از قدیم بویژه کردها و ترک های استان برای این کشتی اهمیّت خاصی قائل بوده و در پرورش پهلوانان این رشته کوشیده اند.
این ورزش به طور سنتی در جشن های عروسی - ایام نوروز و... در روستاها برگزار می شد که بعدا" توسعه و رواج پیدا کرد و مسابقات آن تقریبا" به طور مرتب در اقصی نقاط برگزار می‌شود.
در طول تاریخ شجاعت،گذشت و جوانمردی به عنوان خصوصیات برجسته همه کشتی گیران محسوب می شد و نام پهلوان برای مردم بار فرهنگی داشت وبا ارزش به شمار می رفت.
معمولا" هر محله و قبیله و منطقه پهلوان مخصوصی داشت از این رو هنگام برگزاری مراسم عروسی یا مراسم عید نوروز وقتی مسابقه‌ای برگزار می‌شد آداب و رسوم خاصی داشت.
به عنوان نمونه هر پهلوان با دعوت از اقوام و خویشان و طرفداران به آن‌ها شام می‌داد و بعد از پایان مراسم همه برای پیروزی پهلوان دعا می‌کردند و صبح زود پس از راز و نیاز با خداوند پهلوان را با اسب و دود کران سپند و ذکر صلوات تا میدان همراهی می‌کردند.
مادران با راز و نیاز شال و خواهران با مهر و محبت پهلوان را بدرقه می‌کردند. مراسم میدان کشتی به این نحو بود که معمولا" جای بلند و مسلط به میدان را برای بزرگ آل محل یا کدخدا درست می‌کردند که با ورود آنان به میدان دهل زن آهنگ خاصی می‌نواخت و بدین وسیله آن‌ها در جایگاه خودشان راهنمایی می‌کرد و خلعتی نیز دریافت می‌کردند و هر یکی از پهلوانان در گوشه ای می‌نشستند.
بعد میدان‌دار کشتی‌گیران، که معمولا" از نوجوانان و جوانان بود برای گرم کردن کشتی دعوت می‌کردند تا نوبت به پهلوانان اصلی برسد.
بعد از احترام به سادات که معمولا" دو نفر بودند و در گوشه میدان می‌نشستند و با بوسیدن زمین وارد میدان مبارزه می‌شدند که در آن وقت بانگ صلوات توسط یکی از سادات یا افرا د خوش صدا بلند می‌شد و تماشاچیان نیز با ذکر صلوات برای سلامتی کشتی‌گیران، کشتی را همراهی می‌کردند و مبارزه با دستور میدان‌دار که امروزه داور می‌گوییم آغاز می شد و کشتی سه بار انجام می‌شد و کشتی‌گیری که دو بار شانه های حریف را به زمین می‌رساند برنده میدان می‌شد.
نام کشتی با چوخه برگرفته از نام لباس مخصوص آن می‌باشد که معمولا" نوعی پارچه ابریشمی خشن بود که به آن چوخه یا چقه می‌گفتند.
پهلوانان کشتی با چوخه
در گذشته‌های نه چندان دور چوخه خواستگاه کشتی‌گیران بنامی بوده و از این رشته پر طرفدار و زیبا قهرمانان بزرگی به پا خواستند و در جهان نیز سرآمد شدند. نمونه بارز آن حضور چهار نفر چوخه کار خراسانی در تیم ملی کشتی ایران در مسابقات کشتی آزاد دوستانه ایران و ترکیه در سال 1326 بود.
تمامی مربیان،علاقمندان و مردم در کسب افتخار آن سهیم اند. شادروان شورورزی - علی کاظمی - احمد وفادار - فرهاد شعبانی - قاسم محمدخانی - عباس گلمکانی - ابوالقاسم سخدری - غلامرضا گلکار - مرحوم سنی پرووزه - محمد علی صحرایی - قربان علی محجوب - عزیز نظری - علی روحانی - محمد رضا فرخنده - محمد علی زاهد - حاج اصغر خدمتگزار - احمد طاهری - محمد کیف - محمود قشنگ - خدابخش عفت دار - حسین مهرافروزیان - احمد بهمنی - مسلم اسکندر قیلانی - علیرضا رستمی - احمد سدیدی - ابراهیم آزمون - اصغر یزدانی - حسنعلی درتومی - غلامرضا حلمی و دها قهرمان دیگر از چوخه بپا خواستند و در کشتی آزاد و فرنگی قهرمان ایران شدند.
پدر کشتی‌های پهلوانی و زور خانه‌ای، پهلوان اکبر آخوند زاده - اکبر خراسانی - سلیم خراسانی - آخوند خراسانی - حاج سید تقی رضوی - حاج سید رضا رضوی - حاج مختار کاستی - حاج محمد محرر - حاج حسام خوش نویسان - نایبعلی خال ملکی - کریم محمدیان - مصطفی طوس - قلی زنجانی - جمیل پروین - گل حسین کچرانلویی - نعمت ا... حذیقی - فرهاد شعبانی - قربان محمد بهادری - ابوالقاسم سخدری - عباس گلمکانی - احمد وفادار - یعقوب علی شورورزی - فرخ تورانی - محمد دربان - ابراهیم آزمون - امیر قربانی - عزیز نظری - علی روحانی - محمود قشنگ - حسین مهرافروزیان - قدیر نخود چی - بهارستانی - ناجی و ده ها قهرمان دیگر که در کشتی پهلوانی مقام اول را کسب نمودند. در جودو و کوراش نیز چوخه کاران زیادی درخشیدند مرحوم عزیز نظری - حسن خال حسن پور - برات لعل نظام - علی شهیدی - بهروز پرهیزگار- خسرو دلیر - علی چمن پا - حسن نیک بین - عباس فلاح - علی رضایی - حسین علی اکبری - علی محمد نیا - الیاس علی اکبری - احمد عفتی - حسن امانی - مصطفی دلیریان - ایوب حتی - قاسم اسدی - برادران نیک بین - پهلوانلو - احمد قاسمی - محمد تقی فیاض - عزیز تقدیسی - عقیل شاهی - یونس کریمال - علی معلومات - جواد روحانی و ده‌ها جودو کار دیگر که در گهواره چوخه پرورش یافتند.
منبع مورد استفاده برای این مدخل
