مقدس که 8سالی به طول انجامید و حماسههای بسیاری را خلق کرد، به تولید مستندهای جنگی بسیاری نیز منجر شد که نمونههای کامل آن را میتوان در سری برنامههای روایت فتح ساخته شهید سید مرتضی آوینی مشاهده کرد؛ به گونهای که بسیاری از مخاطبان با شنیدن صدای آوینی که داستان فتح را در این مستندها روایت میکرد، بیدرنگ به یاد دوران دفاع مقدس میافتند. چه بسیار اشکها که با دیدن صحنههای واقعی از دوران حماسه بر گونهها چکید و چه بسیار مادران و پدرانی که در انتظار دیدن چهره عزیزانشان در قاب تلویزیون به پای روایت فتح نشستند. آوینی که در زمینه سینما مطالعات بسیار و احاطه خوبی روی تاریخ این هنر داشت، در این مجموعه درخشان تصاویری بکر و تماشایی از روزهای جنگ گرفته و از زاویه دید خود به آن نگاه کرده است. نگاه شاعرانه و عارفانهاش به مقوله دفاع مقدس را میتوان وجه تمایز آثار وی با دیگر مستندهای جنگی دانست.
واقعیت این است، اگر مهمترین رسالت یک هنرمند را برقراری ارتباط با مخاطب بدانیم، باید اعتراف کرد که شهید آوینی در این زمینه بسیار موفق عمل کرده است. او در عرصه سینمای مستند جنگ تحولی عمیق بهوجود آورد. آثار مستند این هنرمند متعهد بهعنوان روایتگر روزهای دفاع مقدس دارای ویژگیها و مختصاتی بود که بهنظر میرسد کمتر امکان تکرار شدن یابد.
شهید آوینی سالهایی از عمر خود را در جبهههای جنگ به ساخت مستند روایت فتح و بیان واقعگرایانه و بکر از حقیقت زندگی رزمندگان دفاع مقدس گذراند. در واقع وی با استفاده از ظرفیت سینما از گونه مستند به ترویج تفکر دفاع مقدس یا همان سینمای دینی پرداخت که قبل از آن با این تاثیرگذاری انجام نشده بود. وی در این کار به شکل شایستهای به بیان فرهنگ دفاع مقدس و به دور از قضاوتها و جهت گیریها و نیز به ثبت واقعیتهای آن پرداخت و به باور بسیاری از اهالی سینما، وی با ساخت این مستند باب تازهای در عرصه سینمای ایران گشود. یکی از مهمترین ویژگیهای او بیان لحظات عارفانه و ناب روزهای دفاع مقدس بود که باعث اثرگذاری آثار وی شده بود. میتوان گفت نمایش رشادتها و جانفشانیهای رزمندگان دفاع مقدس بهعنوان تاریخ مصوری که در فیلمهای وی به ثبت رسید، از شاخصترین آثار سینمای مستند هستند.
از جمله دیگر ویژگیهای فیلمسازی شهید آوینی، علاقهمندی او به سینمای قصهگو است؛ وی داستانگویی را ماهیت سینما میدانست. در واقع آوینی به ابزارهای سینمایی برای قصه گویی بهشدت معتقد بود. بسیاری از فعالان عرصه سینما، وی را هنرمندی میدانند که هم به واسطه تحصیل در رشته معماری مهارت فنی داشت و هم دارای ذوق و خلاقیت هنری بود، که به خوبی در آثار وی قابل مشاهده است.متأسفانه با گذشت 19سال از زمان شهادت آوینی، هنوز کتابی جامع در باره آرا و نظرات او در قالب یک مجموعه منسجم گردآوری نشده است تا بهعنوان مرجعی برای مراجعه جوانان و علاقهمندان به سینمای مستند جنگ باشد.