مهر نوشت: قرص برنج که به نام فسفید آلومینیوم نیز شناخته می شود قرصی است که یک عدد آن قادر است هزاران شته را از بین ببرد. این قرص از خود گاز فسفید تولید می‌کند و از آن برای جلوگیری از آفت زدگی برنج در انبار استفاده می شود. مسمومیت با این قرص هم از راه استنشاق، هم از راه تماس پوستی و هم به صورت خوراکی اتفاق می‌افتد. مصرف خوراکی آن باعث تهوع، درد معده، استفراغ، اسهال، تنگی نفس، احساس سرما، عطش، سر درد، تشنج و کما می شود.
مرگ 463 نفر در یک سال
بر اساس گزارش پزشکی قانونی آمار مرگ بر اثر مسمومیت طی سال های اخیر روندی صعودی داشته به طوری که رقم 214 مورد مرگ بر اثر مسمومیت قرص برنج در سال 87 به 463 مورد در سال 90 رسیده است. 259 نفر از فوتی‌های مسمومیت با قرص برنج در سال گذشته مرد و 204 نفر زن بودند.
مرگ دردناک در هوشیاری
دکتر غلامعلی جعفری- متخصص سم شناسی- در این باره به مهر گفت: سم قرص برنج سمی است که بر روی سلول‌ها تاثیر بدی می گذارد و تنفس سلولی را از بین می برد و باعث آسیب جدی به اعضا و ارگان‌های دیگر بدن مثل کلیه‌ها و قلب می‌شود. مرگ با قرص برنج مرگ بسیار دردناکی است و فرد عطش زیادی به آب دارد. در این مرگ فرد تا زمانی که زنده است هوشیار و بیدار بوده و سوزش بدی در بدن خود احساس می کند. بر اساس علامت های بالینی فرد دچار خستگی و کمبود اکسیژن می شود. بطوریکه بدنش رو به کبودی رفته و دچار خفگی سلولی خواهد شد. این روند روندی غیر قابل برگشت است و مسمومیت با قرص برنج برابر با مرگ است.
وی افزود: اغلب قربانیان کمتر از 30 سال سن دارند و طی سالهای اخیر خودکشی با قرص برنج افزایش داشته است. بطوریکه در یکی از بیمارستانهایی که در آن مشغول به کار هستم در فروردین ماه حدود 6 نفر که اغلب آنها خانم بودند بر اثر مسمومیت با قرص برنج جان باختند.
مسمومیت با قرص برنج مساوی با مرگ حتمی
پزشک بخش مسمومین بیمارستان الغدیر با اشاره به نبود نظارت های لازم بر فروش این قرص، اظهار داشت: متاسفانه برخی عطاری‌ها به راحتی این قرص را در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند. در یکی از موارد نادر زنی پس از مسمویت با قرص برنج زنده ماند. او بعد از بازگشت به زندگی اظهار داشت: برای گرفتن قرص برنج به عطاری رفتم که او پس از مشاهده اصرارهایم چند قرص به من داد. یکی دیگر از بیماران می‌گفت به عطاری رفته و ادعا کردم برای خودکشی قرص برنج می خواهم که او محل دیگری را به من معرفی کرد و گفت در آنجا قرص های برنج قویتری می توانم پیدا کنم تا راحت تر بمیرم.
این متخصص تاکید کرد، در مسمویت با قرص‌های دیگر 99 درصد بیماران زنده می مانند اما در مسمومیت با قرص برنج 99 درصد بیماران جان خود را از دست می دهند. اگر بشود قرص های برنج را از عطاری ها جمع آوری کرد و در فروش آن نظارت‌های لازم را داشت می‌توان آمار خودکشی با قرص برنج را در جامعه کاهش داد.
مسمومین مایعات نخورند
این متخصص با اشاره به راه‌هایی پیشگیری از مرگ با قرص برنج گفت: بهترین راه این است که فردی که با قرص برنج خودکشی کرده سریع به نزدیکترین بیمارستان منتقل شود. انتقال او به مطب و درمانگاه باعث وقت کشی خواهد شد. به فردی که قرص برنج خورده است به هیچ عنوان نباید مایعات داد زیرا ماهیت این قرص در معده ایجاد گاز است که این گاز به ریه ها راه یافته و در بین سلول‌ها پخش می‌شود. خوردن آب این روند را تسریع می‌دهد. البته اگر خانواده‌ها در خانه‌ای جوش شیرین و یا پرمنگنات پتاسیم دارند، دادن آن به فرد مسموم تنها راه پیش درمانی است.
مرگ در کمتر از 24 ساعت
وی در مورد زمان مسمومیت و مرگ بر اثر مصرف این قرص گفت: معمولا افراد زیر 24 ساعت فوت می‌کنند که زمان مرگ بستگی به ایرانی یا خارجی بودن قرص، تاریخ مصرف، میزان مقاومت فرد و تعداد آن دارد.
دکتر جعفری تاکید کرد: مرگ بر اثر مصرف این قرص حتمی است و یک عدد از آن نیز می‌تواند باعث مرگ شود. یکی از بیمارانم دختر جوانی بود که وقتی با او صحبت می‌کردم گفت یک قرص خوردم تا فقط خانواده‌ام را بترسانم و قصد مرگ نداشتم اما همین یک قرص باعث مرگ او شد. 6 ماه بعد نیز برادرش با خوردن قرص برنج خودکشی کرد این در حالیست که برادر دیگر این قربانی نیز تهدید کرده می‌خواهد با قرص برنج خودکشی کند. باید در این زمینه به شهروندان به خصوص نوجوانان هشدار داده شود زیرا همانطور که تاکید شد مسمومیت با قرص برنج مرگ حتمی را همراه خواهد داشت.
تهران رکورددار مسمومیت با قرص برنج
دکتر شجاعی- رئیس پزشکی قانونی- با اشاره به آمار مرگ بر اثر مصرف قرص برنج گفت: در سال گذشته بیشترین موارد مرگ ناشی از مسمویت با قرص برنج با 205 فوتی در استان تهران ثبت شده است که تقریبا نیمی از کل فوتی‌های قرص برنج در کشور را شامل می‌شود.
وی افزود: پس از تهران استان‌های گیلان با 99 فوتی، مازندران با 41 فوتی و لرستان با 32 فوتی در رتبه‌های بعدی مرگ ناشی از مسمومیت با قرص برنج قرار می‌گیرند. این در حالی است که آمار مرگ و میر ناشی از مسمومیت با قرص برنج در دیگر استان‌ها زیر 20 نفر و عمدتا کمتر از 10 نفر است، هر چند برخی استان‌ها هیچ مورد فوتی با قرص برنج ندارند.
دکتر شجاعی اظهار داشت: آمار مرگ و میر ناشی از مسمومیت با قرص برنج در سال 87، 214 نفر ( 105 زن و 109 مرد) بود که با رشد 6.5 درصدی به 228 نفر (124 مرد و 104 زن) در سال 88 رسید. همچنین آمار مرگ ناشی از مسمویت با قرص برنج در سال 89 نسبت به سال 88 با رشد قابل توجهی مواجه شد به نحوی که با 78.1 درصد افزایش به 406 نفر در سال 89 رسید.
رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور با اشاره به اینکه دز کشنده قرص برنج در انسان نامشخص است یادآور شد: هر گونه واردات، توزیع و فروش قرص برنج ممنوع اعلام شده و کاربرد آن به صورت محدود و تحت نظارت جهاد کشاورزی در سیلوها و کشتی و ... است که متاسفانه به دلیل تمایل کشاورزان به مصرف آن برای نگهداری محصولات، ورود آن به شکل قاچاق از کشورهای همسایه وجود دارد و مسمومیت ناشی از آن در بین جوانان دیده می‌شود.
قرص برنج شادی آور نیست
یکی از مشکلات موجود در راه مبارزه با این قرص انتشار شایعاتی درباره شادی آور بودن این قرص است که این موضوع باعث شده برخی جوانان آن را به جای قرص‌های روانگردان مصرف کنند.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی شهید بهشتی در این باره می‌گوید: متاسفانه چندی پیش به‌دنبال مسمومیت عده‌ای از دانش آموزان با قرص برنج، از قول یکی از مسوولان این قرص به عنوان روان گردان و مشابه قرص اکستازی معرفی شد که این امر سبب شد تا مسمومیت با این قرص به چند برابر افزایش یابد.
وی با ابراز تاسف از اینکه اشتباه سهوی در معرفی قرص برنج تاکنون آثار بسیار وخیمی به همراه داشته است، خواستار اطلاع رسانی گسترده و دقیق درباره مرگبار بودن این قرص شد.
با این وجود به نظر می‌رسد با توجه به اثرات مرگبار این قرص و افزایش آمار مسمومیت با آن، در این زمینه باید اقدامات پیشگیرانه جدی از سوی مسوولین انجام شود. در این زمینه باید درباره خطرات استفاده از این قرص به نوجوانان و جوانان هشدار داده شود و پلیس و وزارت بهداشت از فروش آن در عطاری‌ها جلوگیری کرده و با خاطیان برخورد کنند.
