پیشتر نیز رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت اعلام کرده بود: «تعداد زیادی از مراکز فروش آب بستهبندی در کشور که آب شرب را در گالنهای ۲۰، ۱۰ و ۵ لیتری عرضه میکنند، هیچ مجوزی از وزارت بهداشت دریافت نکردهاند .دکتر کاظم ندافی گفته بود: تا امروز حتی یک بطری آب معدنی هم نخریدهام و حتی استادان ما هم در دانشکدههای مرتبط حاضر به خرید آبهای معدنی که بهصورت بطری به فروش میرسد، نیستند زیرا برخی از بطریها به جای آب معدنی حاوی آب لولهکشی هستند.
همچنین نتایج تحقیقی توسط 4تن از محققان دانشگاههای علوم پزشکی همدان و خراسان جنوبی در سال 85 روی آب معدنیهای موجود در بازار نشان داد که 33.3درصد میزان قلیائیت، 99.3درصد میزان اسیدیته، 53.5درصد مقدار نیترین و 73.3درصد میزان فلوراید، 100درصد میزان سدیم و پتاسیم نمونههای بررسی شده، خارج از محدوده استاندارد بوده است.بهمنظور اطلاع یافتن از کیفیت آب معدنی در کشور و تحقیقات انجام شده در این باره گفتوگویی با دکتر مسعود مردانی، متخصص بیماریهای عفونی و واگیردار که خود نیز تحقیقاتی را در این باره داشته است انجام دادهایم که در پی میآید.
- وزارت بهداشت اعلام کرده که قرار است با همکاری تعدادی از وزارتخانهها و سازمانها کیفیت آبهای معدنی ارتقا داده شود، آیا آبهای معدنی از نظر کیفیت دچار مشکلات بهداشتی بودهاند که اکنون برنامهای برای ارتقای آن در دست اجرا قرار گرفته است؟
بنده 4سال پیش طرحی تحقیقاتی را با عنوان وجود میکروب در آبهای بسته بندی شده تحت حمایت مرکز بیماریهای عفونی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به همراه تعداد دیگری از همکاران محقق انجام دادم.
این طرح تحقیقاتی حدود یک سال به طول انجامید. ما در زمان این تحقیقات وضعیت کارخانجات آب معدنی در استانهایی نظیر بوشهر، سیستان و بلوچستان، فارس، تهران، آذربایجان و مازندران را مورد بررسی قرار دادیم و آبهای معدنی تولیدی در کارخانجات واقع در این مناطق را نمونهگیری کردیم. این تحقیق در Iranian Journal Of Infection Physics با نام خود بنده به چاپ رسیده است.
طی این تحقیقات از انواع آبهای معدنی که در سطح کشور وجود دارد نمونهبرداری شد. متأسفانه بعضی از آبهای معدنی در بعضی از استانهای کشور از استاندارد لازم برخوردار نبودند. در جریان این آزمایشها آب کارخانجات آب معدنی کشت شد و در برخی موارد بهویژه در مورد برخی از کارخانجات آب معدنی در شهرستانها وجود میکروب در آب تایید شد. خوشبختانه میکروبهایی که در جریان این آزمایشها کشف شد عمدتا میکروبهای بیماریزا نبود.
اما میکروبهایی از جنس میکروبهای کف دست انسان بودند. تهیه آبهای معدنی در کارخانههایی که از استاندارد و کیفیت بالای بهداشتی برخوردار نیستند میتواند با آلودگی میکروبی همراه باشد. یک نسخه از تحقیقات خود را به وزارت بهداشت ارائه دادیم که در آن زمان پاسخی دریافت نکردیم و مشخص نشد که آیا وزارت بهداشت اقدامی درباره آبهای معدنی آلوده انجام داده یا خیر. بنابر تحقیقاتی که ما انجام دادیم بهنظر میآید ارتقای کیفیت آبهای معدنی در کشور اقدامی است ضروری که باید به سرعت انجام گیرد.
- آیا وزارت بهداشت میتواند طرحهایی را جهت کاهش آلودگی آبهای معدنی به اجرا بگذارد؟
وزارت بهداشت میتواند ضمن انعقاد قرارداد با مراکز تحقیقاتی دانشگاهها و دانشکدههای علوم پزشکی در سطح کشور و همکاری با تعدادی از وزارتخانهها و سازمانها شرایط را برای ارتقای کیفیت آب معدنی فراهم کند.
- چه دلایل دیگری برای وجود آلودگی در آبهای معدنی کشور وجود دارد؟
امکان دارد منبعی که از آن آب تهیه میشود، آلوده به میکروب باشد، امکان دارد در خود کارخانه استانداردهای بهداشتی رعایت نشود یا پرسنلی که در کارخانه به فعالیت مشغول هستند مسائل بهداشتی را رعایت نکنند. همه این موارد میتواند در کاهش کیفیت بهداشتی آب معدنی تأثیرگذار باشد. ما در تحقیقاتمان به مواردی که مسائل بهداشتی را رعایت نمیکردند، برخوردیم و متوجه شدیم اکثر کارخانههای آب معدنی که در مرکز شهرستانهایی قرار دارند که از امکانات خوبی برخوردار نیستند، دارای آلودگی بیشتری بودند.
- آیا در یک سری از شهرستانها بهصورت غیرمکانیزه و دستی به بسته بندی آب معدنی میپردازند؟
متأسفانه بله در برخی از کارخانجات مستقر در شهرستانها این کار را انجام میدهند. هر گاه دخالت دست در بسته بندی آبهای معدنی بیشتر شود میزان آلودگی این آبها نیز بیشتر خواهد شد.